PATENT - dokument wydawany przez “państwo” dający właścicielowi wynalazku prawo do wyłącznego dysponowania nim na terytorium danego kraju w ściśle określonym czasie: - prawo stosowania wynalazku w procesach gospodarczych i wyłączne prawo udzielania zezwoleń (licencji) na jego stosowanie w procesach gospodarczych - prawna gwarancja monopolu technicznego właściciela wynalazku - kompromis między interesem społeczeństwa (państwa)a interesami właścicieli wynalazków - ujawnienie istoty wynalazku w opisie patentowym (zastrzeżenia patentowe) jako podstawowy warunek - ograniczony zasięg czasowy i terytorialny jako dodatkowy warunek monopolu /// PODSTAWA UZYSKANIA PATENTU jest posiadanie wynalazku spełniającego kryteria patentowalności. System patentowy musi określać sposób, tryb i podmioty dokonujące kwalifikacji wynalazków z punktu widzenia ich zdolności patentowej. /// PODSTAWOWE ZASADY systemu patentowego: Zasada asymilacji - Zasada priorytetu konwencyjnego - Zasada ochrony praw osób trzecich - Obowiązek stosowania opatentowanego wynalazku. /// ZASADA ASYMILACJI: Zwana też zasadą zrównania w prawach, równego traktowania. Polega na tym, że każdy kraj, który jest członkiem konwencji, winien udzielać obywatelom innych krajów członkowskich takiej samej ochrony prawnej, jakiej udziela swoim obywatelom. Z.as. oznacza całkowite zrównanie w dziedzinie ochrony własności przemysłowej cudzoziemców z własnymi obywatelami, a także obcych firm z firmami krajowymi. ZASADA PRIORYTETU KONWENCYJNEGO: Zwana też zasadą pierwszeństwa polega na tym, że na podstawie pierwszego prawidłowego zgłoszenia dokonanego w jednym z krajów - sygnatariuszy konwencji, przy dokonywaniu zgłoszeń w innych krajach należących do konwencji paryskiej, za datę pierwszeństwa do uzyskania praw wyłącznych uważa się w tych innych krajach datę pierwszego prawidłowego zgłoszenia w jednym z krajów członkowskich konwencji paryskiej. Prawo pierwszeństwa jest ograniczone w czasie. ZASADA OCHRONY PRAW OSÓB TRZECICH: Zwana też zasadą „używaczy uprzednich”, czyli osób, które korzystały z wynalazku lub przygotowały warunki niezbędne do korzystania, zanim inna osoba dokonała zgłoszenia tego wynalazku w urzędzie patentowym. Wobec używaczy uprzednich wyłączność wynikająca z patentu nie ma zastosowania. Oznacza to, że właściciel patentu nie może zabronić im dalszego stosowania danego wynalazku, jednak tylko w dotychczasowym rozmiarze.
ZASADA OBOWIĄZKU STOSOWANIA OPATENTOWANEGO WYNALAZKU W celu zapobieżenia nadużywaniu monopolu patentowego wprowadzono zasadę, że właściciel patentu ma obowiązek zastosować go lub udzielić licencji zainteresowanym jego stosowaniem w przeciągu określonego czasu, zwykle 4 lat od zgłoszenia lub 3 lat od udzielenia patentu pod groźbą utraty praw przez zastosowanie tzw. licencji przymusowej, bądź poprzez unieważnienie patentu ZASADA TERYTORIALNOŚCI Zasada ta oznacza, że prawo wyłączności jest przyznawane na określone terytorium, które znajduje się w zasięgu instytucji udzielających ochrony, zwykle terytorium państwa (niekoniecznie: Europejski Patent) i jest niezależne od udzielenia patentu w innym kraju. Zasada terytorialności uzupełniana jest zasadą czasowości, czyli ograniczenia trwania prawa wyłączności w czasie ZASADA PRZYWILEJU KOMUNIKACYJNEGO Zasada przywileju komunikacyjnego nie pozwala właścicielowi patentu dochodzić swoich praw, jeżeli opatentowany wynalazek został - bez zgody właściciela zastosowany na środku komunikacji, pod warunkiem, że jest immanentnie związany z funkcją tego środka (samolotu, statku, wagonu itp.). Jeżeli jednak środek transportu spełnia funkcję towaru , właściciel patentu może skutecznie dochodzić swoich praw. /// Działalność twórcza jest to działanie kreatywne, tworzące coś nowego, oryginalnego, coś czego dotąd nie było (nie ma znaczenia dla ochrony prawno-autorskiej wartość utworu, jego walory estetyczne czy moralne, ani jego treść merytoryczna; z ochrony prawnej korzystają zarówno utwory o wysokich walorach literackich lub artystycznych, jak i utwory miernej wartości) /// indywidualny charakter piętno osobiste, niepowtarzalny charakter formy przejawiający się w ujęciu tematu i sposobie jego wyrażenia (utwór nie ma charakteru indywidualnego, jeżeli forma w jakiej jest wyrażony, będzie typowa dla danego rodzaju dzieła, np. typowe rysunki techniczne, typowe tabele, zestawienia alfabetyczne) /// ustalenie utworu jego uzewnętrznienie, nadanie mu takiej postaci, również nietrwałej, która pozwala na zapoznanie się z utworem co najmniej jednej osobie poza samym twórcą (wygłoszenie wykładu lub przemówienia, wykonanie improwizacji muzycznej lub słownej) /// utrwalenie utworu sporządzenie pierwszego nośnika materialnego, tzn. nadanie utworowi takiej postaci materialnej, która umożliwia zapoznanie się z utworem dowolnej liczbie osób w dowolnym czasie (sporządzenie rękopisu lub maszynopisu, nagranie utworu muzycznego na taśmie) ///
zwielokrotnienie utworu sporządzenie kolejnych egzemplarzy utworu na podstawie pierwszego nośnika /// rozpowszechnienie utworu publiczne udostępnienie utworu za zgodą twórcy, przy czym utwór rozpowszech-niony niekoniecznie musi być zwielokrotniony (rozpowszechnieniem jest np. publiczne wykonanie utworu dla którego nie ma zapisu słownego lub nutowego) /// utwór opublikowany taki, który został za zgodą twórcy zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały publicznie udostępnione /// korzystanie z utworu możliwość używania utworu, osiągania korzyści z tytułu jego posiadania /// rozporządzanie utworem możliwość dysponowania utworem, zarządzania sposobem korzystania z niego. /// pola eksploatacji są to formy i sposoby, w jakich utwór może być używany; w ustawie są wymienione przykładowo: *utrwalenie, *zwielokrotnianie określoną techniką, *wprowadzanie do obrotu, *wprowadzanie do pamięci komputera, *publiczne wykonywanie albo publiczne odtworzenie, *wystawienie, *wyświetlenie, *najem, *dzierżawa, *nadanie za pomocą wizji lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną, *nadanie za pośrednictwem satelity, *równoczesne i integralne nadanie utworu nadawanego przez inną organizację radiową lub telewizyjną (mogą być jeszcze inne sposoby korzystania z utworu lub używania go, które zainteresowani eksploatacją utworu mogą określić w umowie); należy pamiętać: każda odmienna technika korzystania z utworu stanowi odrębne pole eksploatacji) /// wprowadzenie utworu do obrotu to przeniesienie własności egzemplarza utworu lub inne rozporządzenie tym egzemplarzem przez uprawnionego, z tym że jeżeli umowa między stronami nie stanowi inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu (np. sprzedaż książki lub płyty) nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych na nabywcę, a przeniesienie autorskich praw majątkowych nie przenosi na nabywcę własności egzemplarza utworu.
Nie udziela się patentów na: - wynalazki, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami; - odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; - sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; Za wynalazki nie uważa się w szczególności: - odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych; - wytworów o charakterze jedynie estetycznym; - planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier; - wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki; - programów do maszyn cyfrowych; - przedstawienia informacji. Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki. Wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa. Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów (art. 94 ww. ustawy). Patent trwa dwadzieścia lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym. Prawo ochronne na wzór użytkowy trwa dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. Warunkiem trwania patentu lub prawa ochronnego jest uiszczenie opłat okresowych za ochronę wynalazków i wzorów użytkowych.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny (w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy), jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Nie udziela się praw ochronnych na znaki, które : -- nie mogą być znakiem towarowym w rozumieniu Ustawy -- nie mają dostatecznych znamion odróżniających (np. składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności), -- weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych. Nie udziela się praw ochronnych na znaki towarowe: -- których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich, -- które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, -- które ze swojej istoty mogą wprowadzić odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru i właściwości Nie udziela się praw ochronnych na znaki towarowe, jeżeli : -- zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w celu uzyskania ochrony, -- zawierają nazwy, skróty nazw bądź symbole, na używanie których w obrocie zgłaszający nie ma zezwolenia właściwego organu Państwa albo organizacji, -- zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową, -- stanowią formę bądź inną właściwość towaru lub opakowania, która jest uwarunkowana wyłącznie jego naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znaczenie wartości towaru. Prawo ochronne na znak towarowy, wspólny znak towarowy bądź wspólny znak towarowy gwarancyjny albo wspólne prawo ochronne na znak towarowy trwa dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym.
Własność intelektualna - wszystkie rodzaje praw dotyczących wszystkich wytworów ludzkiego umysłu, tj. działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej, artystycznej, w szczególności prawa do: - wynalazków - wzorów użytkowych, przemysłowych - znaków towarowych, usługowych - odkryć naukowych - utworów literackich, artystycznych, naukowych, audiowizualnych - programów komputerowych - interpretacji i wykonań artystów - fonogramów, wideogramów - ochrony przed nieuczciwą konkurencją - technologii, sekretów przemysłowych, handlowych itp. (tzw. wiedzy "know-how"). Własność przemysłowa - część własności intelektualnej, obejmująca ochronę wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, technologii i sekretów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, nazw handlowych, oznaczeń i nazw pochodzenia oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Prawo wyłączne - prawo korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy z wyniku intelektualnego chronionego tym prawem (monopol) Własność chroniona na podstawie decyzji Urzędu Patentowego RP wynalazek - nowe w skali światowej rozwiązanie techniczne, nieoczywiste w świetle znanego stanu techniki i nadające się do stosowania wzór użytkowy - rozwiązanie techniczne dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, nowe w skali światowej i użyteczne wzór zdobniczy - nowa w skali krajowej postać przedmiotu, przejawiająca się w kształcie, właściwościach powierzchni, układzie linii, rysunku lub barwie, nadająca przedmiotowi swoisty i oryginalny wygląd, przeznaczona do odtwarzania i zmierzająca do celów estetycznych znak towarowy - dowolnego rodzaju oznaczenie (o postaci np. słownej, graficznej, przestrzennej, dźwiękowej, mieszanej), które nadaje się do odróżniania towarów lub usług określonego przedsiębiorstwa od towarów lub usług tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw topografia układów scalonych - oryginalne rozwiązanie polegające na wyrażonym w dowolny sposób przestrzennym rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest aktywny oraz połączeń między nimi, przy czym pojęcie układ scalony" oznacza warstwowy wytwór przestrzenny, utworzony w celu spełniania funkcji elektronicznych z elementów materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę oraz ich połączeń przewodzących i obszarów izolujących, które są ze sobą nierozdzielnie sprzężone
PRAWO AUTORSKIE W PIGUŁCE podstawowy przepis: ustawa z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. nr 80 z roku 2000 poz. 904) reguluje prawa twórców utworów oraz prawa artystów wykonawców jak również prawa do zapisu dźwięku, audycji telewizyjnych i radiowych przepisy stosują się do utworów: których twórcami są obywatele polscy; które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polski albo równocześnie na tym terytorium i za granicą; które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim; których ochrona wynika z umów międzynarodowych; koncepcja ochrony udzielanej przez prawo dla zrozumienia istoty ochrony, jakiej udziela prawo autorskie, konieczne jest. rozróżnienie trzech elementów utworu: treści utworu, sposobu przedstawienia tej treści określanego też jako forma wyrażenia, nośnika materialnego, na którym utwór jest ustalony. Prawo autorskie w zasadzie chroni tylko formę wyrażenia utworu, z pewnymi wyjątkami: np. w utworach naukowych ochronie podlegać może także treść utworu, ale tylko łącznie z formą w jakiej została wyrażona. Jakie utwory chroni prawo autorskie ochronie prawem autorskim podlega utwór, który spełnia jednocześnie trzy przesłanki: stanowi przejaw działalności twórczej, wyróżnia się indywidualnym charakterem, jest ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.