Trudności wychowawcze i profilaktyka w młodszym wieku szkolnym

Na wstępie musimy wyjaśnić sobie, co rozumiemy przez trudności wychowawcze:” Trudności wychowawcze to wszelkiego rodzaju czynniki wewnętrzne i zewnętrzne utrudniające prawidłowe zachowanie się dzieci i młodzieży. Doprowadzają one do zachowań niezgodnych z obowiązującymi normami współżycia społecznego i do zaburzeń poprawnych układów w stosunkach społecznych”.

Młodszy wiek szkolny obejmuje okres od 7 do 11-12 lat, kiedy to dziecko uczęszcza do klas I- IV szkoły podstawowej. W Polsce dzieci rozpoczynają systematyczną naukę w wieku 7 lat i ten rok uważany jest za granicę dzielącą okres przedszkolny od nowego okresu - okresu szkolnego.
W młodszym wieku szkolnym wzrasta zasób słownictwa
i złożoność mowy dziecka. Zasób słów wynosi od 3600 do 5400. Równoważniki zdań występuje również często, jak u dorosłych. Rozwój języka następuje głównie dzięki szkole i środkom masowego przekazu.
Przełomowym momentem jest nauka czytania ze zrozumieniem.
Rozwój mowy ma związek z rozwojem uwagi, spostrzeżeń, myśleniem, procesem dydaktyczno-wychowawczym. Dzieci w tym okresie są bardzo spostrzegawcze, zauważają drobiazgi, szczegóły, a pomijają istotne cechy danego zjawiska. Doświadczenia dzieci odnoszą się tylko do sytuacji konkretnych. Swoje przeżycia dzieci relacjonują dokładnie, obrazowo i chaotycznie. Dopiero w szkole uczą się mówić zwięźle, na polecenie i w sposób uporządkowany.
W społeczności klasowej pojawiają się dzieci sprawiające kłopoty takie jak : są hałaśliwe, nieposłuszne lub też bardzo spokojne lub osamotnione.
Dzieci osamotnione przeważnie same siedzą w ławce, podczas przerw stoją z dala od innych. Takimi dziećmi są także dzieci nieśmiałe, które nie potrafią współpracować z innymi. Przeważnie uległe, niezaradne, raczej nie przejawiają inicjatywy.
Dziecko zahamowane ma obniżoną samoocenę, a reakcją na taką sytuację jest izolacja czy całkowite podporządkowanie się. W skrajnych przypadkach postawa taka prowadzi do nerwic, chorób psychosomatycznych czy uzależnień. Dziecko przeżywa powodzenia i niepowodzenia w ukryciu, zamyka się w sobie. Staje się bierne społecznie, procesy hamowania w układzie nerwowym przeważają nad procesami pobudzania. Brak, zatem możliwości rozładowania emocjonalnego. Przyczyną tego rodzaju postaw jest typ układu nerwowego, czyli wrodzony temperament, osłabienie organizmu spowodowane długotrwałymi chorobami lub niedożywieniem, schorzenia górnych dróg oddechowych powodujące niedotlenienie mózgu, widoczne defekty fizyczne lub wadliwe postawy rodziców.
Jak możemy pomóc takim uczniom ?
Przede wszystkim usunąć przyczynę powodującą niską samoocenę dziecka, np. krzywe zęby, leczyć chorobę, stosować pochwały i zachęty, budować poczucie własnej wartości. Ważne jest także zachęcanie do uczestnictwa w różnych formach aktywności, rozwijanie zdolności i zainteresowania, np. zajęcia plastyczne, muzyczne, czytelnicze.
Dzieci osamotnione nie muszą być ciche i spokojne. To także dzieci nieufne, zalęknione, dokuczliwe, ciągle skarżące się.
Skrajną postawą świadczącą o istnieniu nieprawidłowości postaw społecznych i zachodzeniu niewłaściwych procesów emocjonalnych u dzieci jest także agresja. Agresywne zachowanie może być fizyczne lub słowne. Agresja jest ukierunkowana na inne dzieci albo na rzeczy martwe, niekiedy także na osoby dorosłe. Przyczyną takiego zachowania jest poczucie krzywdy, emocje, gniew lub zdenerwowanie.
Jak zapobiegać agresywnym zachowaniom dzieci ?
Środkiem najczęściej stosowanym przez rodziców są kary, mające wywołać strach. Nie zawsze jest to działanie skuteczne. Niekiedy powoduje przemieszczenie agresji, np. na młodsze rodzeństwo. Lepsze od kar jest wytworzenie wewnętrznej motywacji zapobiegającej agresji. Ważne jest uchronienie dziecka przed szkodliwym wpływem modelu agresywnego zachowania. W tym celu należy ograniczyć oglądanie przez dzieci filmów ukazujących obrazy agresji, uniemożliwić czytanie książek o podobnej treści. A za to zainteresować audycjami telewizyjnymi czy filmami i książkami ukazującymi pozytywne modele zachowań. Należy również izolować dziecko od zachowujących się agresywnie kolegów lub sąsiadów.
Nerwice są zaburzeniem w młodszym wieku szkolnym . Ich powstawaniu sprzyja lęk. Istnieje mnóstwo sytuacji zarówno w domu jak i w szkole, które wzbudzają lęk. Pojawiają się, więc mechanizmy ochronne, np. niechęć do szkoły, bóle brzucha, głowy, wymioty. Objawami nerwicowymi są: moczenie nocne i mimowolne tiki, zaburzenia snu, łaknienia, wzmożona drażliwość, nieśmiałość, nadmierna płaczliwość, obgryzanie paznokci.
Przyczynami nerwic są:
· błędy wychowawcze w domu, np. odrzucenie, brak uznania, miłości, rozpieszczanie, postawa nadmiernych wymagań, postawa sprzecznych wymagań;
· w szkole - nadmierne wymagania, niewłaściwy stosunek nauczyciela do ucznia.
Leczenie nerwic polega na stosowaniu różnych metod psychoterapii, środki fizykalne i farmakologiczne traktowane są jako wspierające.
W młodszym wieku szkolnym możemy także zaobserwować u dziecka nadpobudliwość , np. nadpobudliwość motoryczna lub w swerze poznawczej . Uczniowie nadpobudliwi mają zaburzenia uwagi, skłonność do konfliktów z rówieśnikami, są często mało zdyscyplinowani. W szkole są bardzo ruchliwi, nie potrafią dłużej skupić się na lekcji, są nieuważni. Przyczyną nadpobudliwości jest typ układu nerwowego, sposób oddziaływania środowiska, czynniki społeczno-wychowawczych . Do najbardziej widocznych czynników, które wpływają na powstawanie i rozwój nadpobudliwości są: nieprawidłowości układu nerwowego, błędy wychowawcze środowiska rodzinnego i szkolnego, a w tym: nadmierny rygoryzm, sprzeczne wymagania, sprzeczne uczucia (raz kocham, lubię, innym razem nienawidzę).
Jak zatem pomóc dziecku nadpobudliwemu?
Najważniejsze jest, aby dorośli postępowali konsekwentnie w stosunku do dziecka, mniej je strofowali, a więcej zachęcali do wszelkiej działalności. Należy także zwrócić uwagę na przyjacielski stosunek do dziecka.

Temat: Trudności dziecka związane z pójściem do szkoły .

Wstąpienie do szkoły to wielka zmiana w życiu dziecka. Przejście od dominującej w okresie przedszkolnym działalności zabawowej do nauki szkolnej oznacza dla niego pojawienie się poważnego obowiązku osobistego i społecznego. Rola i zadania ucznia zmieniają gruntownie społeczną pozycję dziecka w zespole rodzinnym - przydają jej znaczenia, ale i zwiększają się wymagania wobec niego .
Wejście dziecka w nowe, niezmiernie złożone środowisko szkolne oznacza dla niego również konieczność nawiązania kontaktów z grupą rówieśniczą. Szkoła staje się zatem dla dziecka nie tylko miejscem, gdzie "pobiera" ono naukę, ale również i środowiskiem, w którym się ono coraz bardziej uspołecznia. W tym czasie dziecko zmieniające środowisko przeczkolne na szkolne boryka się z następującymi trudnościami :

· Brak zaakceptowania przez rówieśników
· Nieprawidłowe podejście nauczyciela , lub wychowawcy do ucznia
· Nie sprostowywanie obowiązkom
· Bieda w domu
· Lęki związane z nowym otoczeniem , środowiskiem
· Przewlekła choroba
· Słaby rozwój dziecka
· Występowanie u dziecka zaległości np. wychowawczych
· Tęsknota za domem

Wszystkie z powyższych czynników powodują , iż dzieci od wczesnych lat zaczynają czuć nie chęć do szkoły i wszystkiego co jest z nią związane . Dzieci w młodszym wieku szkolnym odczuwają lęki związane z nowym środowiskiem . Ten okres to czas dużego zróżnicowania między jedną jednostką a drugą , często ta inność sprawia , iż owy chłopak , czy dziewczyna może być nie zaakceptowana przez swoich rówieśników . Taką innością może być krzywe zęby , nie wielki wzrost , lub po prostu nie modne ubrania . Przejście ze środowiska przeczkolnego do szkolnego niesie ze sobą obowiązki jakie spadają na ucznia . Dziecko często nie umie im podołać , dlatego szuka pomocy w najbliższym otoczeniu . Niestety często zdarz się tak , iż nauczyciel , czy wychowawca nie umie dotrzeć do takiego dziecka z pomocą , ponieważ posiadają nieprawidłowe podejście , traktując uczniów z zaległościami na równi z zdolnym .

Podsumowując okres młodszego wieku szkolnego , to czas w którym dziecko boryka się z licznymi Trudnościami . To ważny okres rozwojowy dziecka .Wszelkie nieprawidłowości , zaległości w późniejszych latach dziecko będzie musiało ciężko odpracowywać by móc dorównać swoim rówieśnikom .Stanie się to możliwe w tedy gdy my dorośli damy im na to szanse i warunki by mogli się prawidłowo rozwijać i wchodzić w życie bez kompleksów .

---