Otłuszczenie narządów wewnętrznych

Otłuszczenie narządów wewnętrznych, głównie wątroby, jest jedną z najczęściej występujących chorób ryb akwariowych i stawowych, często powodującą duże straty, szczególnie wśród ryb starszych. Etiologia Zapotrzebowanie na tłuszcze i węglowodany jest różne dla ryb poszczególnych gatunków. Podawanie nadmiernych ilości tych związków, przy braku białek i odpowiednich witamin, np. z grupy B oraz witaminy E i C, doprowadza do patologicznego gromadzenia się tłuszczu w komórkach wątrobowych oraz innych narządach miąższowych. Tkanka tłuszczowa rozwija się również w jamie ciała. Ichtiopatolodzy zwrócili uwagę na to, że gotowa granulowana karma, sprzedawana kiedyś w sklepach zoologicznych i określana jako uniwersalna, zwykle nie była odpowiednia dla większości ryb. W karmie tego typu występowała często w nadmiarze skrobia, która jest substancją wiążącą składniki granulatu. Węglowodan ten jest jednak w dużym stopniu trawiony i przyswajany w organizmie ryby i w związku z tym staje się źródłem tłuszczów. Otłuszczenie ryb powstaje często przy karmieniu ich przez dłuższy czas jednolitą dietą składającą się z wazonkowców (np. Enchytraeus albidus) lub larw komarów (np. Culex pipens). Wazonkowce i larwy komarów są natomiast bardzo wartościowe jako składniki różnorodnej diety. Pierwotnym czynnikiem usposabiającym do powstawania zwyrodnienia tłuszczowego wątroby i innych narządów mogą być przewlekłe zatrucia, podczas których miąższ ulega uszkodzeniu przez silnie działające różne substancje toksyczne. Tłuszczowe zwyrodnienie wątroby w wielu przypadkach jest bezpośrednio następstwem zaburzeń polegających na upośledzeniu spalania kwasów tłuszczowych i tworzeniu się ciał ketonowych. Substancje te działają równie szkodliwie na miąższ wątroby, podobnie jak trucizny dostające się do organizmu ryby wraz z pokarmem. Występowanie Otłuszczenie narządów wewnętrznych występuje najczęściej u ryb hodowanych w małych stawach i żywionych obficie mało urozmaiconą karmą. niektórzy uważają, że choroba ta występuje najczęściej u karasi welonowych i karpi koi. Uważa się, że tłuszczowe zwyrodnienie narządów wewnętrznych stwierdza się przede wszystkim u ryb starszych (dojrzałych płciowo). Proces chorobowy rozwija się powoli, a więc zmiany patologiczne stwierdzane u ryb starszych mogą być następstwem niewłaściwego żywienia ich już w okresie młodości. Patogeneza Otłuszczenie narządów powoduje zaburzenia w ich czynnościach. W wątrobie zmniejsza się między innymi ilość wytwarzanych tam białek niezbędnych do utrzymania odpowiedniego ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych organizmu. Może to doprowadzić w skrajnych przypadkach do wystąpienia wodnicy czyli do gromadzenia się wody w tkankach i jamie ciała. W przebiegu choroby miąższ wątroby jest stopniowo zastępowany przez komórki wypełnione niemal całkowicie substancją tłuszczową. Otłuszczenie gonad może być jedną z przyczyn bezpłodności ryb. Jeżeli proces otłuszczenia toczy się w narządach krwiotwórczych, wywołuje on zwykle anemię. Otłuszczone osobniki wykazują osłabienie odporności na czynniki chorobowe różnego typu - zakaźne, inwazyjne,i środowiskowe. Przy zaawansowanym stadium choroby następuje śmierć ryby. Objawy kliniczne Choroba rozwija się powoli i w pierwszym okresie ma przebieg bezobjawowy. początkowo ryby normalnie pobierają pokarm, ale po pewnym czasie, stopniowo, ich ruchliwość się zmniejsza. W niektórych przypadkach obserwuje się obrzęk powłok brzusznych (w związku z powiększeniem wątroby lub rozwijającą się wodnicą). Zaawansowanej wodnicy zwykle towarzyszy nastroszenie łusek z powodu obecności płynu w torebkach łuskowych. Ryby chore na otłuszczenie wątroby i innych narządów wewnętrznych charakteryzuje obniżenie zdolności adaptacyjnych, czyli zmniejszona odporność na zmianę warunków środowiska. W niektórych przypadkach ryby sną bez jakichkolwiek objawów zwiastunowych. Zmiany anatomopatologiczne Zmiany anatomopatologiczne przy tłuszczowym zwyrodnieniu narządów u ryb najlepiej widoczne są w wątrobie. Barwa tego narządu zmienia się z różowej na żółtoszarą lub żółtą. Wątroba jest niekiedy plamista. W preparatach miażdżonych obserwuje się dużą liczbę pęcherzykowatych (jak gdyby pustych) komórek zawierających substancje tłuszczowe. ]ądro w tego typu komórkach zostaje zepchnięte na obwód i w związku z tym jest niewidoczne. W przypadku tłuszczowego zwyrodnienia jajników komórki jajowe przybierają białoszary kolor, podczas gdy normalnie są one przezroczyste, o odcieniu różowym lub czerwonym. Niektórzy uważają, że przy tłuszczowym zwyrodnieniu narządów wewnętrznych komórki jajowe obumierają, a u ryb o zapłodnieniu wewnętrznym (tak zwanych ryb żyworodnych) następuje zamieranie zarodków. Narządy wewnętrzne (wątroba, śledziona, nerki, serce i pęcherz pławny), niezależnie od tłuszczowego zwyrodnienia komórek, mogą być otoczone obfitą zapasową tkanką tłuszczową. Wstępne rozpoznanie tłuszczowego zwyrodnienia narządów wewnętrznych polega na stwierdzeniu zmian anatomopatołogicznych (widocznych gołym okiem) oraz zmian histopatologicznych w obrazie mikroskopowym charakteryzujących się obecnością pęcherzykowatych komórek tłuszczowych. Komórki te są dobrze widoczne pod mikroskopem w świeżych preparatach miaŻdżonych, sporządzonych z wycinków zmienionych chorobowo fragmentów narządów. W niektórych przypadkach trudno orzec, czy otłuszczenie narządu jest chorobowe, czy też jeszcze mieści się w granicach normy. Uważa się, że patologiczne zwyrodnienie wątroby to takie, które doprowadza do znacznego obniżenia się poziomu białka w tym narządzie. Niski poziom białka wątrobowego jest dowodem poważnego zaburzenia czynności tego narządu.

stłuszczenie wątroby Stłuszczenie wątroby ryby występuje przy niewłaściwym składzie pożywienia. Karmy, których składniki nie zostały odpowiednio zbilansowane i zawierające dużą ilość węglowodanów, mogą spowodować stłuszczenie wątroby. W każdym pokarmie, który stał się wilgotny, łatwo mogą rozwinąć się grzyby. Te tworzą bardzo trujące produkty przemiany materii, niszczące nawet w niewielkim stężeniu i w krótkim czasie wątrobę nawet dużych ryb, co objawia się jej ekstremalnym stłuszczeniem. zdjęcie  przedstawia otłuszczoną wątrobę i organy wewnętrzne u koi  (białawe miejsca) Dlatego też bardzo ważne jest, by zużywać opakowania z karmą w przeciągu dwóch miesięcy i nie przechowywać ich w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności. Światło i tlen bardzo szybko niszczą witaminy w otwartych opakowaniach. Z tego też powodu korzystne jest dodatkowe podawanie rybom SERA activant lub SERA fishtamin. Przyczyną stłuszczenia wątroby mogą być jednakże również choroby jak np. zapalenie wątroby. Nie przenosi się ono na ludzi. Jeżeli wątroba jest już uszkodzona, dochodzi do chorób wtórnych. Często uważane są one za przyczyny i bez skutku leczone. Ryby umierają, jeżeli zniszczeniu ulegnie większa część wątroby. Przy urozmaiconym, zdrowym, bogatym w witaminy pożywieniu i optymalnych warunkach hodowlanych ryba może przeżyć zapalenie wątroby, a tkanka wątroby ulec regeneracji.

---