mgr Elżbieta Bolonek

Przedszkole Samorządowe nr 1

im. Marii Konopnickiej w Zelowie

WADY POSTAWY U DZIECI

„Można traktować postawę ciała człowieka, jako wyraz godności układu ruchowego do działania. Jest to z reguły postawa wyprostowana „uniesiona'', ułatwiająca przejście ze

stanu bezruchu do czynności”

Pamiętamy: Gdy malec garbi się lub źle stawia stopy rodzic powinien pójść do pediatry lub

ortopedy. Wcześnie wykryta wada postawy może być skorygowana odpowiednimi ćwiczeniami na zajęciach gimnastyki korekcyjnej oraz pływaniu korekcyjnym.

Co to jest postawa?

Postawa jest to pozycja jaką przyjmuje człowiek stojąc swobodnie. Prawidłowa postawa

charakteryzuje się następującymi cechami:

• proste ustawienie głowy

• fizjologiczne ustawienie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej

• dobrze wysklepiona klatka piersiowa

• dobrze podparta miednica na głowach kości udowej

• prostymi kończynami dolnymi i prawidłowymi sklepieniami stopy

Postawa wadliwa

Przez postawę wadliwą rozumiemy taką, w której na wskutek wystąpienia wady doszło do deformacji w ukształtowaniu kręgosłupa, klatki piersiowej, miednicy, kończyn dolnych czy stóp. Dolegliwości występują zwykle, gdy kręgosłup źle traktujemy przez długi czas np. u

urzędników dochodzi po latach do ograniczeń ruchomości w odcinku szyjnym kręgosłupa,

co powoduje m,in. trudności z odchyleniem głowy. Skutki: bóle głowy, szum w uszach,

drętwienie rąk. Długotrwałe siedzenie owocuje też zesztywnieniem odcinka lędźwiowego,

co utrudnia schylanie się, siadanie, chodzenie.

Jak ocenić postawę dziecka?

Większość problemów z kręgosłupem ma początek w dzieciństwie. U ponad 80% dzieci

wykrywa się wady postawy. Zanim pójdę do szkoły i usiądę na wiele godzin w ławce,

rodzice powinni ocenić ich postawę. Asymetrie bywają widoczne gołym okiem.

• Ustawiamy rozebrane dziecko w pozycji na baczność. Oglądamy jego plecy na wysokości linii barków, bioder i łopatek. Sprawdzamy czy jedna z łopatek nie jest niżej, a także czy malec nie ma pogłębionej talii z jednej strony.

• Gdy dziecko robi głeboki skłon w przód (palcami dłoni dotyka podłogi), sprawdzamy czy jedna z łopatek nie odstaje bardziej niż druga.

• Oceniamy postawę z boku oraz symetrie budowy z przodu.

Wady postawy

Wady postawy powstają powoli i dziecko wcale nie skarży się na to, że cos je boli. Rodzic powinien bacznie obserwować pociechę: jak chodzi czy pochyla, stawia stopy do środka, wypina brzuch. Najczęstsze wady u dzieci:

Boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza)

powstaje w okresach najszybszego wzrostu dziecka, a więc między 6 a 24 miesiącem życia oraz między 5a 8,oraz 11a14 rokiem.

Niektóre skutki nie leczonej skoliozy:

• nieodwracalne zniekształcenie kręgosłupa, miednicy i klatki piersiowej;

• powstawanie garbu żebrowego-często kompleks psychiczny;

• zaburzenie czynności narządów wewnętrznych (głównie płuc i serca);

• zaburzenie wzrostu, bóle korzonków;

• zmniejszenie sprawności fizycznej.

Przeciwwskazania w zależności od stopnia zaawansowania:

• często powtarzające się skoki;

• długotrwałe biegi;

• mostki i przewroty;

• stanie na rękach i głowie;

• podnoszenie ciężarów;

• nie należy malca zbyt wcześnie sadzać, ani stawiać go na nogi.

Wskazania:

• niemowlęta układać do spania na brzuchu;

• ćwiczenia korekcyjne w przedszkolu pod opieką specjalistów;

• kontrola u lekarza ortopedy;

• pływanie stylem klasycznym-pod opieką specjalisty;

• jazda na rowerze- siodełko jak najniżej, kierownica jak najwyżej;

• łyżwiarstwo, narciarstwo;

• stała kontrola korekcji i utrzymywania prawidłowej postawy w ciągu dnia;

• siedzenie w ławce, podczas posiłków itd.;

• wykonywać odpowiednie ćwiczenia domowe zalecane przez specjalistę.

Okrągłe plecy:

To jedna z najczęstszych wad postawy. Kręgosłup na odcinku piersiowym wygięty jest do

tyłu, a barki przesunięte S.A. do przodu. Głowa również jest nadmiernie pochylona do

przodu.

Skutki:

• ograniczona ruchomość klatki piersiowej;

• zmniejszona wydolność organizmu.

Przeciwwskazania:

• stanie na rękach, głowie;

• przewroty;

• kołyski.

Wskazania:

• najkorzystniejsze pływanie na grzbiecie, pod katem specjalisty;

• leżenie na plecach- pozycja wypoczynkowa;

• gimnastyka korekcyjna pod kątem specjalisty;

• zestaw ćwiczeń domowych;

• stała kontrola ortopedy.

Plecy płaskie:

Skutki:

• częste bóle głowy;

• jazda autobusem na dłuższe trasy utrudniona, występują mdłości, wymioty;

• występują zmiany zwyrodnieniowe;

• tendencja do bocznych skrzywień kręgosłupa;

• mała pojemność klatki piersiowej.

Przeciwwskazania:

• wyciągi;

• zwisy;

• ćwiczenia w siadach skulonych, skrzyżnych, prostych.

Wskazania:

• Ćwiczenia korekcyjne, pływanie korekcyjne pod kątem specjalisty;

• zwiększenie ruchomości klatki piersiowej;

• ćwiczenia ogólnorozwojowe;

• gry i sporty;

• leżenie w pozycji wypoczynkowej;

• kontrola ortopedy.

Plecy wklęsłe (lordoza):

Wada ta dotyczy nadmiernego wygięcia kręgosłupa ku przodowi i dotyczy odcinka lędźwiowego. Przy takich ustawieniach ciężar ciała przesuwa się i dziecko chodzi za mocno z wypiętym oraz zaokrąglonym brzuchem.

Skutki:

• zaburzenia w miesiączkowaniu;

• chroniczne zaparcia;

• dyskopatia.

Przeciwwskazania:

• stanie na rękach, głowie;

• mostki.

Kolana koślawe:

Skutki:

• płaskostopie;

• niewydolność chodu.

Przeciwwskazania:

• długie przebywanie w pozycji stojącej;

• unikanie rozkroku;

• unikanie otyłości;

• siad klęczny.

Wskazania:

• odpowiednie ćwiczenia korekcyjne;

• pływanie korekcyjne.

Kolana szpotawe:

Wskazania:

• unikać siadu skrzyżnego;

• przebywać dużo na słońcu;

• unikać długich spacerów;

• nie zmuszać do wczesnego chodzenia;

• gimnastyka korekcyjna.

Cel i zadania gimnastyki korekcyjnej prowadzonej

w przedszkolu

Gimnastyka korekcyjna prowadzona dla dzieci z naszego przedszkola ma za cel:

1. Skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie jej, o ile jest to

możliwe, do stanu prawidłowego.

2. Niedopuszczenie do powstawania wad postawy ciała, gdy zaistnieją warunki

sprzyjające ich powstawaniu.

3. Doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy.

Cele te osiąga się drogą realizacji następujących zadań:

• Wyrobienie u dziecka nawyku prawidłowej postawy ciała;

• Wytworzenie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniowo - wiązadłowej kręgosłupa po uprzednim usunięciu dystonii mięśniowej;

• Wdrożenie do rekreacji ruchowej uwzględniającej elementy profilaktyki i korekcji zaburzeń zagrażających lub istniejących u dziecka;

• Opanowanie przez dziecko i jego środowisko opiekuńcze wiedzy i umiejętności dotyczących spraw jego zdrowia związanych z wadą.

Na czym polega zapobieganie i przeciwdziałanie wadom postawy

Pionowa postawa ciała powoduje, że przeciążony jest odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Przy wszystkich codziennych czynnościach najczęściej przyjmujemy pozycję pochyloną ku przodowi, która nie jest w pełni zabezpieczana układem stabilizującym biernie. Poza tym osłabiony jest w stosunku do potrzeb stabilizacji układ mięśniowy, zwłaszcza mięśnie grzbietu i brzucha, co wynika z niedoboru ruchu. Siedzący tryb życia wpływa również niekorzystnie na stan fizjologicznych krzywizn kręgosłupa i wydolności układu mięśniowego.

Chcąc mieć zdrowy i sprawny kręgosłup, należy o niego czynnie dbać przez całe życie.

Jednym z głównych czynników zapobiegania wadom postawy jest ruch. U każdego dziecka zachodzi potrzeba tworzenia własnego modelu aktywności ruchowej o indywidualnej specyfice potrzeb i możliwości zaspokojenia.

Prawidłowo zorganizowany system przeciwdziałania wadom postawy u dziecka powinien obejmować:

• codzienne (poza dniami zajęć korekcyjnych w przedszkolu) indywidualne ćwiczenia w domu zgodnie z instrukcją;

• przestrzeganie poprawnej postawy podczas wszystkich codziennych czynności;

• udział w ćwiczeniach zespołowych gimnastyki korekcyjnej dwa razy w tygodniu;

• pływanie korekcyjne dwa razy w tygodniu;

• czynny wypoczynek w postaci odpowiednich do typu wady form rekreacji ruchowej.

Aby proces korygowania wad mógł być w pełni efektywny, należy opanować ogólne zasady doboru ćwiczeń korekcyjnych. Tylko dzięki temu rodzice będą mogli w sposób świadomy i celowy przeciwdziałać wadom postawy u swojego dziecka.

Jak rodzice mogą pomóc swojemu dziecku?

Organizacja warunków życia dziecka

Rodzice mają niekiedy pretensje do osoby prowadzącej zajęcia korekcyjne, jeśli poprawa następuje powoli, podczas gdy często za osiągnięcie uważa się powstrzymanie procesu chorobowego, jak np. w przypadku niektórych bocznych skrzywień kręgosłupa.

Efekt korygowania zależy nie tylko od osoby prowadzącej z dzieckiem zajęcia korekcyjne dwa razy w tygodniu po pół godziny, ale od postępowania rodziców. Od nich bowiem zależy, czy dziecko z wodą postawy ma konsekwentnie i prawidłowo zorganizowane życie w ciągu doby, tygodnia, miesiąca, roku, a często wielu lat.

Rodzice wraz z dzieckiem organizują prawidłowe miejsce do zajęć i gier przy stoliku (biurku), warunki wypoczynku (łóżku), miejsce ćwiczeń korekcyjnych w domu i jego wyposażenie (np. taboret, kocyk, laska, ciężarki, woreczek z grochem itp.). Wspólnie zastanawiają się nad zaplanowaniem zajęć tygodniowych, aby starczyło czasu także na rekreację ruchową, np. w postaci zabaw i gier z rówieśnikami. W ten sposób wdrażamy dziecko do gospodarowania własnym czasem.

Zajęcia indywidualne w domu

Zajęcia korekcyjne grupowe organizowane przez przedszkole 2 razy w tygodniu są niewystarczające. W większości przypadków stanowią one za mały bodziec korygujący. Dlatego zajęcia indywidualne w domu powinny być skrupulatnie, systematycznie wykonywane. W ciągu tygodnia można przecież ćwiczyć w domu pięć sześć razy. Ćwiczenia domowe powinny stanowić podstawową formę oddziaływania korekcyjnego, zwłaszcza w przypadkach trudnych.

Ćwiczyć należy w obecności jednego z rodziców, który stara się korygować postawę dziecka, dba o bezpieczeństwo podczas ćwiczeń, np. na stole, taborecie, krześle, a kiedy trzeba przyjmuje rolę współćwiczącego. Ćwiczenia należy wykonywać bardzo dokładnie i bez pośpiechu, pamiętając o rytmicznym, głębokim oddychaniu.

Ćwiczyć można w przewietrzonym pokoju, w ogrodzie przy ciepłej bezwietrznej pogodzie, na balkonie, trasie. Ćwiczenia wykonywać na kocu, czystej podłodze lub materacu. Należy ćwiczyć codziennie w godzinach popołudniowych lub wieczornych przed posiłkiem. Do ćwiczeń dzieci powinny przystąpić wypoczęte. Należy ćwiczyć w kostiumie i boso.

Do ćwiczeń wykorzystuje się sprzęt domowy, jak: twardy tapczan, stół, krzesło, taborety, lustro itp. Wskazane jest zamontowanie drążka w drzwiach do zwisów. Do obowiązkowego wyposażenia należą: kocyk, laska, woreczek z grochem, kolko ringo, a dla dzieci odpowiednio wzmocnionych - ciężarki i ekspander.

Przyswojenie nawyków higieny pracy i czynnego wypoczynku, konieczność intensywnej pracy nad samym sobą stanowią dla dziecka, a często i dla całej rodziny, trwały dorobek nie tylko o charakterze zdrowotnym lecz i wychowawczym. Jest to jednak proces żmudny i trudny ale jakże potrzebny naszym pociechom.

1

---