Scenariusze zajęć socjoterapeutycznych

dla młodzieży z zakładu poprawczego o wzmożonym rygorze pedagogicznym.

Spotkanie I.

Cele: Zadaniowy - przygotowanie sali, w której ma powstać kawiarenka oraz wszystkich niezbędnych materiałów;

Terapeutyczny - zapewnienie uczestniczącym w zajęciach poczucia bezpieczeństwa, budowanie atmosfery zaufania, nawiązanie pozytywnych kontaktów, bliższe poznanie się.

Materiały: piłeczka, koc.

1. Krąg rozpoczynający zajęcia. Prowadzący wita uczestników i przedstawia się. Proponuję „grę imion” - pierwszy uczestnik przedstawia się, sąsiad podaję imię pierwszego, a następnie swoje. Każda kolejna osoba powtarza imiona swoich poprzedników, dodaje swoje itd.

2. Krąg. Prowadzący wyjaśnia cel zajęć, ich formę i czas trwania. Pyta się uczestników, czy zgadzają się na taką propozycję, czy ktoś ma może inne propozycje.

3. Gra. „złap moje imię” - jedna z osób dostaje piłeczkę, rzuca ja do kogoś. Osoba, która łapie ma powiedzieć imię osoby, która rzucała i rzuca do następnej, a ta łapie i mówi imię tej, która do niej rzucała itd.

4. Krąg. Prowadzący proponuje uczestnikom, aby wspólnie ustalić pewne reguły, normy, które będą przestrzegane podczas trwania całego cyklu zajęć. Przedstawia własne propozycje reguł w grupie zwracamy się do siebie po imieniu do prowadzących zaś „pani Bożenko” „Panie Sławku” nie oceniamy się, tego co się dzieje, jest tu i teraz nie wynosimy tego na zewnątrz, zwracamy się bezpośrednio do siebie, każdy ma prawo wyrażania opinii, udział w poszczególnych propozycjach jest dowolny, nie używamy słów wulgarnych, nie używamy siły fizycznej, jesteśmy dla siebie życzliwi, pomagamy sobie nawzajem, podczas zajęć nie palimy, robimy przerwy na papierosa, czas zajęć jest ściśle określony. Następnie zadaje pytanie czy wszyscy się na takie reguły zgadzają. Pyta czy ktoś chciałby dodać własne propozycje norm.

5. Zabawa „Koc”. Uczestnicy dzielą się na dwie grupy i staja naprzeciwko siebie. Osoby prowadzące stają pomiędzy grupami trzymając koc na wysokości szyi. Prowadzący objaśnia przebieg: po obu stronach koca siadają dwie dowolne osoby po jednej z każdej grupy. W momencie kiedy opuszczamy koc, siedzące osoby wypowiadają imię partnera. Kto szybciej je poda, zabiera partnera do swojej grupy. Wygrywa grupa, której uda się zgromadzić więcej osób.

6. Krąg. Prowadzący proponuje, aby każdy z uczestników dokończył zdanie: Lubię......; Nie lubię.....; każdy wymienia przynajmniej dwie rzeczy, kończące rozpoczęte zdanie.

7. Gra „Kto prowadzi gimnastykę”. Uczestnicy stoją w kole. Jedna z osób (A) opuszcza na chwilę pomieszczenie. Pozostali wybierają osobę (B), która ma za zadanie prowadzić gimnastykę (np. klaskanie, pajacyki, podskoki). Pozostali naśladują ją, ale w taki sposób, aby nie było to dostrzegalne. Osoba (A) ma za zadanie zgadnąć kim jest osoba (B)

8. Zabawa „odgadnij zasadę” jedna osoba wychodzi a pozostali ustalają zasadę według której będą odpowiadać na pytania. Po powrocie „nieobecny” zadaje uczestnikom pytania dotyczące ich samych i słuchając odpowiedzi musi odgadnąć zasadę, według której odpowiadają. Np. podrap się w głowę zanim odpowiesz, wszystkie dziewczyny kłamią a chłopcy mówią prawdę.

9. Krąg. Ustalenie terminu kolejnego spotkania. Runda: uczestnicy kończą kolejno zadanie „Dzisiaj na zajęciach czułem się....”

10. Pożegnanie. Wszyscy stoją w kręgu i krzyczą jednocześnie zaproponowany przez kogoś okrzyk.

Spotkanie II.

Cele: Zadaniowy - przygotowanie projektu (matrycy) kawiarenki w skali pomniejszonej;

Terapeutyczny - nabywanie umiejętności współpracy w zespole: pomaganie sobie, podejmowanie wspólnych decyzji, ustalenie zadań do wykonania i ich wykonanie; ćwiczenie twórczego myślenia: wychodzenie poza standardy myślowe, generowanie pomysłów, ustalenie wspólnego stanowiska; przepracowanie urazów w relacjach ja - zadanie oraz w relacjach ja - inni.

Materiały: puzzle z pocztówek, słomki do napojów, szpilki, papier, flamastry, klej, karton, krzesła.

1. Powitanie. Okrzyk zaproponowany przez jednego z uczestników. Runda. Każdy z uczestników kończy zdanie „czuje się teraz jak...”

2. Krąg. Prowadzący proponuje grę, za pomocą której grupę podzieli się na zespoły. Skład zespołów pozostanie niezmieniony do końca zajęć. Objaśnienia: mam przygotowanych 9 elementów puzzli wykonanych z 3 pocztówek. Każdy z was wylosuje 1 element. Na mój sygnał odszukacie między sobą osoby z elementami, które tworzą całość pocztówki. W ten sposób powstaną trzy zespoły.

3. zabawa pantomimiczna. Każdy zespół (uprzednio utworzony) przedstawi przy pomocy pantomimy rodzaj czynności, którą chcieliby wspólnie wykonywać. Pozostałe próbują odgadnąć, jaka to czynność.

4. Ćwiczenie „Budowla” Każdy zespół otrzymuje słomki do napojów i szpilki. Zadaniem jego będzie zbudowanie ze słomek budowli o dowolnej konstrukcji, ale takiej aby była jak najwyższa i jak najobszerniejsza. Każda budowla powinna samodzielnie stać. Po wykonaniu ćwiczenia następuje omówienie. Prowadzący prosi, aby każdy zespół nazwał swoją budowlę, a potem każdy członek zespołu spróbuje odpowiedzieć na pytania: jak się czuł podczas wykonywania ćwiczenia?? Czy dobrze mu się współpracowało z innymi?? Co mu przeszkadzało w budowaniu?? Co zrobił samodzielnie? Itd.

5. Gra. „Rozsypywanka” Każdy zespół otrzymuje kopertę. W kopertach znajdują się elementy składanki, po złożeniu których powstaną zasady dobrej współpracy. Każdy zespół układa przed sobą jedna zasadę. Po odczytaniu powstałych w ten sposób zasad (pomagamy sobie nawzajem, nie przeszkadzamy sobie nawzajem, każdy coś robi) prowadzący daje każdemu uczestnikowi jeszcze po jednym elemencie i proponuje aby cała grupa wspólnie ułożyła jeszcze jedną zasadę. Po ułożeniu ostatniej zasady, prowadzący pyta: Która z zasad wydaje Wam się najważniejsza? Spróbujmy ułożyć je według ważności. Po ustaleniu hierarchii ważności, zasady zostają naklejone na dużym kartonie i wywieszone na widocznym miejscu.

6. Gra „Przypływ- odpływ”. Uczestnicy ustawiają się w szeregu, stojąc luźno obok siebie. Prowadzący staje z boku i podaje hasła „przypływ”, „odpływ”. Na hasło przypływ wszyscy robią krok do przodu, a na hasło odpływ krok do tyłu. Prowadzący podaje hasła w dowolnym tempie i dowolnej kolejności. Osoba która się pomyli odpada z gry. Gra toczy się, aż zostanie wyłoniony zwycięzca.

7. Zabawa „Okrzyk”. Zespoły przygotowują dowolny okrzyk. Na hasło prowadzącego krzyczą swoje okrzyki. Następnie prowadzący prosi, aby każdy zespól wybrał z usłyszanych ten okrzyk, który mu się najbardziej podoba i na kolejne hasło krzyknął właśnie ten wybrany. Czynność tę powtarza się tak długo aż wszyscy krzykną właśnie ten sam okrzyk. Prowadzący wówczas konkluduje, że wspólnie zawsze można dojść do jednego celu.

8. Gra „Kot ministra” wszyscy siedzą w kręgu. Prowadzący prosi, aby każdy kolejno dokończył zdanie: „kot ministra jest...” poprzez dodanie przymiotnika zaczynającego się na uzgodnioną literę np. na literę d, i wtedy można powiedzieć. Kot ministra jest duży. Raz użytych przymiotników nie można powtarzać. Grę kontynuuje się do wyczerpania pomysłów.

9. „Burza mózgów”. Prowadzący objaśnia: znajdujemy się na bezludnej wyspie. Mamy do dyspozycji jedynie pustą butelkę. Proszę wypisać jak najwięcej pomysłów na wykorzystanie butelki. Każdy pomysł jest dobry. Pomysłów nie oceniamy, zapisujemy wszystkie, które przyjdą nam do głowy. Następnie zespoły prezentują swoje pomysły, powstaje jedna lista. Prowadzący konkluduje że warto jest wspólnie zastanawiać się nad różnymi problemami, gdyż wówczas jesteśmy w stanie więcej wymyślić.

10. Krąg. Runda. Każdy z uczestników kończy zdanie: chciałbym aby kawiarenka była... np. bajkowa, jaskinią, morska itp. Następnie wszyscy wspólnie wybierają najciekawszy pomysł.

11. Zabawa. „wszyscy ci którzy” prowadzący mówi hasło. Np. wszyscy ci którzy lubią jabłka - zamieniają się miejscami. Na hasło których to stwierdzenie dotyczy zamieniają się miejscami. Ten kto podawał hasło szuka miejsca dla siebie. Jedna osoba zostaje na środku gdyż jest o jedno miejsce za mało. Z kolei ta osoba zadaje hasło zaczynające się od stwierdzenia wszyscy ci którzy.

12. Burza mózgów. W ustalonych wcześniej zespołach zapisujemy pomysły na temat: jak urządzić kawiarenkę w stylu... tu następuje to co uzyskano w wyniku rundy z punktu 10. Pomysły zapisujemy na kartonie i wywieszamy na widocznym miejscu.

13. Przygotowanie projektu. Każdy zespół korzystając z pomysłów z burzy mózgów przygotowuje fragment projektu - matrycy kawiarenki. Pierwszy zespół zajmuje się wejściem i przedsionkiem kawiarenki oraz wystrojem ścian. Drugi projektuje barek lub innym mebel o podobnym przeznaczeniu wraz z jego zagospodarowaniem, a trzeci projektuje podstawowy wystrój wnętrza (stoły krzesła itp.) po zakończeniu zadania wszyscy siadają w kręgu. Prowadzący proponuje, aby każdy zespół odpowiedział, co przygotował, a każdy z uczestników - co mu się udało zrobić podczas tego zadania, w czym czuje się dobry, co mu przeszkadzało w planowaniu a co pomagało.

14. Krąg. Wszyscy wspólnie z przygotowanych fragmentów sklejają matrycę w całość i wystawiają na widocznym miejscu.

15. Gra. „Kto prowadzi gimnastykę”.

16. krąg. Rundka. Każdy kończy zdanie „Dowiedziałem się dziś, że ja....”

17. Pożegnanie „Okrzyk”

Spotkanie III

Cel: wykonanie przestrzennego, kartonowego projektu kawiarenki.

Materiały: kartony, pudła, nożyczki, papier, klej, taśma klejąca, flamastry.

1. Powitanie. „Okrzyk”

2. Przydział zadań. Prowadzący proponuje poszczególnym zespołom zadania do wykonania podczas tego spotkania. Pyta się czy ktoś ma inne propozycje. Wyjaśnia, że urządzamy kawiarenkę zgodnie z wczoraj przygotowaną matryca, z tą różnicą, że wykonujemy poszczególne elementy w skali 1:1.

3. realizacja zadań zgodnie z dokonanym podziałem pracy.

4. Zakończenie prac - urządzenie kawiarenki. Wszyscy uczestnicy ustawiają wykonane elementy we właściwe miejscach. Wspólnie sprzątają pomieszczenie. Omówienie prowadzący proponuje, aby każdy powiedział, co teraz czuje, czy jest z siebie zadowolony, co mu pomagało, a co przeszkadzało we współpracy z innymi itp.

5. Krąg. Zakończenie cyklu spotkań. Rozmowa w kręg kończąca spotkanie. Uczestnicy wypowiadają się, czy chcieliby zamienić wykonane urządzenia kartonowe na prawdziwe, przedstawiają swoje propozycje. Jest to również czas na omówienie zajęć. W tym cel prowadzący prosi, aby uczestnicy na przygotowanych wcześniej kartkach dokończyli zdania: odkryłem że ja... wartościowe dla mnie okazało się, że... złościłem się gdy... następnie każdy odczytuje swoje wypowiedzi.

6. Pożegnanie. Okrzyk. Każdy wychodząc podpisuje się wyraźnie na wyznaczonym elemencie dekoracji, który pozostanie jako „Kamień węgielny” na widocznym miejscu, nawet gdy powstanie prawdziwa kawiarenka.

---