Komu przysługują prawa pokrewne?
-Osoba, która podejmie się wykonania dzieła
-Producent fonogramu/ wideogramu
Ograniczenia praw autorskich:
a) Instytucja dozwolonego użytku
b) Instytucja wyczerpania praw- polega na wyłączeniu możliwości sprzeciwu podmiotu praw przeciw dalszemu obrotowi, wykorzystywaniu tych praw.
Ze względu na terytorialny zakres wyróżniamy prawa:
-krajowe
-regionalne
-międzynarodowe
Licencja ustawowa- z mocy konkretnego przepisu prawo zezwala na korzystanie z określonej kategorii dóbr bez konieczności uzyskania zgody podmiotu uprawnionego ale pod warunkiem włączenia odpowiedniego wynagrodzenia.
Licencja przymusowa- wynika z niej obowiązek udzielania zezwolenia na korzystanie z utworów w ściśle określony sposób.
W razie odmowy udzielenia zezwolenia, może być ono zastąpione orzeczeniem sądu lub innego kompetentnego organu.
Ustawa o prawach autorskich
Ustawa z roku 1924- bodajże- pierwsza o prawach człowieka.
Nowa ustawa- w roku 1952- odzwierciedla komunistyczne zapatrywanie.
1994- Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( do dziś obowiązuje )
-Ustawa normuje problematykę zakresu przedmiotowego praw autorskich- wyjątki- art. 4 UPAiPP:
a) Akty i projekty aktów normatywnych
b) Dokumenty urzędowe- dokument- odpowiednia forma, organ musi wydać
c) Proste informacje prasowe- krótkie info, stwierdzające zaistnienie pewnych spraw (pasek w TVP INFO)
-W kolejnym rozdziale unormowano kto jest twórcą praw autorskich (art.8), art. 9,
Art. 12- jeżeli nie umówimy się inaczej, to prawa autorskie idą na naszego pracodawcę.
Art. 15a- Uczelnia przez 6 miesięcy decyduje o opublikowaniu pracy dyplomowej- jak wcześniej chcemy opublikować- to zgoda uczelni.
Art. 50- formy korzystania z utworu (pola eksploatacji utworu), też wyliczenie przykładowe pól eksploatacji i ma ono istotne znaczenie dla umów dot. praw autorskich
Art. 18
-Obejmuje niezbywalne uprawnienia polegające na możliwości partycypacji autora w dochodach z dokonywanych zawodowo działań.
-Art. 19- charakter majątkowy polega na osiąganiu korzyści pieniężnych
-Art.20- dotyczy producentów i importerów, opłata 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży- zamysł tej opłaty- copyright levy- w ten sposób zadośćuczynić nadużyciom popełnionym w „domowym zaciszu”.
-Instytucja dozwolonego użytku pozwala w pewnych przypadkach na ograniczenie prawa autorskiego- pozwala na korzystanie z już rozpowszechnionych utworów, bez potrzeby uzyskania ponownego zezwolenia lub uiszczenia opłaty.
Dozwolony użytek dzielimy na:
a) Publiczny- działają tu liczne instytucje prawa autorskiego służące zaspokojeniu wymiany informacji
b) Osobisty (prywatny)- Przez krąg osób pozostających w związku z kryteriami osobistymi (pokrewieństwo, powinowactwo)
-Kserowanie- brak szczegółowych regulacji, brak określenia które części i ile można skserować. Nie ma takich wytycznych w polskim prawie, jedynie art. 35 ustawy, który zakreśla normy dozwolonego użytku.
-Skserowanie dużej części, godzi w interesy twórcy- jak obok mamy bibliotekę, księgarnię i kserujemy to godzimy w prawa twórcy. Natomiast jak mamy taką książkę której kupić nie można to przy zachowaniu zasad dozwolonego użytku- czyli od przyjaciela/ przyjaciółki i rodziny.
-Ustawa wymienia różne formy dozwolonego użytku w następnych artykułach.
-Art. 33 pkt.3
Prawo cytatu
-art. 29 ustawy
-Aby korzystać ze źródeł zewnętrznych (np. przy pisaniu magisterki) trzeba zachować kilka wymogów:
oznaczenie źródła- autor, czas, miejsce publikacji- a jak jest to źródło internetowe- to adres strony.
Zamieszczenie tego w formie przypisu- wówczas nie jest to plagiat.
System antyplagiatowy
-W oparciu o współczynnik prawdopodobieństwa porównuje pracę z innymi pracami i stronami internetowymi.
-Nikt nam nie uczyni zarzutu z tego, że jest dużo przypisów- ale z plagiatu już tak.
-SN: Przytoczenie utworu jest dozwolone o ile pozostaje to w adekwatnym stosunku do wkładu włożonego- by nie było wątpliwości, że powstało własne dzieło.
Czas ochrony praw majątkowych i osobistych (29 listopada)
-Majątkowe- 70 lat
-Osobiste- wiecznie
-Współautorstwo- bieg terminu liczy się od tego z współautorów, który przeżył pozostałych
-Utwór anonimowy- od daty jego rozpowszechniania
-Utwory audiowizualne- od daty śmierci najpóźniej zmarłego (reżyserzy, kompozytorzy)
Czas ochrony
-Utwór rozpowszechniony w części- wówczas bieg liczy się oddzielnie w odniesieniu do każdego z takich komponentów.
-Tylko można prawa majątkowe przenieść na inną osobę:
a) Umowy o przeniesienie praw majątkowych
b) Umowy licencyjne- nie przenosimy własności, ale umożliwiamy korzystanie z utworu.
Elementy umowy:
Oświadczenie o zbyciu praw
Zindywidualizowanie utworu
Określenie zakresu pól eksploatacji
-Forma pisemna ad solemnitatem
-Brak wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa- uważa się, że twórca zawarł licencję.
-Jeśli nie wskazano wprost, że dana umowa jest nieodpłatna to twórcy przysługuje wynagrodzenie.
-Wynagrodzenie powinny określić strony- jeśli się pokłócą, sąd może rozstrzygnąć.
Jeżeli w umowie nie postanowiono inaczej to umowa licencyjna pozwala na korzystanie z utworu w ciągu 5 lat.
-Licencję określoną na czas dłuższy niż 5 lat uważa się po upływie tego terminu za udzieloną na czas nieoznaczony.
-Programy komputerowe też podlegają ochronie jak utwory literackie
-Art. 87 ustawy
-W dalszej części ustawy określono roszczenia przysługujące z tytułu naruszeń praw autorskich- dzielą się na dwie grupy- w odniesieniu do praw osobistych i majątkowych
-Twórca może domagać się zaniechania działań, żądać dokonania czynności niezbędnych do usunięcia skutków naruszenia, gdy naruszenie było zawinione sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia lub zapłaty sumy na cel społeczny.
Po śmierci twórcy z powództwem o ochronę praw osobistych twórcy może wystąpić małżonek, wstępni rodzeństwa... (tu się urywa)- są upoważnieni do wykonywania praw autorskich wiecznie.
Roszczenia z tytułu naruszeń praw majątkowych:
- O zaniechanie działań
-O wydanie pozyskanych w wyniku naruszenia korzyści
-Zapłacenia w podwójnej a jeżeli jest zawinione naruszenie to w potrójnej wysokości
-Odszkodowania w przypadku poniesienia przez twórcę szkody
-Naruszenie zawinione i dokonane w ramach działalności gospodarczej- można żądać by naruszyciel uiścił odpowiednią sumę na fundusz ochrony twórczości.
-Wykonawca ma pewien katalog uprawnień który przysługuje twórcy- z tym że jego katalog jest zamknięty a praw autorskich- otwarty.
-Wykonania chronione są na 50 lat- ale może się niedługo zmienić na 70
-Sporządzenie wideogramu/ fonogramu- okres ochrony 50 lat od ich sporządzenia.
Organizacje zbiorowego użytku
-Rozdział 12 ustawy- kontrola produkcji nośników
-Rozdział 13- zasady funkcjonowania ochrony twórczości- dysponentem jest minister kultury, zadaniem jest wydawanie stypendiów, pokrywanie kosztów wydań.
-Rozdział 14- odpowiedzialność karna za naruszenie praw autorskich- naruszenia traktowane jak przestępstwa
-Art. 115 ustawy- grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności do lat 3
-Art. 116- grzywna, pozbawienie wolności do lat 2
-Większość przestępstw ścigana jest na wniosek- żeby ścigać plagiat trzeba złożyć wniosek
+ art. 291, 292, 293 KK
Nielegalne pobieranie plików- odpowiedzialność cywilnoprawna
Cywilna + Karna odpowiedzialność- rozpowszechnianie i udostępnianie filmów i muzyki
-To co robimy w necie jest rejestrowane- obowiązek przechowywania danych przez adminów na okres 2 lat.
-To co robimy w necie nie dotyczy programów komputerowych- to podlega odp. cywilnej i karnej
-Organizacja zbiorowego zarządu prawami autorskimi (?)