Program autorski

z elementami ekologii

i ochrony środowiska

Autor:

Barbara Majewska

Program pod hasłem: Pomóż Przyrodzie!Przyroda nie obroni się sama!

WSTĘP:

Program ten ma na celu rozszerzenie wiadomości z zakresu ekologii i ochrony środowiska

na lekcjach przyrody w klasach IV-VI. Zgadzając się ze słowami Henryka Skolimowskiego„Wiek XXI będzie stuleciem ekologicznym, albo nie będzie go wcale”.

Realizując program zamierzam rozwijać zainteresowania ekologiczne wśród uczniów.

ZAŁOŻENIA PROGRAMU

-upowszechnianie wiedzy wśród uczniów,

-rozwijanie zainteresowań problematyką ochrony środowiska,

-kształtowanie poglądów i przekonań dotyczących troski o piękno przyrody i jej zasoby,

-popularyzacja wiedzy o systemie obszarów chronionych,

-kształtowanie właściwych postaw wobec przejawów niszczenia przyrody,

-rozwijanie umiejętności zespołowego rozstrzygania problemów związanych z ochroną środowiska,

Celem zajęć z ekologii i ochrony środowiska jest pokazywanie uczniom, jak można kształtować własne życie, aby być zdrowym i stworzyć odpowiednie warunki dla siebie

i przyszłych pokoleń.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program autorski z elementami ekologii i ochrony środowiska dla szkoły podstawowej

w klasach 4-6 opracowany zgodnie z Podstawą Programową Kształcenia Ogólnego drugiego etapu edukacji szkolnej dotyczącej edukacji ekologicznej.

Założenia programu uwzględniają następujące akty prawne:

*Rozporządzenie men z dnia15.02.1999r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego( Dz. U. nr 14 poz.129)

*Rozporządzenie z dnia 26.02.2002r.w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego(Dz. U. nr 51, poz.458)

Podstawowym celem edukacyjnym kształcenia ekologicznego w kl.4-6 zreformowanej szkoły podstawowej jest dostrzeganie zależności stanu środowiska od działalności człowieka i rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska. Z tym celem związane są zadania szkoły:ukazanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka oraz wskazywanie mechanizmów i skutków niepożądanych zmian. Realizacja tych celów edukacyjnych i zadań szkoły w kształceniu ekologicznym w szkole podstawowej wyraża się z kolei w treściach oraz osiągnięciach uczniów.

Program autorski o profilu ekologicznym chcę realizować w Szkole Podstawowej

w Starym Garbowie.Program ten będzie miał na celu wzbogacenie wiedzy

ekologicznej uczniów w integracji z innymi przedmiotami oraz właściwego stosunku do środowiska w myśl hasła,,Pomóż przyrodzie! Przyroda nie obroni się sama,,Zakres i stopień trudności będzie stopniowo wzrastał wraz z możliwościami uczniów oraz w miarę poszerzania wiadomości.Uczniowie będą zachęcani do nauki przez aktywne uczestnictwo

w rozwiązywaniu problemów,które najpierw będą dotyczyły najbliższego otoczenia (domu,szkoły gminy),a następnie mojego województwa oraz mojej ojczyzny. Program autorski powinien zachęcać uczniów do pilnej nauki i działań społecznych. Rodzice uczniów są otwarci na wszelkie innowacje proponowane w szkole.Tak myślę, więc,że chęci uczniów oraz współpraca z rodzicami doprowadzą do wydajnych efektów. Pracę autorską o tej tematyce zamierzam kontynuować przez trzy lata (od IV-VI). Klasa autorska daje możliwości twórczego działania, uczniowie uczą się odpowiedzialności nie tylko za siebie,ale także za całą grupę. Sprzyja to stwarzaniu dobrej atmosfery w klasie oraz w szkole. W takiej klasie każdy z uczniów ma możliwość rozwijania swoich zainteresowań.Celem moim jest przekonanie uczniów o konieczności ochrony środowiska oraz uświadomienie im,że wiele działań człowieka prowadzi do nieodwracalnych zmian. Rozwój gospodarczy jest nieunikniony i konieczny,ale nie może odbywać się kosztem degradacji środowiska,

w którym żyjemy.Chciałabym zachęcić uczniów do ochrony środowiska przez podawanie przykładów prawidłowej działalności,a także dowodów, które świadczą wcześniejszych zniszczeniach.Problemy degradacji środowiska najbliższej okolicy będą realizowane poprzez zajęcia terenowe, wycieczki. Dzieci obcując z przyrodą uczą się wrażliwości na piękno.Walory te mogą być wykorzystane na lekcjach plastyki,lekcji wychowawczej oraz przyrody,pomagają uchwycić to, co piękne i przenieść na papier. Stały dostęp do pracowni komputerowej,umożliwi zdobywanie nowych wiadomości oraz

rozszerzy współpracę.

CELE OGÓLNE PROGRAMU:

1. Zdobywanie przez ucznia wiedzy o zagrożeniach środowiska lokalnego oraz konieczności zapobiegania i likwidowania zagrożeń.

2.Rozwijanie wrażliwości i szacunku do przyrody.

Program składa się z trzech części;

*Ja i mój najbliższy świat.

*Ja w świecie roślin i zwierząt.

*Ze starego nowe.

Każdy z tych bloków będzie realizowany na poszczególnych etapach nauczania w kl. 4-6

BLOK I

*JA I MÓJ NAJBLIŻSZY ŚWIAT

Cele:

Uczeń;

-rozumie potrzebę wykorzystywania opakowań z tworzyw naturalnych,

-ma świadomość o zagrożeniach „dzikich wysypisk śmieci”

-zna sposoby zapobiegania dzikim wysypiskom śmieci,

-określa rodzaje odpadów produkowanych w domu,

-potrafi przeprowadzić analizę śmieci w swoim koszu,

-wie, dlaczego należy sprzedawać stare podręczniki,

Treści:

1.Rodzaje opakowań ekologicznych.

2.Zmiany zachodzące w najbliższym środowisku,a góry śmieci.

3.Sposoby zapobiegania dzikim wysypiskom śmieci.

4. Odpady produkowane w domu i ich wpływ na przyrodę.

5.Domowy kosz na śmieci - analiza zawartości.

6.Sprzedaż swoich podręczników, kupowanie od starszych kolegów.

Przewidywane osiągnięcia:

-podać przykłady zmian zaobserwowanych w środowisku lokalnym w ostatnim roku,

-wykazać związek między zniszczonym środowiskiem, pogarszaniem się warunków życia ludzi,

-ocenić skutki korzystnych i niekorzystnych zmian zachodzących niekorzystnych środowisku przyrodniczym w wyniku oddziaływań człowieka,

-podać lokalne przykłady degradacji środowiska,

-podejmować własne działania zmierzające do zahamowania procesu zanieczyszczania

i degradacji środowiska,

-kierować się poczuciem odpowiedzialności za losy przyszłych pokoleń,

-postępować zgodnie z zasadami ochrony środowiska i rozumie sens takiego działania,

BLOK II

JA W ŚWIECIE ROŚLIN I ZWIERZĄT

Cele:

-rozumie znaczenie czystego powietrza dla życia i zdrowia ludzi,

-jest świadomy niebezpieczeństwa, jakie grożą roślinom i zwierzętom ze strony śmieci,

-rozumienie wpływu wysypisk śmieci na zanieczyszczanie okolicznych gleb, jezior,rzek oraz zagrożenia, jakie stwarzają wysypiska dla okolicznych mieszkańców (ludzi,zwierząt, roślin).

-ukazanie możliwości wykorzystania różnych ”niepotrzebnych rzeczy)

-rozumie potrzebę sadzenia drzew w swojej okolicy odpornych na zanieczyszczenia,

-uświadomienie potrzeby oszczędnego korzystania z zasobów wody w domu,

-wskazanie na ogromną rolę człowieka procesie przekształcania środowiska,

Treści:

1.W jaki sposób śmiecie zanieczyszczają powietrze,i dlaczego są szkodliwe dla życia ludzi, zwierząt i roślin.

2.Zagrożenia, jakie niosą śmiecie dla okolicznych gleb,rzek,jezior.

3.Negatywny wpływ zanieczyszczonych gleb,rzek na życie zdrowie ludzi.

4.Sposoby wykorzystania „ niepotrzebnych rzeczy.”

5.Rodzaje drzew odpornych na zanieczyszczenia: klon jesionolistny,topola czarna,robina akacjowa,sosna czarna,wierzba iwa.

6.Wspolpraca z nadleśnictwem oraz sadzenie drzew.

7.Sposoby oszczędnego korzystania z zasobów w domu.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

-uzasadnić konieczność oszczędzania energii i wody w swoim gospodarstwie domowym i szkole,

-wskazać udział gospodarstw domowych w zanieczyszczaniu środowiska,

-wyjaśnić wpływ codziennych czynności i zachowań na stan środowiska naturalnego,

-zna gatunki drzew odpornych na zanieczyszczenia,

-prowadzić monitoring zużycia energii, wody, produkcji odpadów w celu doskonalszego

sposobu gospodarowania surowcami przyrodniczymi,

-zaplanować taki styl życia, który wiąże się z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych,

-stosować zasady rozumnej konsumpcji,

-osiągać sukcesy w konkursach ekologicznych,

-przedstawić schematyczne rysunki znaków chroniących środowisko,

-uzasadnić konieczność i sens tworzenia oraz funkcjonowania organizacji zajmujących się problemami ochrony środowiska,

-uzasadnić potrzebę zalesiania drzewami odpornymi na zanieczyszczenia,

BLOK III

ZE STAREGO NOWE

Cele:

-rozumie pojęcie „recykling”,

-poznawanie możliwości wykorzystywania różnych odpadów,

-rozumie potrzebę zbierania we własnym domu i najbliższym otoczeniu surowców wtórnych,

-potrafi podać plusy „ekologicznych opakowań” wielokrotnego użytku,

-uświadomienie dzieciom ogromnej szkodliwości baterii dla środowiska,

-rozumienie znaczenia pojęć „ekologia „, „myślenie ekologiczne”, „działanie ekologiczne”

-kształtowanie umiejętności klasyfikowania i porównywania,

Treści:

1.Wyjaśnianie pojęcia „recykling”.

2.Możliwości i sposoby wykorzystywania odpadów.

3.Dlaczego powinno używać się opakowań ekologicznych,rodzaje i przykłady opakowań ekologicznych?

Przewidywane osiągnięcia uczniów:

-zna pojęcie „recykling”,

-potrafi przedstawić korzyści wynikające z segregacji śmieci,

-zaprojektować rozmieszczenie pojemników na różne kategorie śmieci w swoim miejscu zamieszkania,

-zaproponować sposób kompostowania odpadów organicznych w swoim gospodarstwie domowym,

-zaprojektować własny model wysypiska śmieci,

-zorganizować zbiórkę surowców wtórnych szkole,

-wskazać pozytywne strony akcji „Sprzątanie świata”

-zaproponować działania zmierzające do ochrony i odnowy środowiska,

-poszukiwać i wykorzystywać informacje ekologiczne z różnych źródeł,

-przedstawić alternatywne źródła energii,

SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW:

Proponuję, aby program był realizowany metodami aktywnymi.

Metody i techniki w realizacji zagadnień ekologicznych powinny zbliżać uczenie się do procesu badawczego, który pozwala;

-Rozwijać zdolności zainteresowania poznawcze uczniów.

-Kreuje ucznia „dociekliwego”.

Służą temu metody aktywizujące,kształtujące;

-Samodzielność myślenia i działania.

-Samodzielną pracę uczniów.

-Formułowanie i rozwiązywanie konkretnych problemów wpływa na samodzielność

i aktywność uczniów.

Realizację powyższego programu należy oprzeć na metodach technikach i technikach aktywnych takich jak: burza mózgów, metoda sytuacyjna, drama, symulacja, inscenizacja, linia czasu,metoda projektów, metaplan, metoda przypadków, gry i zabawy dydaktyczne, dyskusja panelowa,metoda analizy przypadków, ranking, drzewko decyzyjne, pokaz, demonstracje.

Skuteczność pracy wychowawczej podniesie zastosowanie najnowszej literatury popularno-naukowej,programów multimedialnych, doniesień telewizyjnych i prasowych.

Grupowa forma pracy zapewnia rozwój umiejętności komunikacji interpersonalnej i sprzyja twórczemu rozwiązywaniu problemów ekologicznych najbliższego środowiska i świata.Niezbędne do wychowania ucznia o duchu ekologa i sercu wrażliwym na sprawy przyrody jest regularne organizowanie wycieczek do najpiękniejszych zakątków,na tereny objęte ochroną.Poznawanie obszarów zdegradowanych,w celu uświadomienia bezmyślnej działalności człowieka.Bardzo ważne jest wprowadzenie nawyków działań ekologicznych

u dzieci, które przeniosą do domu „wiedzę ekologiczną rodzicom.Działania ekologiczne powinny zmierzać do stosowania żarówek energooszczędnych,segregacja śmieci, walka z hałasem, utworzenie stref ciszy,zbiórka materiałów do recyklingu.Myślę,że przy pomocy rodziców, władz samorządowych innych instytucji działających na rzecz ochrony środowiska oraz przychylnych nam osób uda się zrealizować zamierzone cele.

PROPOZYCJA METOD OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia ma wskazywać na przyrost umiejętności, wiadomości i pozytywnej zmianie w postawie.

Przy ocenianiu uczniów należy brać pod uwagę: aktywność, indywidualność, oryginalność,umiejętność pracy w grupie,umiejętność komunikowania się,wkład pracy w zadania zespołowe.Ocena ucznia ma odzwierciedlać ocenę zachowania ze względu na wychowawczy charakter programu.

OCENA WZOROWA -otrzyma uczeń,który obserwuje i bada najbliższe otoczenie,systematycznie wzrasta jego świadomość ekologiczna,aktywnie działa na rzecz środowiska,jest wzorem prawidłowych zachowań proekologicznych, potrafi twórczo rozwiązywać problemy ekologiczne najbliższego środowiska,służy pomocą kolegom, nauczycielom.

Jest inicjatorem akcji ekologicznych trwałych skutkach.

OCENA DOBRA - dla ucznia, który obserwuje i bada najbliższe otoczenie,chętnie organizuje i bierze udział w działaniach ekologicznych organizowanych szkole i na rzecz środowiska,potrafi wskazać sposoby poprawy stanu najbliższego środowiska,dba o estetykę

i stan najbliższego otoczenia.

OCENA POPRAWNA -uczeń obserwuje i bada najbliższe otoczenie, rozumie znaczenie prawidłowych zachowań na rzecz środowiska,poprawnie zachowuje się na terenie szkoły

i środowiska.

Ewaluacja:

• Użyteczność - czy wyposaża ucznia w wiadomości i umiejętności przydatne w życiu

• Integracja- czy zagadnienia są interdyscyplinarne.

• Ciekawość - czy wyzwala spontaniczną aktywność uczniów,dociekliwość,rozwija zainteresowania.

• Co utrudnia i co ułatwia jego realizację.

• Czy stosowane metody i techniki są skuteczne.

Pomiary ewaluacji związane ze zdobyciem wiedzy można przeprowadzić w sposób jakościowy i ilościowy,określając stan początkowy i końcowy.

Biorąc pod uwagę ideę tego programu, mówiąc o traktowaniu wychowanka podmiotowo,uznając jego wolność i drogę wyboru, musimy pamiętać,że rezultaty są możliwe, ale niepewne.Podczas realizacji programu ważne jest kształtowanie pozytywnych postaw lub zmianę negatywnych na pozytywne,a ich utrwalenie można przyjąć za jedną z form procesu wychowania.W takiej sytuacji możemy mówić o końcowej ocenie postaw.

Przez cały czas należy dokonywać analizy,czy podjęte działania nastawione na tworzenie pewnych modeli zachowań na wycieczkach, podczas badań terenowych są przenoszone do szkoły, czy na lekcje.

Podstawą sukcesu jest intensywna praca uczniów i nauczyciela w środowisku i na rzecz środowiska.

LITERATURA

1.Barmier M. Atlas wielkich zagrożeń, ekologia, środowisko, przyroda, Warszawa 1995r.

2 Cichy D. Szkoła ekologiczna- funkcjonowanie i perspektywy, Krosno 1996r.

3.Ekologia i ochrona środowiska. Ilustrowana Encyklopedia Szkolna, Łódź 1997r.

4..Kordas K. Poznawanie krajobrazu najbliższej okolicy nie tylko na lekcjach geografii ”Geografia w szkole” nr 5/1995r.

5.Litwinow M, Zaopiekuj się ziemią, Warszawa 1998r.

6.B.Niemierko B. Między oceną szkolną, dydaktyczną 1997r.

7.Niezgoda A. J ty zostaniesz zielonym, Warszawa 1992r.

8.Tyralska-Wojtycza E. Śmieci mniej-Ziemi lżej, Kraków 2003r

Barbara Majewska

Program posiada opinię edukatora o specjalności „Konstruowanie programów autorskich.”

---