Sole mineralne:
MAKROELEMENT |
Funkcja |
Skutki niedoboru |
Występowanie |
Ca (wapń) |
Jeden z podstawowych składników budujących kości |
Deformacja i łamliwość kości, krzywica |
Produkty mleczne |
Cl (chlor) |
Regulacja równowagi osmotycznej komórek |
Odwodnienie organizmu |
Sól kuchenna |
Na (sód) |
Podobnie jak chlor, a dodatkowo ma udział w przewodzeniu impulsów nerwowych |
Odwodnienie organizmu |
Sól kuchenna |
K (potas) |
Rola w przewodzeniu elektrochemicznych impulsów nerwowych |
|
|
Mg (magnez) |
Aktywuje wiele enzymów odpowiedzialnych m.in. za prawidłowe działanie układu nerwowego i mięśniowego |
Obniżona odporność na stres |
Czekolada, orzechy |
P (fosfor) |
Jeden z podstawowych składników kości. Odpowiedzialny także za sygnały międzykomórkowe oraz syntezę nici DNA. |
|
Orzechy |
S (siarka) |
Składnik niektórych hormonów, enzymów i białek. |
|
Mięso |
MIKROELEMENT |
Funkcja |
Skutki niedoboru |
Fe (żelazo) |
Składnik białek, m.in. przenoszących tlen (hemoglobina, mioglobina) |
Niedokrwistość |
I (jod) |
Składnik hormonów produkowanych przez tarczycę (m.in. tyroksyna) |
Niedoczynność tarczycy |
F (fluor) |
Jeden z elementów budujący szkliwo zębów |
Próchnica zębów |
Co (kobalt) |
Składniki białek |
|
Cu (miedź) |
|
|
Mn (mangan) |
|
|
Mo (molibden) |
|
|
Zn (cynk) |
|
|
Witaminy:
Witamina (rozpuszczalne w tłuszczach) |
Funkcja |
Skutki niedoboru |
Występowanie |
A |
Składnik barwników siatkówki oka, odgrywa istotną rolę w procesie widzenia. Odpowiedzialna za prawidłowy wzrost nabłonka. |
Problemy z widzeniem, zwłaszcza po zmroku (tzw. kurza ślepota) Wysychanie spojówek oczu. Łuszczenie się skóry. |
- wątroba - szpinak - żółtka jaj - mleko - pomidory - marchew |
D |
Ważna w powstawaniu i wzroście kości. Zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach. |
U dzieci występuje krzywica. U dorosłych nieprawidłowe zrastanie się kości po złamaniach, oraz ich rozmiękczenie. |
- powstaje w skórze pod wpływem promieni UV |
E |
Ogranicza niekorzystne procesy utleniania innych związków (np. witaminy A) |
Zaburzenia w ukrwieniu narządów. Nieprawidłowy wzrost. |
|
K |
Bierze udział w krzepnięciu krwi. |
Niedobór pojawia się rzadko: np. w stanach pooperacyjnych |
Wytwarzana przez bakterie żyjące w jelitach. Obecna w zielonych warzywach. |
Witamina (rozpuszczalne w wodzie) |
Funkcja |
Skutki niedoboru |
Występowanie |
B1 |
Udział w metabolizmie aminokwasów i węglowodanów. Wspomaga pracę układu nerwowego i mięśnia sercowego. |
- zanik czucia - mrowienie - osłabienie serca |
- drożdże - fasola - ziarna zbóż - orzechy |
B2 |
- procesy oddychania komórkowego - regeneracji skóry - wspomaganie oporności organizmu |
- łysienie - zapalenie skóry - zapalenie języka - pękanie warg |
- drożdże - mleko - jaja - ziarna i kiełki zbóż |
B3 |
- obniżanie ciśnienia krwi - udział w regeneracji skóry i układu nerwowego |
- zmęczenie - depresja - zaburzenia pamięci - złuszczanie się i rogowacenie skóry |
- ryby - mięso - ziarna i kiełki zbóż - orzechy |
B5 |
Przemiana kwasów tłuszczowych |
|
Pokarmy zwierzęce i roślinne |
B6 |
- wspomaganie układu nerwowego - zapobieganie anemii |
Objawy niedoboru występują rzadko. Mogą pojawiać się zmiany skórne i niedokrwistość |
- ryby - drób - groszek - mleko - ziarna zbóż - banany |
B11 |
Udział w biosyntezie kwasów nukleinowych (DNA i RNA) |
Anemia |
- drożdże - mięso - zielone warzywa liściaste - mleko |
B12 |
Udział w przemianach kwasów nukleinowych |
Anemia Nieprawidłowe wchłanianie tej witaminy. |
- ryby - mięso - jaja - mleko |
C |
- zwiększanie odporności organizmu - synteza kolagenu - procesy gojenia się ran - powstawanie istoty podstawowej kości |
- szkorbut - zapalenia dziąseł - wolniejsze gojenie się ran - kruchość naczyń krwionośnych |
- cebula - jarzyny - świeże owoce cytrusowe - czarne porzeczki |