Wydajność maszyny budowlanej-wydajność charakteryzuje wartość liczbową jednostek miary produkcji, którą maszyna wykonuje w określonym przedziale, odstępie czasu w przyjętych warunkach realizacji i jakości. Wyróżnia się wydajności: Q teor, Qt ech, Q e, Q p(raktyczna), Q r(oczna), Qn(ormowa). Jednostki te są zdeterminowane. Wydajność teoretyczna: pewne odwzorowanie, zakładamy idealne warunki Q teor jest to: liczba jednostek miary produkcji w kg, wykonanej przy symulacji w skali naturalnej, osiągnięta przez maszynę w czasie jednej godziny 1h, przy limitowaniu pracy rzeczywistej tj: -bez obciążenia, ale z wykonaniem w przestrzeni wszystkich przewidzianych warunków np.: bez oporów od calizny gruntu, bez urobku w łyżce koparki - przy pełnym wykorzystaniu parametrów roboczych narzędzi: przy 100% wypełnieniu pojemności geometrycznej, - przy największej dopuszczalnej prędkości- przy obsłudze przez operatora o najwyższych kwalifikacjach- w warunkach klimatycznych niewpływających ujemnie na pracę. Qteor jest wyrazone w kg/h dla maszyny o pracy cyklicznej Qteor=q/t* gdzie: q-liczba jednostek produkcji możliwa do wykonania w jednym cyklu np. masa udźwigu wyciągu, t*- czas trwania jednego cyklu roboczego przy imitowaniu pracy rzeczywistej (*inny niż przy pracy pod obciążeniem i wykonanej faktycznie) h, Wydajność Qteordla maszyny o pracy ciągłej Qteor =V*A*ρ gdzie: V*- prędkość przesuwu narzędzia roboczego przy imitowaniu pracy rzeczywistej np.: prędkość taśny przenośnika przy przemieszczaniu poziomym bez uwzględnienia zmiany prędkości na skutek poślizgu przy obciążeniu m/h, A*- pole przekroju poprzecznego strumienia przemieszczonego materiału np.: dla taśmy płaskiej jest równa powierzchni trójkąta. ρ- gęstość przemieszczonego materiału kg/m3 Wydajność Qteorkg/h dla maszyny wielonaczyniowej o pracy ciągłej. Qteor=q*V*/l- q- liczba jednostek produkcji dopuszczalna do zrealizowania w partii np.: największa dowolna masa materiału w jednym kubełku lub czerpaka przenośnika o pracy ciągłej. V*- prędkość dopuszczalna przesuwu naczynia m/h, l- odległość między środkami objętości naczyń,,m,,. Wydajność teoretyczna oblicza się analitycznie, następnie sprawdza praktycznie w skali 1:1 w laboratorium. Wartość Qteor jest wykorzystywana głównie w projektowaniu do porównania możliwości produkcyjnych innymi maszynami oraz dla weryfikacji zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych Wydajność Techniczna: *liczba jednostek miary produkcji kg,* wykonanej zgodnie z wymaganą jakością *w czasie jednej godziny *osiągnięta w warunkach technicznych miejsca realizacji - przy uwzględnianiu stopnia wykorzystania narzędzia roboczego z uwagi na jego napełnienie, spulchnienie materiału oraz kształt i wymiary obszaru wykonania robót - przy dopuszczalnym obciążeniu i nieprzerwanej pracy - przy wykwalifikowanej obsłudze. Wydajność techniczna Qtech o pracy cyklicznej Qtech =q/t * stech- Stach-liczba jednostek produkcji dopuszczalna do zrealizowania np.: dopuszczalna masa materiału w łyżce ładowarki kg, t-czas trwania cyklu roboczego, stech- WSP. Stopnia wykorzystania parametrów technicznych narzędzia roboczego, wartość niemianowana stech<1 Współczynnik wykorzystania parametrów narzędzia roboczego z uwagi na warunki techniczne miejsca realizacji tzw współczynnik ośrodka realizacji np.: dla maszyn do robót ziemnych stech= snsssk: sn- współczynnik napełnienia wyraża proporcję między objętością gruntu w naczyniu roboczym i objętością geometryczną tego naczynia, zależy od kategorii wilgotności, jednorodności gruntu między innymi objętość piasku wypełniającego ss- WSP spoistości gruntu wyraża proporcję między objętością gruntu w stanie rodzimym i jego objętością w stanie spulchnionym, w analizowanej chwili wykonania pracy, jest zastosowany w celu wyrażenia wydajności w odniesieniu do gruntu w stanie rodzimym ss<1 sk- WSP kształtu i wymiarów obszaru wykonywania robót wyraża zmniejszenie wydajności z powodu ograniczonego frontu pracy np.: w wykopie płytkim oraz o małym rzucie, jest zbyt krótki odcinek skrawania aby łyżką napełnić w jednym cyklu Sk<1. Wydajność techniczna Qtech o pracy ciągłej Qtech=VAρStech V -prędkość przesuwu narzędzia roboczego np.: taśmy przenośnika o pracy ciągłej m/h, A- pole przekroju strumienia przemieszczanego materiału m2 ρ- gęstość przemieszczanego materiału kg/m3. Stech- WSP wykorzystania parametrów technicznych narzędzia roboczego, wyraża zmniejszenie wydajności z powodu nieciągłości i niepełnego przekroju strumienia przemieszczanego materiału oraz jego poślizgu po taśmie i zsuwania się przy transporcie pod kątem ostrym. Wydajność techniczna dla pracy ciągłej- produkcja porcjami Qtech= q(V/l)Stech Stech- współczynnik wykorzystania parametrów technicznych narzędzia roboczego, wyraża zmniejszenie wydajności z powodu wystepowania porcji niepełnych i braku materiału w przemieszczających się naczyniach Stech<1 Wydajność eksploatacyjna- Qe, *liczba średnia jednostek miary produkcji kg, *wykonanej zgodnie z wymaganą jakością* w czasie 1 h,* osiągnięta w warunkach:- technicznych miejsca realizacji robót, -wykorzystanie czasu roboczego na budowie zorganizowanej. Na budowie zorganizowanej są spełnione warunki: *technologia i stanowisko robocze, otoczenie,wyposażenie* maszyna sprawna technicznie, zastosowana zgodnie z przeznaczeniem i obsługiwana przez wykwalifikowaną operatora Wydajność eksploatacyjna kg/h, Qe=QtechSe Qtech-.. Se- współczynnik wykorzystania czasu roboczego wyraża proporcję czasu pracy efektywnej na zmianie roboczej do czasu trwania zmiany Se<1, Qe=8QtechSe Współczynnik wykorzystania czasu roboczego- Se= (8-(toc+tst+tpm))/8, toc- wykonanie obsługi technicznej- zależy od stanu technicznego maszyny, czas jest dłuższy dla starych maszyn ,,h,, tst- przygotowanie stanowiska pracy: czas zeskrawania nierówności terenu dla właściwego ustawienia koparek i jej przemieszczania na kolejne stanowiska pracy ,,h,,tpm- przerwy normowe: śniadaniowa, na odpoczynek oraz na potrzeby naturalne ,,h,,
Wydajność praktyczna- Qp [ kg/h] dla maszyn Qp=Qe*Sl- Qe- wydajność ekonomiczna, Sl- współczynnik oddziaływania warunków losowych- przypadkowo - losowych. Sl<1, z uwagi na warunki pogodowe- od pór roku, z uwagi na występowanie awarii czas napraw, dla nowego awarie są rzadkie a dla starych częściej, Qr- wydajność roczna- Qr=Qp(Nr-nom)Szm, Qr- wyd roczna, Nr- liczba dni roboczych w roku- około 215 dni, nom- liczba dni w roku obsług i napraw- remont, Szm- współczynnik zmianowości- służą wskaźniki do wewnętrznych rozliczeń.