4. Dieta dr Atkinsa

 Dieta dr Atkinsa jest kolejną dietą, po optymalnej, opierającą się głównie na produktach tłuszczowych i białkowych. Przeznaczona jest dla osób, którym łatwiej jest zrezygnować ze słodyczy niż z kawałka mięsiwa.

Twórcą tej diety jest amerykański lekarz Robert C. Atkins, który jest założycielem i dyrektorem Centrum Medycyny Komplementarnej w Nowym Jorku. Jego zdaniem, aby skutecznie walczyć z otyłością i nadwagą, nie trzeba zmniejszać ilości jedzenia. Wystarczy, że ograniczysz spożycie węglowodanów, podstawowego paliwa energetycznego, a przez to zmusiszorganizm do spalania nagromadzonego tłuszczu.

Dieta Atkinsa zasłynęła tym, że w bardzo krótkim czasie pozwala zrzucić zbędne kilogramy, nie rezygnując z takich składników diety jak białka czy tłuszcze ale kosztem pysznych węglowodanów. Jak zaznaczają dietetycy, na szybkie efekty chudnięcia można liczyć tylko wówczas, gdy entuzjaści odchudzania mają silną wolę i bez zastrzeżeń stosują się do zaleceń.

Opis diety

Dieta dzieli się na 3 etapy:

1. wprowadzający - utraty wagi (14 dni),

2. kontynuacji kontroli wagi, (ok. miesiąca),

3. utrzymania wagi.

Etap I. Podczas 2 pierwszych tygodni diety nie możesz jeść pieczywa, produktów zbożowych, warzyw zawierających skrobię, jogurtu, mleka i owoców. Dzienny jadłospis nie może zawierać więcej niż 20 g węglowodanów. Mięso, wędliny, ryby i jaja możesz jeść w ilościach zaspokajających głód, nie wolno Ci ich jednak łączyć z produktami zawierającymi węglowodany.

W tej fazie diety Atkinsa, około 50 proc. kalorii pochodzi z różnego rodzaju tłuszczów, 40 proc. z białka, a tylko 10 proc. z węglowodanów.

Ponieważ dieta drastycznie ogranicza ilość spożywanych warzyw i owoców, podczas jej stosowania powinnaś przyjmować preparaty witaminowo - mineralne.

Etap II III. W późniejszych etapach dieta jest mniej restrykcyjna (25 proc. białka, 40 proc. tłuszczu, 35 proc. węglowodanów) i nie wyklucza warzyw czy owoców. Podaje, że najbezpieczniejszymi do jedzenia są owoce jagodowe (maliny, poziomki, jeżyny) jako bardzo bogate w przeciwutleniacze i chroniące naczynia flawonoidy, a stosunkowo ubogie w cukry. Poza jagodami do "bezpiecznych" owoców zaliczane są m.in.: jabłka, wiśnie, grejpfruty, pomarańcze, mandarynki, brzoskwinie czy gruszki. Możesz jeść te owoce, ale w niewielkich ilościach. Zwykle jest to dziennie nie więcej niż dwie-trzy porcje po maks. pół sporego owocu.

Kontrowersje towarzyszące diecie

Większość ekspertów zgodnie twierdzi, że jedzenie mięsa kosztem m. in. warzyw i owoców jest - z żywieniowego punktu widzenia - czystym szaleństwem. Wytyczne żywieniowe głoszą, iż jedzenie tłuszczu sprawia, że tyjemy, a nasycone tłuszcze zwierzęce zatykają naczynia krwionośne, prowadząc m.in. do zawałów serca i udarów mózgu

Tymczasem w diecie Atkinsa z tłuszczu mogą pochodzić nawet dwie trzecie kalorii, podczas gdy z węglowodanów najwyżej 35 proc. Mimo to osoby stosujące dietę chudły niemal dwa razy szybciej niż grupy kontrolne na diecie niskotłuszczowej i to bez konsekwencji dla serca czy naczyń.

Jak tłumaczony jest fenomen diety?

Jak wyjaśnić, dlaczego osoby, które ponad jedną czwartą dziennej dawki kalorii czerpią z nasyconych zwierzęcych tłuszczów, nie kończą z zawałem serca czy udarem mózgu? Otóż nasycony tłuszcz odkłada się w naczyniach i blokuje przepływ krwi wyłącznie wtedy, gdy razem z nim zjesz duże ilości węglowodanów. Gdy ich nie ma - jest spalany bez przykrych konsekwencji w postaci np. miażdżycy.

Na diecie Atkinsa więcej się chudnie, a utrata masy ciała przywraca właściwe proporcje cholesterolu. Sam fakt chudnięcia na tak kalorycznej diecie tłumaczony jest tym, że dieta Atkinsa syci. Rzeczywiście białka i tłuszcze na dłużej pozwalają cieszyć się uczuciem sytości.

Dowiedziono, iż posiłek złożony z węglowodanów powoduje w organizmie wyrzut insuliny, ta zaś z kolei raptownie obniża we krwi poziom cukru, dając mózgowi sygnał nienasycenia. Zaś produkty spalania białek w organizmie dodatkowo hamują uczucie głodu, oczywiście pod warunkiem, że jest ich stosunkowo dużo, w przeciwnym wypadku (czyli na standardowej diecie) taki efekt nie występuje.

Przykładowe menu jednodniowe diety Atkinsa:
Śniadanie: 
Jajecznica lub jajka sadzone z bekonem, szynką lub kiełbasą, kawa bezkofeinowa lub herbata.

Obiad: 
Wędliny, kurczak pieczony lub smażony, rosół drobiowy, mała porcja surówki, woda mineralna niegazowana.

W ciągu dnia: 
Wędliny jako przekąski, woda mineralna, nie słodzona kawa, herbata.

Kolacja: 
Pasztet z kurzych wątróbek, stek, surówka z sosem vinegret, bita śmietana bez cukru.

Definicje wybranych słów:

Przeciwutleniacze - inaczej antyoksydanty - substancje, które pomagają w zwalczaniu szkód wywołanych działaniem wolnych rodników (utleniaczy - reaktywnych sub. utleniających) odpowiedzialnych za procesy starzenia się organizmu. Przeciwutleniaczami są: witaminy, bioflawonoidy roślinne, niektóre składniki mineralne, hormony, związki chemiczne, enzymy.

Flawonoidy - Jest to liczna (ponad 5000) grupa związków bardzo często spotykanych w świecie roślinnym, mających własności superprzeciwutleniaczy Najbardziej znane są trzy flawonoidy: rutyna, kwercetyna i hesperydyna. Znaczenie tych związków w organizmie człowieka jest bezsporne. Flawonoidy działają przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, obniżają poziom cholesterolu w osoczu, opóźniają rozwój miażdżycy,. dodatnio wpływają na pracę mięśnia sercowego, działają odtruwająco. Niektóre wywierają działanie moczopędne, pobudzają także wydzielanie żółci oraz chronią miąższ wątroby przed szkodliwym wpływem różnych czynników. Wykazują również wpływ zapobiegawczy i ochronny przy naświetlaniu pierwiastkami promieniotwórczymi oraz działają leczniczo w przypadkach nadmiernego nasłonecznienia skóry. Działają bakteriostatycznie.

Cholesterol - należy do tej samej chemicznej rodziny, co steroidy i jest pochodną tłuszczu. Jest on niezbędny przy produkcji błon komórkowych, osłonek mielinowych otaczających nerwy, hormonów płciowych oraz witaminy D. Cholesterol zawarty w pożywieniu niekoniecznie odpowiada stężeniu cholesterolu we krwi. Wydajność przekształcania cholesterolu z diety w jego postać występującą we krwi różni się w zależności od osoby i mieści się w zakresie od 20% do 90%. Według najnowszych badań właściwe stężenie cholesterolu we krwi winno być niższe niż 200 mg/dl. Liczba ta reprezentuje zaledwie 10% całkowitej ilości cholesterolu w organizmie. Reszta przeważnie wchodzi w skład błon komórkowych i innych tkanek. Zaleca się, aby ilość zjadanego dziennie cholesterolu nie wynosiła więcej niż 300mg, zwłaszcza, że organizm nie potrzebuje dostarczania mu cholesterolu z pożywieniem, ponieważ potrafi sam go wyprodukować z tłuszczu, w ilości około 1000mg dziennie. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje układów transportujących cholesterol, lipoproteiny o niskiej gęstości, czyli LDL (Low Density Lipoproteins), oraz lipoproteiny o dużej gęstości, czyli HDL (High Density Lipoproteins). LDL, czyli nośnik złego cholesterolu, transportuje go do komórek, jest związany z rozwojem miażdżycy i twardnieniem ścianek tętnic. HDL, czyli nośnik dobrego cholesterolu, transportuje cholesterol do wątroby, gdzie jest on przygotowywany do wydzielenia, albo jest rozbijany i wykorzystywany na inne potrzeby. Jednonasycone oraz wielonienasycone tłuszcze obniżają poziom LDL, a zwiększają HDL. Natomiast tłuszcze nasycone zwiększają ilość złego LDL. Stąd, celem stało się obniżenie stężenia LDL poprzez ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych. Nie wystarczy oznaczenie żywności jako „bez cholesterolu”, kiedy organizm potrafi sam wyprodukować cholesterol bazując na tłuszczach nasyconych zawartych w danym produkcie.

Insulina - hormon o budowie polipeptydowej- składający się z dwóch łańcuchów peptydowych połączonych mostkami dwusiarczkowymi, produkowany w postaci proinsuliny przez komórki beta wysepek Langerhansa w trzusce. Insulina przyspiesza tempo przenikania glukozy z krwi do niektórych komórek (przede wszystkim do komórek mięśni szkieletowych) i przekształcania jej w glukozo-6-fosforan, co powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi, zwiększenie zapasu glikogenu w wątrobie i mięśniach oraz wzmożenie spalania glukozy. Przy niedoborze insuliny następuje zmiana w metabolizmie węglowodanów i powstaje cukrzyca. Insulina łagodzi wszystkie objawy cukrzycowe, działa jednak tylko przez krótki czas i dlatego musi być stale podawana. Duże dawki insuliny powodują wstrząs hipoglikemiczny (śpiączkę), który stosuje się w leczeniu psychoz maniakalno-depresyjnych i niektórych postaci schizofreni.

Lista zdefiniowanych słów

Przeciwutleniacze, Flawonoidy, Cholesterol, Insulina

Pytania testowe

1. Dieta dr Atkinsa polega na::

1. spożywaniu dużej ilości białka

2. całkowitym wyeliminowaniu z pożywienia węglowodanów

3. spożywaniu dużej ilości węglowodanów

4. znacznym ograniczeniu spożycia węglowodanów

2. Zalecenia diety Atkinsa różnią się od ogólnych zaleceń:

1. zawyżonym udziałem białek i węglowodanów

2. zaniżonym udziałem białek a zawyżonym węglowodanów

3. zaniżonym udziałem węglowodanów a zawyżonym tłuszczy i białek

4. zaniżonym udziałem węglowodanów i białek a zawyżonym tłuszczy

---