Kameralistyka 22.11

Schuman (1810 - 1856) - kameralistyka 1829 - 1842 - 1853

1842 - rok kameralistyki

- 3 kwartety Sm. Op. 41 (a, F, A)

- Kwartet fort. Es 47

- Kwintet fort. Es. 44 (te dwie kompozycje są najpopularniejsze u Schumana)

Najwybitniejsze są tria fortepianowe d 63 i F 80 (1847), g 110 (1851)

- Fantasienstuecke op. 88 - pfte, cl, vla (1842) na fortepian, klarnet i altówkę - łaczy instrumenty z obu grup smyckowej i dętej. Instr z grupy skrzypcowej jest altówka.

- Marchenerzahlungen op 132 (1853) - cykl 4 cz. - jedna z ostatnich kompozycji Schumana. Obsada ?

Grupa utworów Fantastycznych - takich które szczególnie faktura jest organizowana w taki sposób ze mamy do czynienia z komp. Które brzmią tajemniczno, niejednoznacznie.

Klarowność obrazu tej faktury staje na drugi begunie niż kompozycja z akompaniamentem. W przypadku tej bogatej wielogłosowej z głosami które nie są rozdzielnie prowadzone, gdzie głosy łączone łukami, notacja rytmu jest specyficzna, to daje niejasny tajemniczy obraz. Faktura - inna obsada. Fantastycznośc - kategoria estetyczna. Kompozycje programowe (tytuł). TE utwory - cykle niesonatowe.

- w kameralistyce poważnej - najciekawsze tria fort

- II nurt - ważny - obsady wymienne, transpozycja doświadczeń fortepianowych z lat 30, i 40- analogiczne faktury

- II trio fort. Op 80 cz III („kanon”) posłuchać

Kameralistyka 1820 - 1847 [cezury ewolucji jezyka 1825, 1842]

Mendelsohn

*kolory mają znaczenie

Smyczkowa:

- oktet (1825)

- 2 kwintety - 221 (1826, 5) (podkreślenie - 2 wiolonczele)

- 6 kwartetów + fragment (182-47) - najważniejszy olor

Fortepianowa:

- sekstet - vno, 2 vle, vc, cb, pfte (1824) - skrzypce , 2 altówki, wiolonczela, kontrabas, fortepian

- 4 kwartety (do 1825)

- 3 tria (1820 nieopusowane, 39 opusowane, 45 opusowane) najważniejszy kolor

[sonaty vno, vla, vc, cl (Lied ohne Worte, Vc, op. Posth.)] - i pieśń bez słów z wiolonczelą i fortepianem

Fortepianowa:

- sekstet - vno, 2 vle, vc, cb, pfte (1824) - skrzypce , 2 altówki, wiolonczela, kontrabas, fortepian

- 4 kwartety (do 1825)

Sekstet - skrajnie nietypowa obsada, na nietypowe proporcje, 2 altówki, 1 skrzypce. Dodaje pikanterii, altówka w klasycznej kameralistyce stoi za 2 skrzypcami i wiolonczelą. Mendelsohn, postawił na głowie hierarchię instrumentów.

Kwartety i seksety fortepianowy

- I c op.1 - 1822 (publ. 1823), II op.2 - 1823 (brak daty publikacji) , III h op. 3 - 1825 (1825) powstały w tarkcie nauki u Zeltera

- sekstet D op. 110 - 1824 (1868) - wydana pośmiertnie

- dedykacje kwartetów : I - ks. Antonii Radziwiłł - bywał często u rodziców Mendelsohna, w salnonie muzycznym, artystycznym w Berlinie, był kompozytorem, wykonawcą grał na wiolonczeli, autor pierwszego opracowania muzycznego Fausta, Goethego, był dobrym znajomym mendelsohna , II - prof. Carl Friedrich Zelter (nauka później od V 1819) kształtował sylwetkę kompozytora długi kontakt ukształtował młodego Mendelsohna, z Goethem łączyła go przyjaźń, korespondowali ze sobą przez kilka dekad, Zelter zaprotegował Men - Goethemu. III - J. W Goethe - Mendelsohn pozostawał z nim w bliskich relacjach, znakomicie z nim się porozumiewał o sztuce.

Kompozycje kontekstowe: Sinfonie (1821-23) i koncerty z orkiestrą smyczkową

Duże dzieła powstałe w czasie kiedy powstawały kwartety. W kwartetach możemy zobaczyć wynik doświadczeń z instrumentami smyczkowymi. Pierwsze kompozycje opucowane = badał Mendelsohn od dłużego czasu, ale z drugiej strony zawierają obsadę tych trzech kwartetów, zawierają ten instrument który dla Mendelsohna był najważniejszy (koncertujący pianista, gra Mendelsohna, wykonawstwo smyczkowe - wykonania w salonie).

Pierwsze komp. Które były godne wydania łaczą dw ośrodki wykonawcze - czuł się z nim najpewniej i coś tam jeszcze

Schematy metryczne?

Allegro

Cz.wolna

Menuet/scherzo

finał

I Kwartet c

I Allegro vivace - c- 4/4

II Adagio - As - ¾

III Scherzo: Presto - c - 2/2 alla breve

IV Allegro Moderato - c - 4/4

I cz. Allegro? Forma? Tonacje T?

III cz.- forma ?

Tempo: Następstwa temp. Dość wolny finał (allegro moderato). Bardzo szybka III część - i to tłumaczy wolniejszy finał - aby skontrastować. Cz. II typowa z możliwych - adagio. I część - niekoniecznie typowe.

Tonacja: As - dźwięk prowadzący do c, scherzo - nie c-moll, ustabilizowana tonacja główna c-moll. W dwóch skrajnych częściach c-moll oczywiste.

Metrum: generalnie jeśli chodzi o integrowanie cyklu. Scherzo wchodzi na miejsce menueta. Scerzo Ne musi być w metrum 3 dzielnym, temu gatunkowi zdarzają się metra parzyste również Model cyklu scherza bardzo silnie działa. Scherzo - metrum ­- Alla breve - -

Tonacje molowe są dwudzielne, a tonacje durowe są trójdzielne.- Układ tonacji i metrów jest porządkowany według jedenj zasady - Makroforma cyklu

(N) - przykład

I część - Allegro vivace

Powtórzenie ścisłe - znak repetycji - możemy brać pod uwagę że to jest allegro, a nie forma A B A czy rondo.

Str 7. Zamknięcie repertycji i 2 rozwiązania, volta 1 i volta 2

Powtarzanie ekspozycji - starsza tradycja - np. kalsycy wiedeńscy, dla cyklu sonatowego późniejszego nie jest potrzebny, Obcność wolt wskazuje na odniesienie do tradycji Beethovenowskiej.

Podstawowe dla gatunku allegra - kontrast tematyczny - 2 tematy i zdecydowanie kontrast tematów tonalnie (kwestia podstawowa dla całego okresu rewolucji allegra, funkcjonowanie 2 teamtów alegra) i kontrast wyrazowy

- 1 temat - charakterystyczny

- łącznik między tematami wyraźny - modulował. Czym się różni ? Zjawisko typowe dla stylu brilant - chromatyka , faktura fortepianiu - figuracyjna gamowa (pochód chromatyczny) i pasażowa. Różne typy figuracji typowa dla odcinków łącznikowych. Rozróżniamy odcinki tematycznych od nietematycznych.

- 2 temat - zaczął się w wiolonczeli - powinien być w paraleli Es-dur, od dolce zaczyna się drugi temat strona 5. Początek wiolonczela (przebieg długotuowy, wygasa) - altówka (przebieg długotuowy, wygasa )- skrzypce. Kontrast tonalny, kontrast wyrazowy, dłuższe odcinki i dłuższe wartości. Dominujący krok sekundowy - bardziej płynny ruch - kojarzy się z melodyką wokalną. Kontrast wykonawczy (tam smyczki wchodziły w następstwie) a tutaj linia melodyczna rozwinięta - w partii jednego głosu, bardziej głosowy a nie harmoniczny sposób budowania dzieła. Współdziałają różne aspekty dzieła - KONTRAST.

III część - scherzo - presto str 24

Znaki repertycji, przebiegi gamowe, pod koniec części trzeciej jest TRIO. Zmiana faktury brak skrzypiec i prawej ręki fortepianu. Przyciemnienie barwy nie ma wyższych rejestrów fortepianu. Kontrast do scherza - redukcja obsady w czesci triowej jest podstawowym zawiskiem. Scerzo da Cappo All fine - A B A

II kwartet f

I All Molto - f - 2/2 alla breve

II Adagio - Des - ¾

III Interemezzo, Allegro Moderato - f - 6/8

IV All molto vivace - f - 2/2 alla breve

Kontrast tonacyjny w części wolnej, relacja prowadząca VI stopień (f- Des). Czym się ma metrum 6/8 do dwudzielnych. Metrum 6/8 to metrum istotne w jego twórczości, wystepuje w charakterystycznych połączeniach tonacja - kwestie faktralne są rozwiązywane. Metrum ¾ w wolnej części. III część to /Intermezzo - oczekujemy tu scherzo - Jest zupełnie inna sytuacja. Jest to nazwa gatunowa - Inter..

Tempo: szybkie na skrajach, III część umiarkowanie szybka

III kwartet h

I All. Moderato - h - ¾

II Andante - E - 4/4

III All. Molto - fis - 3/8

IV All Vivace - h - 2/2 alla breve

Tempo: Odchylenie się od tematu, Allegro Molto x2, Allegro Vivace = 3 szybkie tempa. W miejscu wolnej części pojawia się Andante. Całość szybciej niż 2 poprzednie kwartety i proporcje sa przesunięte w stronę szybkich temp. Jest bardziej ruchliwy, dynamiczny.

Tonacja: Dolna IV - dur, V - moll - odwrotnie niż schematy, Subdominta moll a D - dur. Cały czas w kwartetach jedna częśc majorowa. Relacja dominantowa

Metrum: więcej metrów trójdzielnych ¾, 3/8 występują naprzemiennie z dwudzielnymi złożonymi.

Sekstet D

I All Vivace - D - 4/4

II Adagio - Fis - ¾

III Menuetto. Agitato - d - 6/8

IV All. Vivace - D - 4/4

Obsada/skutki ?

Tonacja: D - Fis - d - D - nowe relacje, nie było takiego układu do tej pory. Wcześniej tercjowe prowadzące. Relacja jednoimienna d. D(2 #) - Fis (6#) = 4 # - wczesne dzieło.

Metra : dominują 2 dzielne, 4/4, ¾, 6/8, 4/4 - pulsacja trójkowa bardzo wyraźna

III - Meuetto Agitato 6/8 d - nietypowa sytuacja

Proporcje makroformy

I II III IV

I K 10 7 6 8

II K 11 6 4 8 - intermezzo III cz(przerwa) między ważniejszymi zdarzeniami 4min

III K 10 7 6 11

S 13 5 3 12 - środek jest krótszy III - menuetto - 3 min

Kameralistyka, 6.12.2012

III cz. Cyklu - scherzo

- I kwartet - scherzo: presto 4/4

- II kwartet - intermezo, alegro moderato (6/8)

- III kwartete - allegro molto 3/8

- sekstet - Meuetto. Agitato 6/8

• Rozwiązania nietypowe?

Dwukrotnie złożone etrum trójdzielne, (grupowanie części wewnętrznych).

II, III, sekstet - rozdrobniony rytm, (6/8 i 3/8)

Tryb molowy

II cz. Cyklu (wolna)

- I kwartet - adagio

- forma (harm)

- znaczenie instrumentów

(zmiana faktury i zmiana tonacji w częśći środkowej, część b krótka - intermezzo, W drugim systemie 17 strony - wazna jest harmonia, ciągły ruch modulacyjny, wcześniej był mniej zchromatyzowany przebieg wcześniej, czytsa diatonika. W skrajnych częściach nie mamy nagromadzenia chromatyki jak w środku ! )

- najwcześniejszy kwartet - poczatek zjawiska które bd ise powtarzało w wielu wolnych częściach w kameralistyce M. Duże znaczenie chromatyki w budowaniu przebiegu tonalnego wolnej części.

- środkowe - chromatyka przybiera na znaczeniu. Częśc wolna w cyklu jest lirycznym epizodem, wszystkie poza cz. Wolną są ruchliwe dramatyczne, a tutaj następje odprężenie w aspekcie ruchowym (rytm, tempo) - z kolei intensywnie M, dynamizuje przebieg tonalny, polega na przyspieszeniu procesów modulacyjnych.

Fortepian

- znaczenie w obsadzie -…

- relacja do smyczków - …

Smyczki są jednorodnym organizmem przeciwstawione fortepianowi. Fortepian (zajrzeć do partytur IMSLP) Petruci

Notatki

Nieopucowane, początki twórczości młodzieńczej

- Trio c 1820 - I cz. Jeszcze dośc nieporadna, ale finał zapowiada dojrzalszego FMB

- Sonata (altówkowa) Vla - znakomity przykład proporcji cyklu z wariacjami w finale (długim) - przykład cyklu jeśli chodzi o proporcje składowych, zauważamy znaczenie finału wariacyjnego. Znaczenie formy wariacji w cyklu sonatowym. Analogia do cyklu z wariacjami u Schuberta

Kameralistyka 1820 - 1847

[cezury ewololucji języka] braki

Oktet i kwintety smyczkowe

- Oktet Es op. 20 (1825)

- I Kwintet Smyczkowy A op. 18 (1826)

- II Kwintet smyczkowy B op. 87 (1845)

Tryby w tonacji, DUR (nawiązując do poprzednich zajęć, zmiana dur-moll), + inna obsada

Oktet Es

I II III IV

All. Moderato ma con fuoco Andante Scherzo All. Leggierissimo; Presto

Es c g Es

4/4 6/8 2/4 2/2

Partytura -

organizacja, - I cz. układ wygląda jak partytura orkiestrowa, instrumenty, i linie dla poszczególnych wykonawców, dywizja dla skrzypiec, altówki i wiolonczeli. Porządkowanie Mendelsohna, nie są to 2 obsady kwartetowe ! Nie dialog dwóch mniejszych obsad tylko spójny jeden organizm (1825). Podobny układ jak 12 symfonii smyczkowych. Przeciwstawiane dwóch kształtów fakturalnych (figury fakturalne w dalszej częśći), Dwojenia. II cz III cz. IV cz oktet

typ rytmiki, I cz. - rozdrobnienie rytmu i nadmierna pulsacja., synkopowanie na dłuższym obszarze i przy większej grupie instrumentów, powrót do pulsacji. II cz Stopniowe zagęszczanie faktury związane z zagęszczeniem ruchu. Grupy punktowane, bardzo różne zjawiska w ramach tych drobnych rytmów. I, II, III skrzypce + altówki = (przebieg) (triole w wiolonczelach - sytuacja typowa) = róznica w kształtowaniu przebiegu ruchowego, szesnastki pogrupowane triowo, a dalej podwójne triole (grupowane po dwie), zachowana pulsacja triowa, pauza szesnastkowa + 2 szesnastki. Równomierny rytm triolowy. Ruch triowy jest rozdzielony. Wiolonczela jest niżej niż skrzypce. Wiolonczela i skrzypce nie budują figur rejestrowo. Wyjęcie pierwszej 16 daje efekt - hocetus, zadyszka. Ostatni system przejście od pełnej trioli + zaburzenie hocetus. Płynny ruch jest typowy, a to zjawisko jest warte zauważenia. III cz. Scherzo - ruch 16. Legierissimo, dalej układ qazi hocetowy, I skrzypce - wyróżnione rytmicznie. IV zjawisko dyminucji, bez ingerowania w rytm - przyspieszanie toku zdarzeń. Nie trwa to zbyt długo, zwolnienie rytmu, oktet

znaczenie polifonii - 4 strona - I cz. redukcja głosów (polifonia, i sukcesywne wejścia), poligonizacja związana z usamodzielnianiem głosów, sukcesywne wejścia, głosy o oderanie. Specyficzna homofonizacja, (zatrzymywanie jednego głosu - podział na 2 kwartety). Inne kształty faktury niż w punkcie wyjścia. II cz. Zagęszczanie faktury, faktura jest współzależna z rytmem. Usamodzielnianie głosów III cz. Homofonizacja., korensponcencja motywiczna w skrzypcach. Wyróżnienie parti I skrzypiec, na tle komp.. niższych skrzypiec, IV presto imitacja, wprowadzanie od najniższych głosów, aż po skrzypce . Zjawisko dyminucji. Skrajna homofonizacja, moment poligonizacji. Ciągła oscylacja, Poli - homo. oktet

Tonacja : Zewnętrzne tonacje Dur, Es

Rytm, dwudzielność dominująca, w wolnej części 6/8

Tempo - brak wyraźnego zwolnienia, skrajnego. Określenia wyrazowe: con fuoco, leggierissimo

I Kwintet A

I II III IV

All. Con molto Intermezz Andant sost scherzo: all di molto all. Vivace

A F d (D) A

¾ ¾ 2/4 2/4

Partytura: początek I cz, III cz

Brak metru złozonego, metra trójdzielne i dwudzielne, spójność, II częściowośc, stabilizacja organizacji przebiegu

Tonacje wew i zew: najprostsza relacja tercjowa w ramach tego samego trubu pojawia się relacja kwintowa, relacja kwintowa subdominanta mollowa,

Tempo - utrzymywanie się temp w większej części cyklu, mało wyrafinowany przebieg metryczny.

II Kwintet B 1845

I II III IV

All vivace Andante scherzando Adagio e ento all. Molto vivace

B g d(D) B

2/2 6/8 2/4 4/4

I cz. Allegro - pasaż trójdźwięk durowy, rytm punktowany

Tematy- tonacje - B (pasaż ),

Sposoby przetwarzania materiału - przebieg sekundowy (2 strona), wartości rytmiczne,

Nowy materiał w przetworzeniu - kierunek linii melodycznej, pierwsze skrzypce cichną, redukcja obsady, kwestia harmonii (2-gi temat w F-dur, za dużo, Dominanta wtrącona, lub Gorne dominanty G-dur /F-dur)

Kuminacja procesu formalnego -

Znaczenie polifonii -

Wolna część przed finałem, scherzo na II miejscu andante (cecha późnego mendelsohna),Posłuchać z naxosa i nuty obejrzeć

Kameralistyka 20.12.2012

Tria są zawsze mollowe

Trio c-moll(1820)

Retoryka stylu klasycznego słyszalna zwłaszcza w I cz. (podobne do Sinfoniett 7-12), ale finał zapowiada dojrzalszy styl

- płynność przebiegu (faktura i rytm)

- Allegro -Scherzo -Adagio -Allegro (konwencjonalne, absolutnie podstawowe informacje dotyczące tempa)

- I Trio d-moll (1839)

I. Molto allegro agitato, d, 3/4 (nietypowe; typowe tempo otwarcia cyklu to 4/4)

a. forma: temat I (skok w punkcie wyjścia -dynamizm; i kroki sekundowe -liryzm), temat II (punkt wyjścia -rozłożony akord -nie jest typowy, ale stabilizuje tryb durowy i bardzo rozjaśnia) -tematy nie są ze sobą bardzo skontrastowane (pod względem rysunku interwałowego), kontrastowa jest jednak rytmika: pierwszy z wrażeniem synkopy, drugi w równych wartościach; duże znaczenie materiału łącznikowego w przetworzeniu, materiał jest już przetwarzany w ekspozycji (cechą warsztatu Mendelssohna jest używanie przetworzeń nie tylko w części przetworzeniowej); jest kadencja (moment zatrzymania -wyraźne zwolnienie)

b. nowy materiał?: pojawia się w przetworzeniu i jest cytowany w repryzie

c. tonacje/tryb: I temat d-moll, II temat -A-dur (dominanta, nie paralela), żonglowanie trybami w odniesieniu do materiału obu tematów (wrażenie światłocienia -częste zmiany trybów)

d. faktura: mało polifonizacji, zdecydowanie głównie homofonia

e. funkcje instrumentów: harmoniczna, wirtuozowska partia fortepianu stanowi bazę dla melodycznych partii instrumentów smyczkowych; fortepian odpowiedzialny za energię, dynamikę; skrzypce i wiolonczela za śpiewność i lirykę

f. spoistość formy: jest

II.Andante tranquillo, B (tonacja prowadząca), 4/4

III.Scherzo: leggiero e vivace, D, 6/8 (typowe dla Mendelssohna, choć ogólnie nietypowe)

IV.Finale: Allegro. assai appasionato, d, 4/4

Tempa ogólnie szybkie (od pewnego momentu Mendelssohn przyspieszył)

II Trio c-moll(1845)

7

---