Formy popełnienia przestępstwa:

1. Formy stadialne

2. Formy zjawiskowe

Formy stadialne

Wyróżnione z uwagi na etap realizacji czynu zabronionego.

1. Zamiar - powstanie niekaralnego zamiaru

2. Przygotowanie - karalne

3. Usiłowanie

4. Dokonanie

Dokonanie

Zrealizowanie wszystkich znamion czynu zabronionego, które opisane są w części szczególnej KK lub w ustawnie karnej dodatkowej.

Dokonanie przestępstwa - dokonanie czynności wykonawczej.

Każde dokonanie jest popełnieniem, ale nie każde popełnienie jest dokonaniem.

Usiłowanie

Zamiar popełnienia przestępstwa, które jednak nie następuje.

Przesłanki:

1. Zamiar

2. Zachowanie zmierzające do dokonania

3. Brak dokonania

Usiłowanie składa się z elementów przedmiotowych i podmiotowych. Na elementy przedmiotowe składa się koncepcja subiektywizująca, obiektywizująca i mieszana.

Koncepcja subiektywizująca - jako usiłowanie traktowano każdy obiektywny przejaw popełnienia czynu zabronionego.

Koncepcja obiektywizująca - rozpoczęcie dokonania, ostatni moment przed dokonaniem

Koncepcja mieszana - usiłowaniem jest takie zachowanie, które zmierza bezpośrednio do dokonania

Przestępstwo materialne - skutkowe.

Znamieniem przedmiotowym usiłowania jest to, że skutek nie następuje jeśli chodzi o przestępstwo materialne, lub nie dochodzi do realizacji wszystkich znamion przy przestępstwach formalnych.

Usiłowanie jest możliwe tylko umyślnie.

Art. 13 § 2 - usiłowanie nieudolne

Jeżeli w chwili przystępowania przez sprawcę do dokonania dokonanie było niemożliwe mamy do czynienia z usiłowaniem nieudolnym.

Jeżeli usiłowanie było możliwe mamy do czynienia z usiłowaniem udolnym. Usiłowanie udolne karalne jest zawsze.

Usiłowanie nieudolne karalne jest w dwóch przypadkach:

1. Braku przedmiotu, na którym przestępstwo można było popełnić

2. Użycia środka, który nie nadawał się do popełnienia przestępstwa

W przypadku usiłowania nieudolnego sąd może zastosowań nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia.

Konsekwencje umieszczenia usiłowania w przepisach ogólnych KK:

1. Opis usiłowania odnosi się do wszystkich typów przestępstw zawartych w przepisach szczególnych (do każdego typu czynu zabronionego).

2. Są takie typy czynów zabronionych w części szczególnej, które mają charakter typizowanych na usiłowaniu tzn. ustawodawca usiłowanie niektórych przestępstw opisał osobno.

Wyłączenie karalności usiłowania - tzw. Czynny żal art. 15

1. Strona podmiotowa czynnego żalu - dobrowolność. O dobrowolności możemy mówić wówczas, kiedy obiektywnie dokonanie było możliwe a sprawca od dokonania odstąpił albo zapobiegł skutkowi.

2. Strona przedmiotowa czynnego żalu - dokonanie, zapobiegnięcie skutkowi

Art. 15 § 1 - czynny żal skuteczny - zapobiegł skutkowi -zawsze wyłącza karalność

Art. 15 § 2 - czynny żal nieskuteczny - nie zawsze wyłącza karalność

Usiłowanie kwalifikowane - dwa znaczenia

1. W sytuacji gdy czyn stanowiący usiłowanie jakiegoś przestępstwa jest jednocześnie dokonaniem drugiego przestępstwa

2. Gdy sprawca chcąc skorzystać z czynnego żalu musi podjąć pewne działania odwracające nastąpienie skutku.

Przygotowanie

Istota przygotowania polega na podjęciu czynności mających stworzyć warunki do usiłowania i musi istnieć funkcjonalny związek między przygotowaniem a tym, co już jest usiłowaniem.

Jest to definicja bardzo szeroka dlatego ustawodawca dookreśla to na 3 sposoby:

1. Przykładowe wyliczenie czynności stanowiących przygotowanie

2. Jest możliwe wyłącznie z zamiarem bezpośrednim

3. Jest karalne tylko wtedy, kiedy ustawa tak stanowi

Postacie przygotowania:

1. Współdziałanie dwóch osób - rezultatem powinno być uzgodnienie wspólnego zamiaru popełnienia przestępstwa, sposobu i podziału ról.

2. Realizacja przez jedną osobę polegająca m.in. na przysposobieniu środków, zbieraniu informacji lub sporządzeniu planu działania.

Karalność przygotowania:

Przygotowanie karalne jest tylko wtedy, kiedy ustawa tak stanowi. Musi być zawarta w odpowiednim przepisie części szczególnej kodeksu, który się odnosi do konkretnego typu przestępstwa np. art. 127 §2, art. 128, art. 163, art. 252

Za usiłowanie ponosi się odpowiedzialność jak za dokonanie. W odróżnieniu od usiłowania przygotowanie jest zagrożone łagodniejszymi sankcjami.

Dobrowolne odstąpienie od przygotowania - art. 17

Warunkiem przyjęcia bezkarności za przygotowanie jest realne i zewnętrznie dostrzegalne zachowanie sprawcy wskazujące jednoznacznie na odstąpienie od zamiaru dokonania przestępstwa.

Jeżeli przygotowanie polegało na wejściu w porozumienie z inną osobą dodatkową przesłanką bezkarności jest podjęcie istotnych starać zmierzających do zapobieżenia dokonania czynu przez inną osobę.

Przygotowanie pozostaje bezkarne również wówczas, gdy sprawca nie podlega krze za usiłowanie od którego odstąpił.

Formy zjawiskowe

(formy współdziałania)

Sprawstwo w języku prawnym występuje w dwóch postaciach:

1. Sensu largo -znaczenie szersze

Postacie sprawstwa sensu largo:

• Jednosprawstwo

• Współsprawstwo

• Sprawstwo kierownicze

• Sprawstwo polecające

• Podżeganie

• Pomocnictwo

2. Sensu stricte - znaczenie węższe

Postacie sprawstwa sensu stricte:

• Jednosprawstwo

• Współsprawstwo

• Sprawstwo kierownicze

• Sprawstwo polecające

Jednosprawstwo

Sytuacja, w której znamię czynności wykonawczej opisanej w części szczególnej realizuje jeden sprawca.

Występuje w dwóch przypadkach:

1. Pojedynczego zachowania

2. Indywidualne sprawstwa równoległe koindencyjne - zachowania dwóch lub więcej osób realizowane w tym samym miejscu i czasie, ale sprawców nie łączy nić porozumienia oraz świadomość wspólnego wykonywania określonych czynności.

Sprawstwo kierownicze

Art. 18

Sprawcą jest także ten, kto kieruje zachowaniem osoby popełniającej czyn.

Osoba, która inspiruje wykonanie czynności przez inną osobę, określa sposób popełnienia czynu, zawsze określa moment rozpoczęcia znamion.

Sprawca kierowniczy musi w sposób świadomy kierować zachowaniem innej osoby. Ponosi odpowiedzialność niezależnie od sprawcy wykonawczego

Sprawstwo polecające

Sprawcą polecającym jest ten, kto wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie poleca jej wykonanie czynu zabronionego.

Możemy mówić o nim tylko wtedy, kiedy ta osoba, która poleca popełnić czyn ma świadomość uzależnienia drugiej osoby od siebie.

Współsprawstwo

Sytuacja wykonania czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą.

1. Element przedmiotowy - wspólne wykonanie znamion

Ze względu na stronę przedmiotową wyodrębniamy trzy współsprawstwa:

Sukcesywne (dopełniające) - sytuacja, w której jeden ze współsprawców realizuje część znamion czynu zabronionego a drugi realizuję resztę.

Równoległe - każdy ze współsprawców realizuje komplet znamion danego typu czynu zabronionego.

Warunkujące - jeżeli zachowanie miało istotne znaczenie z punktu widzenia realizacji znamion przestępstwa, działanie ma znamiona współdziałania warunkującego.

2. Element podmiotowy - wspólne porozumienie

Porozumienie musi istnieć między osobami współdziałającymi przed (najpóźniej podjęte w chwili realizacji czynu) realizacją czynu. Może mieć charakter dorozumiany, zachodzi wówczas kiedy współsprawcy mają świadomość wspólnego działania.

Jest możliwe współsprawstwo przy przestępstwach indywidualnych.

Eksces współsprawcy - zachowanie jednego z współsprawców - zachodzi wtedy, gdy jeden z współsprawców wykroczył poza zakres porozumienia i tylko on odpowiada za eksces nie objęty porozumieniem.

Możliwe jest współsprawstwo przy przestępstwach umyślnych i nieumyślnych.

---