Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera jest chorobą pierwotnie zwyrodnieniową mózgu, spowodowaną odkładaniem się w nim białek (β-amyloidu, tau i α-synukleiny) o patologicznej strukturze, powodujących zanik neuronów i ich połączeń. Amyloid uniemożliwia pracę komórek nerwowych poprzez utrudnianie ich komunikacji między sobą. Niemożność komunikacji komórek sprawia, iż nie są one w stanie spełniać swoich funkcji.
Może zaczynać się ona objawami trudnymi do zauważenia i nasilajacymi się bardzo powoli. Osoba chora zaczyna zapominać podstawowych rzeczy, często związanych z wykonywanym zawodem lub też czynnościami dnia codziennego.
Do zaburzeń pamięci dochodzą stopniowo zaburzenia związane z orientacją w przestrzeni i czasie (Chory wielokrotnie dopytuje się o godzinę, dzień tygodnia). Gubi się w miejscach do tej pory dobrze mu znanych. Można również zauważyć częste zmiany nastroju, zniechęcenie wobec ulubionych czynności i apatię. Na tym etapie chory ma pełną swiadomość popełnianych błedów i zaburzeń pamięci. Usiłuje to jednak ukryć i minimalizować objawy.
Zaburzenia pamięci nasilają się z czasem. Zmienia się również zachowanie chorego. Dochodzą zaburzenia mowy i koordynacji ruchów,co powoduje coraz większe trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
Charakterystyczne dla demencji (i w tym choroby Alzheimera) objawy to:
agnozja - nieumiejętność rozpoznawania przedmiotów, szczególnie jeżeli pytamy o to chorego "na gorąco" np. co to jest? albo podaj mi.; afazja - zaburzenia mowy, jej spowolnienie; apraksja - zaburzenia czynności ruchowych, od prostych do złożonych, np. ubieranie, kąpaniey rozwoju choroby
Poza wiodącym objawem, jakim jest postępujące otępienie, w przebiegu choroby Alzheimera mogą pojawiać się również różne objawy neurologiczne. Do najczęściej spotykanych należą objawy pozapiramidowe, tworzące tzw. zespół parkinsonowski, czyli spowolnienie ruchowe, zaburzenia mimiki twarzy, sztywność będąca wynikiem wzmożenia napięcia mięśni oraz, rzadziej, drżenie.
· Faza I (odpowiednik umysłowy - 8 - 12 lat)
pamięć - chory zapomina o umówionych terminach, spotkaniach. Zapomina imiona krewnych, nazwy ulic, przedmiotów. Ma kłopoty z liczeniem, rozmowy stają się coraz trudniejsze.
zachowanie chorego - nastroje są bardzo chwiejne. Drobne zdarzenia wprawiają go w złość, przestaje panować nad swoimi reakcjami. Zaczyna się izolować od rodziny i znajomych. Nie chce nigdzie wychodzić: ani na spacery, ani na spotkania. Stwarza swój własny świat, w którym żyje.
mowa - coraz trudniej choremu dobrać odpowiednie słowa, zapomina ich znaczenia. Zdania wypowiadane często nie mają logicznego związku ze sobą.
koordynacja ruchów - przebiega jeszcze całkiem dobrze. Chory potrafi się ubrać, wykonywać codzienne czynności, samodzielnie poruszać się po okolicy.
codzienne czynności - w wykonywaniu ich może przeszkadzać jedynie kłopot z pamięcią.
· Faza II (odpowiednik umysłowy - 4 - 7 lat)
pamięć - zaburzenia pamięci nasilają się. Coraz częściej chory zapomina o wydarzeniach lub czynnościach jakie miały miejsce przed chwilą, poprzedniego dnia. Doskonale jednak pamięta wydarzenia odległe, chociaż niewłaściwie umieszcza je w czasie.
zachowanie - jest często gwałtowne, trudne do przewidzenie i niewspółmierne do wywołujących je czynników (częstym zachowaniem jest oskarżanie o kradzież w przypadku niemożności znalezienia portfela, pieniędzy, ubrania ). Coraz bardziej narasta w nim lęk. Ostre dźwięki, migające światło wywołują ostre reakcje lękowe. W tym też okresie pojawia się chodzenie tam i z powrotem. Należy usunąć wszelkie możliwe przedmioty i sprzęty, aby chory mógł poruszać się swobodnie.
mowa - słownictwo ubożeje, chory odpowiada na pytania w sposób powolny (po dłuższej chwili, jakby zastanawiał się nad odpowiedzią), nie kończy rozpoczętych zdań.
koordynacja ruchów - ruchy stają się nieprecyzyjne. Coraz większe kłopoty sprawiają czynności codzienne (np. kłopoty z zapinaniem guzików). Pojawiają się zaburzenia równowagi, co powoduje częste upadki. Zaczyna chodzić coraz wolniej. Mogą pojawić się również drżenia i przykurcze mięsni.
czynności codzienne - coraz trudniej je wykonać. Nie umie podejmować decyzji, dokonać wyboru. Bywa, że zaczyna zostawiać odkręcone kurki od gazu, odkręcone krany. Naraża to nie tylko chorego na niebezpieczeństwo ale i rodzinę. Musi przebywać pod stała ,ciągłą opieką przez całą dobę. Z zasięgu chorego należy usunąć wszelkie przedmioty, które mogłyby okazać się dla niego niebezpieczne (np. noże, widelce, nożyczki)
· Faza III (odpowiednik umysłowy - od niemowlaka do 3 lat)
pamięć - nie rozpoznaje już nikogo z rodziny (nawet najbliższych). Nie pamięta żadnych wydarzeń. Jedynie rozpoznaje osobę, która się nim opiekuje.
zachowanie - nastroje zmienne, trudne do przewidzenia.
mowa - niewyraźna, nie rozumie co się do niego mówi. Powtarza słowa i krótkie sekwencje tylko sobie znane.
koordynacja ruchów - każda czynność sprawia mu kłopot. Nie umie siadać, wstawać, chodzić, jeść. Przestaje panować nad czynnościami fizjologicznymi.
czynności codzienne - nie wykonuje już żadnych czynności. Cały czas spędza w łóżku. Należy dbać aby nie pojawiły się odleżyny i infekcje dróg oddechowych.
Zasadą jest unikanie odsuwania od uczestnictwa w pracach domowych. Chory dla własnego dobra powinien wykonywać różne czynności domowe, nawet jeżeli nie jest w stanie wykonać ich tak jak byśmy tego chcieli (np. źle ściele łóżko).Ważną zasadą jest pozostawienie choremu wystarczająco długiego czasu na wykonanie czynności. Trzeba pamiętać, ze potrzebuje on więcej czasu na zrozumienie polecenia. Polecenia powinny być proste, jasno sformułowane. Nie należy jednak stawiać zbyt wysokich żądań. Należy dzień codzienny zorganizować mu w sposób rutynowy. Czynności poszczególne powinny być wykonywane o tej samej porze i w tej samej kolejności. Rzeczy, z których korzysta codziennie ułożone powinny być zawsze w tych samych miejscach, aby uniemożliwić zastanawianie się i przypominanie. Unikać należy sytuacji zmuszających chorego do dokonywania wyboru. Trzeba koniecznie zabezpieczyć chorego przed zaginięciem. Dobrym sposobem jest bransoletka z wypisanymi danymi chorego lub wszycie takich informacji w ubrania.
Rozpoznanie
rzeczywiste może nastąpić jedynie po dokładnym badaniu mikroskopowym tkanki mózgu. Lekarz jednak przeprowadzając wywiad, badania ogólne, testy na inteligencje oraz stosując metody radiologiczne i badania mózgu typu EEG (rejestrujące aktywność bioelektryczną mózgu) oraz tomografię komputerową (dającą dokładny obraz poszczególnych partii mózgu) może wykluczyć istnienie innych chorób, które moga dawac objawy podobne do choroby Alzheimera (np. guz mózgu).
Leczenie
Obecnie nie istnieje żadne lekarstwo na Alzheimera. Istnieją jednak leki, które mogą pomóc w łagodzeniu kognitywnych lub behawioralnych symptomów choroby.Leki podnoszące poziom acetylocholiny, Leki zmniejszające pobudzenie układu glutaminergicznego, Leki poprawiające myślenie i wpływające na psychikę- leki nootropowe,
1