System prawa międzynarodowego publicznego - system norm prawnych, wywodzących się ze zwyczajów w stosunkach między państwami albo z umów między państwami. Tworzy pewien system.

Prawo międzynarodowe prywatne - dotyczy stosunków prywatnoprawnych między obywatelami państwa, a obywatelami innych państw

*Prawo międzynarodowe publiczne różni się od prawa wewnątrzpaństwowego:

- zakresem przedmiotowym (odnosi się do relacji między suwerennymi państwami oraz między państwami i innymi podmiotami które mają uznaną przez inne państwa podmiotowość prawnomiędzynarodową)

- zakresem podmiotowym (podmiotami są wyłącznie suwerenne państwa, uznaje się jednak, że także organizacje międzynarodowe, rozwinęła się ostatnio także tendencja do uznawania jednostek za podmioty uprawnień i zobowiązań prawa międzynarodowego)

- charakter źródeł prawa (podstawowym źródłem prawa międzynarodowego są umowy zawierane przez państwa, brak organizacji ponadpaństwowej ustalającej prawo itp.)

- sankcje (mogą polegać głównie na presji międzynarodowej opinii publicznej, sankcjach gospodarczych czy ograniczeniu lub zerwaniu stosunków dyplomatycznych)

Umowa międzynarodowa - porozumienie między państwami dokonane w formie pisemnej, zgodnie z prawem międzynarodowym. Może nosić różne nazwy np.: traktat, konwencja, pakt, karta, porozumienie. Kategorie umów:

- kryterium liczby stron: dwustronne, wielostronne

- kryterium treści: o stosunkach prawnych, polityczne, gospodarcze, wojskowe, społeczne, kulturalne

- wzajemny stosunek: główne i wykonawcze

- ze względu na stosunek do uczestnictwa państwa trzeciego: otwarte i zamknięte

- kryterium czasu trwania: terminowe i bezterminowe

- konkordaty: między państwem a Stolicą Apostolską

Zwyczaje stały się prawem międzynarodowym przez stosowanie ich przez różne państwa i przekonaniu co do jego słuszności np. immunitet dyplomatyczny.

W prawie międzynarodowym nie ma rozdzielności na sfery stosowania i stanowienia prawa. Podmioty będące adresatami norm są jednocześnie ich współtwórcami.

Zasada wzajemności - państwo naruszając prawo międzynarodowe może spotkać się z podobną odpowiedzią państwa pokrzywdzonego

Relacje strukturalne między prawem wewnątrzpaństwowym a międzynarodowym przejawia się w formie włączenia norm prawa międzynarodowego do systemu prawa krajowego (ratyfikacja). Ratyfikuje Prezydent RP powiadamiając Sejm i Senat.

UNIA EUROPEJSKA

UE narodziła się z trzech organizacji:

- Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) traktat z Paryża 18 kwietnia 1951r.

- Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) 25 marca 1957r. Rzym

- Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) marca 1957r. Rzym

Kraje założycielskie EURATOM i EWG: Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Francja, Włochy. Na mocy Traktatu Fuzyjnego z 8 kwietnia 1965 wszystkie posiadały cztery wspólne organy: Radę, Komisję, Parlament Europejski i Trybunał Sprawiedliwości.

Unia powstała na mocy traktatu z Maastricht z 7 lutego 1992r. Jest prawnym tworem instytucjonalnym, który będzie się rozwijał w oparciu o Wspólnoty Europejskie. Występuje wobec państw członkowskich jako podmiot prawa.

System prawa UE w relacji z krajowym porządkiem prawnym cechuje się:

- samodzielnością wspólnotowego porządku prawnego (nie wymaga dla swego obowiązywania współdziałania krajowego prawodawcy)

- bezpośrednią jego skutecznością (norma prawa europejskiego jest źródłem praw nie tylko dla państw członkowskich ale i obywateli)

- prymatem prawa wspólnotowego (ujawnia się głównie w ramach kolizji prawa europejskiego z państwowym)

Prawo wtórne UE - stanowione przez organy wspólnotowe

Głównymi organami wspólnot są:

- parlament europejski (785 deputowanych, wybory w poszczególnych krajach)

- rada (złożona z ministrów, funkcja prawodawcza)

- komisja (organ wykonawczy)

- trybunał sprawiedliwości (poszanowanie prawa)

- trybunał obrachunkowy (kontrola rachunków)

Rozporządzenia - ma zasięg ogólny i może być stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich. Wyróżnia się rozporządzenie wykonawcze (konkretyzacja norm) i prawne.

Dyrektywy - zobowiązuje państwo do odniesieniu rezultatu pozostawiając swobodę wyboru środków i formy realizacji

Traktat z Lizbony (podpisany 13 grudnia 2007 roku) nadaje UE osobowość prawną przekształcając ja w organizację międzynarodową. Wyłączony z UE zostaje EURATOM (oddzielna organizacja)

- nadaje charakter prawny karcie Praw Podstawowych UE z grudnia 2000

- tworzy podstawę prawną dla przystąpienia UE do europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

---