Scenariusz zajęć - Kim będę zależy ode mnie, konspekty zajęć, zajęcia socjoterapeutyczne

Okazuje się , iż cenniejszym darem do przekazania są pouczenia o prawach i obowiązkach jednostki stosownie do jej usytuowania w hierarchii społecznej
( dziecko- rodzic, uczeń - nauczyciel, obywatel- urzędnik- państwowy), o kryteriach rozróżniania dobra i zła , o pojmowaniu sprawiedliwości, wolności, godności, itp.
Działania nauczycieli i wychowawców nie są z aplauzem przyjmowane przez młodzież.
„ Szkoła- jej organizacja i stawiane wymagania- jest przez ogół młodzieży postrzegana nie tyle jako szansa podniesienia jakości swej egzystencji, ile jako przykry obowiązek, ciążący zbyt długo, tym bardziej że mozolnie zdobywana wiedza okazuje się niezbyt przydatna do wykonywania pracy i w ogóle w działalności pozaszkolnej „ ( Zofia Gawlina ). Ponadto młodzi ludzie nade wszystko nie lubią moralizatorstwa uprawianego przez wychowawców. Wszystko to budzi nieufność i dystans emocjonalny wobec wiedzy społecznej przekazywanej w szkole , a więc i w bursie, co znacznie obniża efektywność tych instytucji w sferze kształtowania postaw społeczno- moralnych młodych pokoleń.
Diagnoza takiego stanu rzeczywistości wychowawczej jest podzielana w kręgach pedagogów, filozofów i polityków wielu państw. Jest również potwierdzeniem moich obserwacji i refleksji nad procesem wychowania młodzieży w bursie, w której pracuję.
W istocie procesu wychowania chodzi przecież o to, aby ludzka egzystencja zyskiwała coraz lepszą jakość. Dlatego w programach edukacyjnych prócz rozwijania podstawowych sprawności manualnych i intelektualnych, coraz większą wagę przywiązuje się do duchowej jakości jednostek, a „ jakość życia człowieka” jest jedną z naczelnych wartości. Sposoby konkretyzowania tej wartości w naszej placówce osiąga się poprzez rozwijanie pożądanych cech charakteru, kształtowanie odpowiednich postaw odnoszących się do różnych sfer życia i działania, przygotowanie do pełnienia ról społecznych oraz do podejmowania społecznie ważnych zadań. Nie wystarczy jednak , aby wychowankowie podejmowali wyznaczone im role, lecz aby pełnili je w sposób zaangażowany. Konieczne jest więc , aby wychowankowie poprzez odpowiednio dobrane techniki wychowawcze, zostali nakłonieni do interioryzacji pożądanych wartości i norm moralnych.
Na początku trzeba więc podjąć pracę nad ujednoliceniem pojmowania takich wartości uniwersalnych, jak godność, sprawiedliwość odpowiedzialność, tolerancja, wolność.
Niniejszy program jest taką właśnie próbą . Dotyczyć będzie tych wartości, które wydają się najważniejsze w kształtowaniu moralności człowieka, aby mógł on odpowiedzieć sobie na pytanie „ kim jestem? „ .Nie chodzi mi w tym momencie o historyczne
spojrzenie na to, jak były pojmowane wartości w różnych systemach filozoficznych i etycznych, lecz bardziej o pojmowanie wartości tu i teraz, czyli w konkretnych warunkach naszego życia.
Obserwacja młodzieży w codziennym życiu wskazuje na rzeczywiste problemy młodzieży z wzajemnym komunikowaniem się /naruszanie godności drugiego człowieka /, z poczuwaniem się do obowiązków, w tym szkolnych, z odpowiedzialnością za drugiego człowieka, za mienie placówki, problemy wynikające z przeżywania pierwszych miłości i przyjaźni.
Kierując się więc powyższymi przesłankami postanowiłam wyznaczyć niniejszemu programowi następujące cele.
Cel ogólny: budzenie wrażliwości moralnej oraz wspomaganie wychowanków w ich
dążeniu do samodzielności osądów i działań moralnych.
Cele szczegółowe:
Wychowanek zna pojęcia i rozumie sens poszczególnych wartości.
Wychowanek poznaje wartości kolegów z najbliższego otoczenia i preferowane przez społeczeństwo.
Wychowanek potrafi przewidzieć konsekwencje wyboru tych lub innych wartości.
Wychowanek potrafi precyzować własne cele życiowe i zdaje sobie sprawę ze znaczenia w życiu preferowanych przez niego wartości.
Wychowanek potrafi dokonać hierarchizacji własnych wartości.
Wychowanek pojmuje stopniowe dojrzewanie do świadomego wyboru wartości jako nieodłączny element pracy nad sobą.
Metody i formy:
v Mini wykład
v Zajęcia warsztatowe
v Dyskusje
v Autoprezentacja
v Metaplan
v Metoda kuli śniegowej
v Autorefleksja
Harmonogram działań:
Przedstawienie propozycji tematyki programu edukacyjno- profilaktycznego
Radzie Pedagogicznej.
Ustalenie wymiaru zajęć programowych w dwóch grupach wychowawczych
męskich.
Tematyka programu:
I. Spotkanie z grupami:
Zainteresowanie treścią i formą programu.
Zawarcie kontraktu.

II . Zajęcia z młodzieżą:
O godności .
Naruszanie godności.
Odpowiedzialność
Odpowiedzialność za przyszłą rodzinę.
Sprawiedliwość.
Wolność.
Tolerancja.
Miłość.
Miłość a przyjaźń.
Moje wartości: kim jestem, do czego zdążam?

III. Zajęcia dla rodziców:
§ Poczucie własnej wartości.

IV. Spotkanie z Radą Pedagogiczną.
Dostarczenie doświadczeń inspirujących i angażujących do zespołowych i indywidualnych działań wychowawczych.

V. Ewaluacja
1. Ankiety problemowe- diagnozujące
2. Dokumentowanie realizacji programu
3. Opis i analiza przebiegu programu

SPRAWOZDANIE
Z REALIZACJI PROGRAMU „ KIM JESTEM- ZALEŻY ODE MNIE”

Napisany przeze mnie program „ Kim jestem- zależy ode mnie” realizowany był w roku szkolnym 2003/ 2004 grupie V. Grupę tę stanowili wychowankowie ZSZ nr 1 i ZSZ Nr2 w Bielsku Podlaskim.

Jak przewidywałam trudno mi było stworzyć grupę osób chętnych do uczestniczenia w zajęciach. Zastanawiałam się jak przekonać wychowanków , że zajęcia będą czasem pożytecznie i przyjemnie spędzonym dla dobra samych siebie.

Na pierwszym spotkaniu przedstawiłam tematykę programu. Wzbudziła ona u większości uczestników nastawienie na „ nie”. Padały głosy, że do niczego im się to nie przyda, że to nudne, zbyt filozoficzne, że nie chce im się nad tą problematyką zastanawiać. Nie dałam za wygraną. Przekonywałam, że warto spróbować. Mówiłam, że idea człowieczeństwa zakłada , że człowiek jest na realizację wartości niejako skazanym - jeśli tylko naprawdę chce być człowiekiem.
Pierwsze zajęcia odbyły się trochę z oporami ze strony wychowanków, z nastawieniem niezbyt chętnym do podejmowania tej tematyki. W konsekwencji w całym cyklu uczestniczyło 15 osób. Nie wszyscy uczestniczyli w każdych zajęciach, bowiem młodzież uczy się w różnych szkołach i ma różne dni wolne od nauki. Ponadto wychowankowie mają zajęcia pozalekcyjne w szkole , bądź też po prostu mieli swoje prywatne sprawy.

Na zakończenie programu młodzież wypełniła ankietę. Oto jak wyglądają wypowiedzi wychowanków:
W jakim stopniu jesteś zadowolony z realizacji programu?
- 8 wychowanków stwierdziło , że są zadowoleni w skali 8 pkt.
- 2 osoby w skali 7 pkt.
- 3 osoby w skali 6 pkt.
- 2 osoby w skali 5 pkt.
Najbardziej podobały mi się zajęcia na temat:
- „ Uczymy się miłości”,
- „ Miłość- i przyjaźń”,
- „ Tolerancja - uprzedzenia i stereotypy”,
- „ Moje wartości: kim jestem- do czego zdążam”.
Co wyniosłem z udziału w zajęciach? Korzyści dla własnego rozwoju.
Padały następujące wypowiedzi:
_ zacząłem się zastanawiać nad tym, że nie zawsze postępuję godnie( 1 osoba),
nie zdawałem sobie sprawy, że naruszam godność kolegów poprzez
obgadywanie i wulgaryzowanie ( 2 osoby),
teraz już wiem, że wolność wiąże się z odpowiedzialnością, że tak naprawdę
to nie ma całkowitej wolności( 2 osoby),
zacząłem zastanawiać się nad tym co robię, jak postępuję wobec innych ( 3
osoby),
wiem, że nad sobą trzeba pracować ( 5 osób),
2 osoby nic nie napisały.
Jakie elementy zajęć ( treść, forma) uważasz za szczególnie cenne?
Tutaj były następujące wypowiedzi:
- podobała mi się wspólna praca w zespołach,
- podobały mi się cytaty o miłości i dyskusja,

Jakie elementy zajęć zasługują na negatywną ocenę? Czy czegoś Ci wyraźnie
brakowało? Czy coś przeszkadzało Ci w bardziej efektywnym korzystaniu z zajęć?
- nie zawsze chciało mi się myśleć- i zastanawiać- nad problemami( 5 osób).
- Innych wypowiedzi nie było.
O jakie zagadnienia uzupełniłbyś program?
- więcej zajęć- o miłości ( 2 osoby),
- chciałbym poznać- siebie ( 1 osoba).

W programie przewidziano również zajęcia dla rodziców, jednakże nie udało mi się ich zrealizować. Rodzice bywają w naszej placówce rzadko i niechętnie poświęcają swój czas.

Wnioski:

Trudno mi w tej chwili ocenić , ile osób tak naprawdę skorzystało z przeprowadzonego programu. Dla mnie ważne jest to, że 5 osób napisało w ankiecie , iż wiedzą , że nad sobą trzeba pracować, że 3 wychowanków zaczęło się zastanawiać nad swoim postępowaniem w stosunku do innych. Jeśli nie są to tylko deklaracje , to jest to sukces, ponieważ osiągnęłam założony cel.
W przyszłym roku szkolnym postaram się uzupełnić program o propozycje młodzieży tzn. przeprowadzę więcej zajęć o najważniejszej wartości w życiu człowieka- o miłości.
Obserwując młodzież i słuchając ich wypowiedzi wiem, że wszystkie zajęcia dydaktyczne są przez nich nie najlepiej przyjmowane. Zdecydowanie młodzież woli realizować się w konkretnych działaniach. Muszę więc popracować nad przygotowaniem takich działań, w których będzie możliwość uczenia młodzieży pożądanych postaw. Myślę , że dobrym kierunkiem jest tu chociażby forma wolontariatu, którą w naszej placówce zaczęliśmy propagować i która , jak się okazało, ma już swoich zwolenników.