14. Rozwój i główne motywy liryki Kazimierza Wierzyńskiego.
Kazimierz Wierzyński urodził się w 1894 roku w Drohobyczu. Jego ojciec był pochodzenia niemieckiego - Andrzej Wirstlein. Nazwisko zostało spolszczone na „Wierzyński”. K. Wierzyński studiował literaturę polską i francuską na UJ, a później w Wiedniu jeszcze filozofię i literaturę niemiecką. Uczestniczył w I wojnie światowej, w ochotniczej formacji wojskowej. Dostał się do niewoli do Kijowa. Stamtąd uciekł do Warszawy. Warszawa to okres „Pikadora” i „Skamandra”.
Kazimierz Wierzyński przedstawiał w swojej poezji życie jako czystą i pijaną po trosze radość istnienia. Radosne wiersze składają się na dwa pierwsze tomy jego poezji: „Wiosnę i wino” (1919) i „Wróble na dachu” (1921). Podmiot liryczny tych wierszy to młody człowiek żyjący wśród konkretnych realiów współczesnej miejskiej cywilizacji, beztroski, radosny inscenizator gier i zabaw. Manifestuje swoją dziecięcość (wiersz „Filozofia”). Ma poczucie swobody i potęgi: „I jestem chyba podobny do Boga” („Kapelusz biorę pod pachę”). To radosne oszołomienie staje sie czasem niebezpieczne („Pandora” - wyraża tendencje anarchistyczne, „Grzmi” - to zapis praktyk szamańskich).
W poezji o dominujących elementach zabawy (poezja ludyczna) komunikat poetycki to cel sam w sobie. Taki charakter poezji Wierzyńskiego to także odzwierciedlenie emocji społeczeństwa polskiego po odzyskaniu niepodległości. Wcześniej, w latach niewoli na zabawę nie było czasu ani pozwolenia.
Charakterystyczna dla poety radość zanika w tomie „Wileka Niedźwiedzica” - wiersze tego tomu zostały napisane jeszcze w czasie I wojny światowej.
Okres klasycystyczny otwiera „Laur olimpijski”, który nawiązuje do poezji antycznej. Zawiera portrety sportowców, przy czym przeważają autentyczni mistrzowie, tj.: Nurmi czy Zamora, co nadaje jego wierszom odcień poetyckiego reportażu. Poetycki reportaż wiąże się tu także z entuzjastyczną pochwałą sportu i jego wartości moralnych. To nie tylko tematyka sportowa i opiewanie sławnych sportowców lat dwudziestych, ale również przejście od poezji beztroskiej zabawy w poezję uregulowanej gry. To pochwała postawy aktywnej, współzawodnictwa, wysiłku w zmierzaniu do upragnionego celu, nawet jesli oznacza on przekroczenie możliwości własnego ciała.
„Pieśni fanatyczne” (1929) stanowią świadectwo zwrotu części poezji K. Wierzyńskiego ku problematyce społecznej, dotyczą tematyki miasta - jego pesymistycznej oceny. Układają się one na obraz miejskiej nędzy, koszmarną wizję życia, tak beznadziejnego, że zacierają się w nim granice między światem ludzkim a światem materii. Wierszom towarzyszą: ciemne zabarwienie emocjonalne, wizje katastroficzne, ton profetyczny. Bohaterami pieśni fanatycznych są najbiedniejsi ludzie, nieszczęśliwi, zamieszkujący poddasza i sutereny, prawie odpersonalizowani: „ludzkie paprocie, które porasta grzyb szarości i nicości”. Ciągle podkreślana jest bylejakość i obrzydliwość miasta. („Pieśń o szarości życia”). Jest to fascynacja brzydotą nowoczesnej cywilizacji.
„Gorzki urodzaj” (1933) - motyw podróży i opisy natury („Podkarpacie”, „Kalifornia”).
„Wolność tragiczna” (1936) jest próbą obudzenia wielkości w narodzie, walką z pasywnością i krytyką sentymentalizmu. Pojawiają się tu ideały romantyczne: wezwanie do czynu, budzenie narodu. Między podmiotem lirycznym a odbiorcą wytwarza się charakterystyczny dla romantyzmu dystans, podmiot liryczny jest natchnionym wieszczem, rzecznikiem spraw narodu. („Ojczyzna chochołów”, „Belweder”, „Noc narodowa”)
Ostatnim przedwojennym tomikiem wojennym są „Kurhany” . Tomik głoszący pochwałę sztuki i tradycji, której nie powinno się odrzucać, na której może wzrastać nowa sztuka („Szopen”, „Lord Jim”).