Żywienie zdrowych dzieci między 1 a 3 rokiem życia

opublikowano: 2005-12-30

Artykuł przedstawia zasady racjonalnego odżywiania dzieci powyżej pierwszego roku życia. Opisano najczęstsze nieprawidłowości żywienia dzieci w wieku 1-3 lat oraz możliwe konsekwencje zdrowotne. Większość matek bardzo dużo uwagi poświęca diecie dziecka w pierwszym roku życia. Niestety, zbyt często zapominamy, że zdrowe odżywianie jest bardzo ważne także w późniejszym okresie życia. Tymczasem to właśnie w wieku 2-3 lat dziecko wyrabia swoje preferencje w zakresie potraw i zaczyna decydować o tym, co będzie jeść. Preferencje smakowe dziecka wynikają zarówno z różnic genetycznych jak i doświadczeń „smakowych” zebranych we wczesnym okresie życia. Dzieci wykazują wrodzony apetyt na słodycze oraz niechęć do potraw gorzkich i kwaśnych. Te wymienione powyżej czynniki często bywają przyczyną, że dieta małych dzieci bywa niewłaściwie zbilansowana. Konsekwencją źle zbilansowanej diety może być z jednej strony niedobór masy ciała i towarzyszące mu niedobory istotnych składników odżywczych, a z drugiej strony tendencja do nadwagi i otyłości. Najczęstszymi nieprawidłowościami żywieniowymi stwierdzanymi w tej grupie wiekowej są: ·        niskie spożycie wapnia, ·        stosunkowo częste niedobory żelaza, potasu, magnezu i jodu, ·        niskie spożycie cynki i miedzi, ·        niska zawartość błonnika w diecie, ·        niedobór witaminy D, ·        nadmiar słodkich soków i przekąsek. Okres życia po ukończeniu 1. roku to okres dużej ruchliwości, zwykle gorszego apetytu i większych wymagań smakowych. Konsekwencją takiego stanu rzeczy bywa żywienie dziecka „przy okazji” żywienia osób dorosłych. Najczęściej popełniane błędy to zbyt małe spożycie warzyw i owoców, nadmiar słodyczy czy podawanie niemodyfikowanego mleka krowiego. Skutkiem jest brak pełnego pokrycia zapotrzebowania dobowego na wapń, witaminę D, żelazo i jod. Nadmiar słodyczy, słodkich soków oraz spożywanie przekąsek przy ograniczonej aktywności fizycznej jest przyczyną narastającej w Europie „epidemii” nadwagi i otyłości u dzieci. W 2003r pod kierownictwem prof. Jadwigi Charzewskiej, Kierownika Zakładu Epidemiologii i Norm Żywienia IŻŻ, przeprowadzono monitoring sposobu żywienia mieszkańców Warszawy. Wyniki badań wykazały jednoznacznie, że w diecie polskich dzieci zawartość wapnia i witaminy D jest dalece niewystarczająca. Jednocześnie stwierdzono zbyt duże spożycie fosforu. Główną przyczyna jest nieprawidłowa dieta ze zbyt małym spożyciem mleka i jego przetworów, a także ryb w każdej postaci. Zbyt dużo natomiast w tej grupie wiekowej spożywa się mięsa i wędlin, przetworów garmażeryjnych, słodyczy, słodzonych i gazowanych napojów. Ponadto w badanej grupie wiekowej stwierdzono niedobór żelaza i jodu w diecie. Mleko krowie stanowi nadal główny element diety dostarczający znacznych ilości kalorii i białka oraz wiele witamin i minerałów. Niestety nie jest rozpowszechniona wiedza na temat jego ograniczeń żywieniowych, takich jak zupełny brak witaminy D, niewielkie ilości żelaza i niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dlatego jednym ze sposobów zapobiegania powstawaniu powyższych niedoborów jest podawanie mleka modyfikowanego powyżej 1 roku życia. Mleka takie zawierające w nazwie określenie „Junior” zawierają mniej białka w porównaniu z mlekiem krowim, są wzbogacone w żelazo, witaminę D3 oraz tłuszcz roślinny. Posiadają odpowiednią wartość energetyczną zgodną z zapotrzebowaniem dziecka powyżej 1 roku życia. Mleko modyfikowane, wobec zbyt małego w naszym kraju spożycia ryb, jest także cennym źródłem jodu. Wraz z końcem 1. roku życia dzieci zwykle przestają otrzymywać witaminę D, co może być przyczyną niedoboru tej witaminy u dzieci pijących zbyt mało mleka. Ocenia się, że dopiero spożywanie 500ml mleka modyfikowanego pokrywa dobowe zapotrzebowanie na witaminę D dziecka w wieku powyżej 1 roku. W 2. roku życia, gdy mleko przestaje pełnić rolę głównego pokarmu i podstawowego źródła składników odżywczych modyfikacja diety staje się koniecznością. Właściwy dobór składników pokarmowych, podawanie świeżych, nieprzetworzonych produktów, ograniczenie barwników i konserwantów zapewnia harmonijny rozwój dziecka. Należy pamiętać o regularnym podawaniu posiłków oraz odpowiedniej formie ich spożywania, gdyż przyzwyczajenia, których dziecko nabywa we wczesnym dzieciństwie procentują w dalszym okresie życia. BIBLIOGRAFIA: 1) K.Kubicka, W.Kawalec „Pediatria” PZWL Warszawa 1999 2) J.Socha „Żywienie dzieci zdrowych i chorych” PZWL Warszawa 2002 3) M.Krawczyński „Propedeutyka pediatrii” PZWL Warszawa 2005 4) M.Krawczyński „Norma kliniczna w pediatrii” PZWL Warszawa 2005 5) L.Kopczyńska-Hanuszko „Żywienie dzieci powyżej 1.roku życia” Nutricia 2005

autor tekstu:	lek. Agnieszka Krzywicka, specjalista pediatra
recenzenci:	dr med. Jarosław Kwiecień, specjalista pediatra, adiunkt I Katedry Pediatrii w Zabrzu Śląskiej Akademii Medycznej
więcej informacji:	żywienie | mleko | witaminy | rozwój

---