Szlaki rowerowe województwa podlaskiego
1. Białystok - Kiermusy (przez Tykocin i Pentowo)
Długość trasy - 27 km
Początek trasy w Białymstoku. Startujemy przy skrzyżowaniu szosy do Warszawy i obwodówki. Kierujemy się poboczem w stronę stolicy, mijamy Żółtki i most na Narwi. Za nim skręcamy w prawo do Tykocina;
7,8 km - skręcamy w prawo z głównej szosy do Złotoryi na drogę do Tykocina; 9,5 km - z prawej pomiędzy zabudowaniami w Złotoryi widać miejsce, w którym rzeka Supraśl wpada do Narwi. Dalej już do samego Tykocina prowadzi ciekawa, pagórkowata droga, z której rozciąga się widok na dolinę rzeki.
Tykocin - 21 km. Jedziemy prosto, mijamy zabytkowe mury klasztoru i zabytkowy rynek, dojeżdżamy do synagogi z 1642 r. Obecnie mieści się tam muzeum (czynne codziennie, oprócz poniedziałków i dni poświątecznych, od godziny 10 do 17, kasa czynna do godziny 16.30). Obok synagogi jest mała restauracja serwująca tradycyjne żydowskie potrawy. Następnie cofamy się do skrzyżowania przed synagogą i skręcamy w prawo do Jeżowa. Potem odbijamy w wąską asfaltówkę w kierunku Pentowa.
Pentowo - 25,2 km - Europejska Wioska Bociania - na stosunkowo niewielkim terenie znajduje się ponad 20 bocianich gniazd. Jest też wysoka wieża widokowa.
Kiermusy - 27,5 km - miejscowość z kompleksem domków, hotelem i karczmą. W karczmie niespodzianki, np. wejście do łazienki przez szafę.
Na podstawie: www.rower.bialystok.pl
2. Białystok - Arboretum „Kopna Góra”
Długość trasy - 28 km
Początek trasy na ulicy Raginisa tuż przy tablicy oznaczającej granice miasta. Żwirownia Ogrodniczki - 5 km - miejsce rekreacji i wypoczynku białostoczan. Na najwyższym wzniesieniu znajduje się czynna zima trasa narciarska z wyciągiem. Do tego dwa małe zbiorniki wodne, które latem zmieniają się w dzikie kąpieliska. Dzięki specyficznemu ukształtowaniu teren stanowi bardzo atrakcyjne miejsce do treningów rowerem górskim. W okolicy znajduje się ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy.
Osada Krasne - 6,7 km - po lewej pozostałości starego młyna; z prawej - stawy.
Rezerwat Krasne - 7,2 km - fragment Puszczy Knyszyńskiej obejmujący dobrze wykształcone grupy borów mieszanych.
Supraśl - 9 km - dojazd do skrzyżowania. Trzeba skręcić w prawo do centrum, potem w lewo na rynek, w drogę naprzeciwko kościoła. Mijamy pałac Bucholtzów (obecnie liceum plastyczne) i jedziemy cały czas prosto w dół do starego mostka. Dalej znajduje się trasa, która prowadzi między korytem Supraśli a jej starorzeczami do małej tamy.
Mała tama - 14,2 km - UWAGA! Latem droga jest tam bardzo zarośnięta. Przechodzimy na drugą stronę rzeki i udajemy się najpierw przez łąkę, a zaraz potem lasem niecałe 0,5 km do głównej szutrowej drogi leśnej. Na szutrówce skręcamy w prawo. Mniej więcej 100 m dalej zaczyna się zielony szlak. Według niego kierujemy się prosto do celu - arboretum.
Szkółka leśna - 18,3 km - po drodze z prawej strony. Teren wokół jest ostoją zwierzyny. Zazwyczaj można natknąć się tutaj na przebiegające przez drogę jelenie lub sarny.
Skrzyżowanie leśnych dróg - 19,2 km - znajdują się tu krzyż, stary pomnikowy dąb oraz posągi upamiętniające powstanie styczniowe z 1863 roku. Skręcamy w prawo - tak jak pokazuje zielony szlak.
Surażkowo - 22 km - w okolicy wsi rezerwat leśno-torfowiskowy.
Łaźnie - 23,9 km - zabytkowy most na rzece Sokoła.
Kopna Góra - arboretum - 27,8 km - ogród utworzono w 1988 roku na pow. 26 ha. Występuje tu większość charakterystycznych dla Puszczy Knyszyńskiej typów lasu.
3. Szlak rowerowy Białystok - most w Kruszewie (zielony)
20 km po asfaltówce
Początek szlaku w Starosielcach, przy skrzyżowaniu Elektorskiej i Popiełuszki.
Szubienica - 8km - pomnik na wzgórzu, miejsce straceń powstańców z 1863 roku. Symboliczne krzyże brzozowe.
Babia Góra - 10 km - posąg Światowida w miejscu dawnego kultu słowiańskiego.
Rogowo - kurhany z VII wieku. Murowana kamienna obora z 1834 roku.
Kruszywo - 19 km - ruiny wiatraka holenderskiego z 1936 roku. Kilometr za wsią przyczółek dawnego mostu na Narwi, który został zniszczony w czasie wojny z bolszewikami w 1930 roku, a potem w czasie kampanii wrześniowej. Pozostałości mostu to teraz punkt widokowy na rozlewisko Narwi. Z mostu Kruszywo widać szaniec Koziołek wybudowany w czasie potopu szwedzkiego przez żołnierzy hetmana Jana Pawła Sapiehy.
4. Białystok, Królowy Most, góra Świętej Anny, Cieliczanka, Supraśl, Czarna Białostocka (szlak niebieski)
Długość trasy - 52 km
Początek trasy na końcowym przystanku linii 13 przy ulicy 27 Lipca w Białymstoku. UWAGA! Droga gruntowa do Królowego Mostu jest mocno zapiaszczona. Warto uzbroić rower w szerokie opony.
Skrzyżowanie szutrówek po 1,7 km - jedziemy prosto (tak jak wskazuje niebieski szlak). Przed krzyżówka stoi słup wysokiego napięcia. Szlak przebiega właśnie pod tą linia. Po lewej stronie warto zwrócić uwagę na duży obszar porośnięty charakterystyczną rośliną - żarnowcem.
Skrzyżowanie z asfaltówką na 5,6 km - łączące Supraśl z drogą na Bobrowniki. W pobliżu na dębie i sośnie dwie ludowe kapliczki. Jedziemy prosto, trzymając się niebieskiego szlaku rowerowego. Za skrzyżowaniem łagodny, długi zjazd.
Opuszczona leśniczówka - 12,5 km - przed budynkiem dzikie pole biwakowe, miejsce na ognisko, stara studnia.
Królowy Most - 14,3 km - kierujemy się drogą do góry, wciąż niebieskim szlakiem.
14,5 km z tablicą graniczną miejscowości - jedziemy prosto na drogę szutrową zgodnie z czerwonym szlakiem pieszym. Wspinamy się mocno pod górę. 500 m dalej po prawej stronie - stary cmentarz. Pod koniec podjazdu skręcamy w lewo w wąską ścieżkę, która prowadzi na górę św. Anny. Szczyt ma 209 m.n.p.m. i jest jednym z najwyższych wzniesień w naszym regionie. Mimo widocznych rębni pozostało tam dużo dorodnych dębów i sosen. Przemieszczamy się czerwonym szlakiem w kierunku drugiego szczytu - góry św. Jana - 210 m.n.p.m.
Góra św. Jana - 16,9 km - krzyż i obelisk upamiętniający powstańców z 1863 roku. Skręcamy w lewo w drogę w dół (czerwony szlak). Zjazd jest dość stromy i kręty, ale dosyć szeroki. Ma kilkaset metrów długości, więc można się rozpędzić.
Kołodno - 18,1 km - osada letniskowa. Jesteśmy znowu na niebieskim szlaku. Skręcamy w prawo w kierunku Cieliczanki.
Most nad rzeką Płaską - 19,6 km - z widokiem na rozległą śródleśną dolinę rzeczną (za wsią Kołodno droga zatacza łuk w lewo, można też odbić w kierunku wsi Zasady, która leży nad samą Supraślą). Jedziemy dalej w kierunku Cieliczanki niebieskim szlakiem rowerowym. Droga staje się mniej piaszczysta.
Cieliczanka - 25 km - wieś letniskowa. Zabytkowy do drewniany z 1897 roku. W okolicy wsi nad rzeka Supraśl stanowiska archeologiczne.
Supraśl - 27,9 km - kierujemy się niebieskim szlakiem, asfaltową drogą do Krynek. Potem odbijjamy w lewo.
39 km - krzyżówka z torami kolejki wąskotorowej z 1916 roku.
Budzisk - 42 km - rezerwat przyrody o powierzchni prawie 330 ha, utworzony w 1970 roku.
Czarna Białostocka - 52 km - wycieczkę kończymy przy jeziorze Czapielówka.
5. Białystok - Cisówka
Długość trasy - około 60 km
Początek trasy w Grabówce. Kierujemy się w stronę Bobrownik. Po 11 km - skręcamy w prawo na szosę do Michałowa.
Jednia - 16,7 km - stacja kolejowa na linii Białystok - Zubki. Drewniana dróżniczka z końca XIX wieku.
Michałowo - 27,7 km - murowana hala dawnej fabryki włókienniczej Freimarka z początków XX wieku. Kierujemy się w stronę Bondar.
Nowa Wola - 33,1 km - przy skrzyżowaniu drewniana cerkiew z lat 1906-08.
Odkrywkowa kopalnia torfu - 37 km - po oby stronach drogi, jedyna w regionie.
Juszkowy Gród - 40,8 km - skręcamy w prawo do Bondar.
Bondary - 44,4 km - we wsi są dwa betonowe bloki mieszkalne, do których przesiedlono część ludności z zatopionych przez zalew wiosek.
45,5 km - skręcamy w prawo w kierunku Hajnówki. Dla urozmaicenia trasy można zahaczyć o Rybaki i dojechać do zamkniętej dla publicznego ruchu drogi przez główną tamę na zalewie. Z tamy rozciąga się widok na większa część zalewu. W Rybakach znajduje się obecnie największa i oficjalna plaża nad zalewem.
49,5 km - zjazd w lewo z drogi w kierunku Siemianówki.
Siemianówka - 54,6 km - mijamy tory. Potem na skrzyżowaniu skręcamy
w lewo, w stronę cerkwi. Za nią znajduje się budynek szkoły podstawowej. Latem szkoła jest zamknięta, ale rowerzyści twierdzą, że na boisku można rozbić namiot i przenocować. Trzeba tylko zapytać o pozwolenie
w mieszkaniu przylegającym do szkoły. Zaraz za boiskiem znajduje się zalew, odgrodzony wysoka groblą, z której rozciąga się piękny widok.
Siemiankowszczyzna - 58 km - wieża widokowa i ciągnąca się tutaj grobla zamykająca teren zalewu to miejsce, które szczególnie upodobali sobie ornitolodzy ze względu na miejsca lęgowe wielu gatunków rzadkich ptaków. Przy odrobinie szczęścia można wypatrzyć bociana czarnego lub orła bielika.
Cisówka - nieczynny pasażerski przystanek kolejowy.
Szymki - 4,9 km od Cisówki - skręcamy w prawo w kierunku Jałówki.
Jałówka - 10,8 km - Jedziemy drogą główna przez wieś. Niegdyś przez Jałówkę przebiegał główny trakt z Warszawy do Mińska Białoruskiego. Białoruskiego centrum miejscowości jest cerkiew na planie rotundy. Przykryta jest szklaną kopułą. Ponadto we wsi - ruiny kościoła zbombardowanego w 1941 roku. Na skrzyżowaniu w Jałówce skręcamy w prawo. Kierujemy się na szutrówkę prowadzącą do wsi Wiejki. UWAGA! Łatwo jest tu zgubić drogę. W razie czego należy jechać na zachód lub południowy zachód tak, aby dotrzeć do szerokiej gruntowej drogi z Nowej Łupianki do Wiejek.
Wiejki - 26,4 km - skręcamy w prawo do miejscowości Podobierany. Stąd gruntówką prosto do Michałowa.
Rezerwat Gorbacz - 31,5 km - po prawej stronie.
Michałowo - 40 km - powrót do Białegostoku.
6. Jałówka - Królowy Most (szlak żółty)
68 km po żwirówkach i drogach gruntowych
Początek trasy w Jałówce, przy przystanku autobusowym.
Jałówka - na cmentarzu grobowiec rodziny Bohatyrowiczów, znanej z powieści „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. We wsi hotel.
Mostowlany - 3 km - drewniana cerkiew św. Jana Teologa z 1862 roku.
Świsłoczany - 10,8 km - piaszczyste, zalesione grodzisko, które miejscowi nazywają szwedzkimi szańcami.
Bobrowniki -16 km - wschodnia granica Unii Europejskiej. Nowoczesne przejście graniczne z Białorusią.
Kruszyniany - 30 km - wieś w 1679 roku król Jan III Sobieski ofiarował rotmistrzowi tatarskiemu Samuelowi Murzy-Krzeczkowskiemu i jego żołnierzom. Znajduje się tu najstarszy w Polsce meczet wybudowany w drugiej połowie XVIII wieku i cmentarz muzułmański z nagrobkami z początków osadnictwa. We wsi zajazd z tatarskim menu.
Gródek - 46 km - dawniej miasto, obecnie wieś z układem urbanistycznym z XVI wieku. Jedno z najwcześniej zasiedlonych miejsc pomiędzy Supraślą a Narwią. Murowany budynek dawnej karczmy z drugiej połowy XIX wieku. Drewniana kaplica prawosławna z 1862 roku.
Królowe Stojło - 52 km- wieś rozproszona na polanie puszczańskiej. Opodal miejscowości szlak przecina tory kolejki wąskotorowej.
Załuki - 64 km - pozostałości cmentarza średniowiecznego.
Królowy Most - 68 km - wieś letniskowa nad rzeczka Płonka. Leży przy dawnym trakcie napoleońskim, u stóp malowniczych Wzgórz Świętojańskich. Główna droga we wsi to aleja pomnikowych drzew.
7. Szlak podmiejskich rezydencji ( żółty)
W sumie 56 km
Prowadzi z Narwiańskiego Parku Narodowego do Supraśla w Parku Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej.
Początek trasy w Bokinach przy szkole.
Bokiny - wieś położona na lewym, wysokim brzegu Narwi. W okolicy prehistoryczne cmentarzysko.
Baciuty - 6 km - w miejscowości punkt widokowy na Narwiański Park Narodowy. Krzyż z 1910 roku upamiętniający pożar (napisy po rosyjsku).
Turośl Dolna - 9 km - wiatrak z 1920 roku.
Turośl Kościelna - 13 km - murowany kościół z lat 1779-1783 z dzwonnicą z XIX wieku.
Juchnowiec Kościelny - we wsi barokowo - klasycystyczny kościół z 1764 roku. W archiwum kościelnym zbiór kazań z 1584 roku. Drewniany wiatrak holenderski z 1946 roku.
Zabłudów - 32 km - miasto ma klasyczny układ urbanistyczny z XVI w. Było ostoją podlaskich arian. Zbór ariański istniał tu do 1860 roku. W mieście osiedlali się między innymi Szkoci. Zachował się tez kościół z lat 1805-1840, wzorowany na wileńskiej katedrze pw. Św. Piotra i Pawła oraz cerkiew wybudowana w latach 1847-1855. Wewnątrz ewangeliarz z 1644 roku.
Kamionka - 42 km - pozostałości zespołu dworskiego z początku XIX wieku. Kamienna obora i stodoła.
Supraśl - 56 km - miasto jest doskonałym punktem wypadowym dla wszelkiego rodzaju turystyki. Położone nad rzeką o tej samej nazwie, w Puszczy Knyszyńskiej. Ważniejsze zabytki:
- odbudowywana obecnie cerkiew obronna wybudowana w latach 1503-11 w stylu gotycko-bizantyjskim. Cerkiew była zburzona przez Niemców w 1944 roku. Zachowały się fragmenty fresków z połowy XVI w. autorstwa Serbia Nektaria Malara,
- renesansowy pałac opatów z XVII wieku,
- cerkiew św. Jana Teologa z lat 1889-91,
- katakumby pobazyliańskie,
- zespół pałacowy Bucholtzów z lat 1892-1903 (obecnie siedziba liceum plastycznego).
3