LEIBNIZ

MONADY, stopnie świadomości, monada doskonała, harmonia wprzód ustawiona, kategoria nieświadomości (po raz pierwszy się pojawia).

SPINOZA

Teoria monistyczna, trzy podstawowe afekty, klasyfikacja uczuć

LOCKE 1632 - 1704

Empiryzm (nie ma idei wrodzonych = tabula rasa), dwa rodzaje doświadczenia (z i w), idee proste i złożone: zespalanie, zestawienie, abstrahowanie; ruch, afekty

„Gdy mówię, że zmysły przenoszą coś do umysłu, mam na myśli to, że z przedmiotów zewnętrznych przenoszą do umysłu to, co wywołuje tam prawdziwe spostrzeżenie zmysłu.”

XIX wiek

Wyodrębnienie nauk, model indukcyjny (Schemat wielkiej indukcji), psychologia w centrum nauki - koniec systemów metafizycznych,

Pierwsza zasada psychologizmu - centralna nauka dla nauk filozoficznych

Druga zasada psychologizmu - nie istnieje obiektywna rzeczywistość

JOHN STEWARD MILL

Indukcja (kontynuator Locka) - od doświadczenia do prawd, psychologia jako 5 podstawowych znaczeń, redukcjonizm - próba włączenia psychologii do nauk przyrodniczych, eksperyment

FRANZ BRENTANO

Rozdzielenie dwóch sfer: psychicznych i fizycznych, rehabilitacja filozofii, musiał ustalić czym ma się zajmować psychologia i jaka to ma być nauka, psychologia nie jako nauka o duszy tylko nauka o zjawiskach psychicznych, introspekcja, intencjonalność, zjawiska psychiczne: sądy(uznanie stwierdzenia, zaprzeczenie, odrzucenie), przedstawienia(naoczne i nienaoczne), akty emocji i woli (akty miłości i nienawiści oraz akty upodobań i niechęci), psychologia genetyczna i deskryptywna(opisowa)

WUNDT

Rehabilitacja filozofii jak u Brentana, „świadomość” zamiast „dusza”, doświadczenie świadomości, czynności psychiczne, teoria asocjacji, bezpośrednie doświadczanie(to różni psychologię od nauk przyrodniczych), paralelizm psychofizyczny, introspekcja, eksperyment, trzy czynniki mierzenia czegokolwiek, „najszybsza myśl”, psychologia: eksperymentalna i nieeksperymentalna

William James: ojciec amerykańskiej psychologii 
wydał książkę w 1890 r. ,,Zasady psychologii??? - jest to fenomen psychologii 
przedmiotem psychologii jest życie duchowe 
życie duchowe rozumiane jako rzeka, czyli strumień myśli 
świadomość- przepływ różnych stanów,obrazów,uczuć przesuwających się kolejno przez nasz umysł- stąd metafora ???strumień świadomości??? 
stany świadomości mogą być zdetermionowane zmianami środowiska zewnętrznego ??? po raz pierwszy mamy pogląd, że jakieś oddziaływanie społeczne i wychowanie istnieje 
słynny referat ,, Czy istnieje świadomość??? - mówł o tym,że swiadomość jest pewną hipotezą(bo nikt nie udowodnił,że jest lub,że jej nie ma) 
Prawa świadomości wg Jamesa (świadomość jest) : 
indywidualna 
nieprzenikalna dla innych 
ciągiem 
przysługuje jej funkcja dokonywania wyborów 

podczas dokonywania wyboru świadomość kieruje się kryterium osobistym 
Teoria jażni: 
- jaźn jest tym wszystkim, co człowiek traktuje jako swoje 
-jest empiryczna i podmiotowa 
- j. empiryczna składa się z : ja materialne, ja społeczne, ja duchowe 
- j. podmiotowa tworzy obraz czystego ja

przeżycia religijne: 
- ksiażka ,, Doświadczenie religii??? 
- stan wiary świadczy o pokładach życia podświadomego ( był zwolennikiem istnienia nieświadomości) 
- z przeżyciami religijnymi wiąże się filozofia pragmatyczna (dotyczy czegoś użytecznego,tutaj : Bóg nie jest rozumiany ale używany)

duży wpływ na psychologię(np. Psych społeczną) 
po raz pierwszy sformułował teorię emocji (klasyczną)

BEHAWIORYZM

Cel - wyeliminowanie wszystkich pojęć związanych z doświadczeniem wewnętrznym

Impulsy które doprowadziły do tej teorii:

1)teoria ewolucji Darwina - pokazuje w niej m.in. jak zachowują się ludzie i zwierzęta wobec strachu(różnicy nie ma), uważał, że człowiek nie może się wyodrębniać od innych zwierząt i niepotrzebne jest opracowanie nowych terminów dla ludzi

2)teoria McDougalla - psychologia to nauka o zachowaniu się celowym: wszystkie zachowania mają swój cel, wrodzone reakcje skierowane ku celowi, zachowania mają motywacje w instynkcie:

-aspekt poznawczy,

-emocjonalny poszczególnym instynktom odpowiadają jakości emocjonalne (7 podstawowych emocji:

• instynkt awersji - wstręt

• instynkt ciekawości - zdumienie

• instynkt wojowniczości - gniew

• instynkt pewności siebie - dodatnie samopoczucie

• instynkt samoponiżania - uległość

• instynkt uczuć rodzicielskich - miłość

Oprócz tych 7 podst. emocji są też: instynkty o mniej wyraźnej tendencji emocjonalnej, instynkty niespecyficzne, pomniejsze o charakterze fizjologicznym.

-behawioralny

Darwinizm społeczny - zachowania ludzi oparte są na takiej samej hierarchii instynktów co zwierząt

3)kanon Morgana

4)pragmatyzm

5)teoria Pawłowa - metoda eksperymentalna w badaniu odruchów

IWAN PAWŁOW

Klasyczny eksperyment, cztery podstawowe mechanizmy uczenia się:

-wzmocnienie - następowanie bodźca bezwarunkowego i r. bezwarunkowej po bodźcu warunkowym

-wygaszenie - powtarzanie bodźca warunkowego bez wzmocnienia

-generalizacja - jeśli jest bodziec S to bodźce podobne do niego np. S2 i S3 będą wywoływały tą samą reakcję co bodziec S

-różnicowanie - to reakcja na różnice

Odruchy warunkowe i bezwarunkowe(związek między odruchem bezw. a reakcją bezw.),

Warunkowanie klasyczne - wytwarzanie lub utrwalanie związku między bodźcem warunkowym a reakcją bezwarunkową

Impuls pawłowski - zachowanie człowieka bazuje na odruchach,

Uważał, że trzeba wycofać termin psychologia a zastąpić go terminem REAKTOLOGIA

JOHN WATSON

Podstawowe postulaty nowego kierunku(psychologii):

-celem jest badanie zachowania w ogóle

-ma stać się częścią eksperymentalną nauk przyrodniczych

-powinna zrezygnować ze świadomości i introspekcji

Świadomość:

-behawioryzm ontologiczny - zakłada, że istnieje świadomość

-behawioryzm metodologiczny - dopuszcza istnienie świadomości, ale nie ma wpływu na nasze zachowanie

Zamiast strumienia świadomości (jak u Jamesa) jest strumień aktywności(co zwierzę robi od rana do nocy i od nocy do rana)

Podstawowe jednostki określające zachowanie: S-R (bodziec - reakcja)

Wszystko jest wynikiem uczenia się: „Dajcie mi 12 normalnych dzieci i stwórzcie odpowiednie środowisko do ich wychowania, a gwarantuję, że (...) jestem w stanie ukształtować lekarza, prawnika (...), niezależnie od jego talentu, skłonności, zdolności, powołania, jak również rasy jego przodków.”

Uważał, że rodzimy się z czystą kartą(tabula rasa), ale rodzimy się z 3 podstawowymi emocjami: strach, gniew, miłość

SKINNER

Warunkowanie sprawcze - krótko mówiąc zachowanie to spontan; nie jest reakcją na bodziec

Przedmiot psychologii - badanie reakcji behawioralnej

Formuła o współzależności organizmu i jego środowiska(na przykładzie szczura):

-okoliczność (szczur w sytuacji deprywacji pokarmowej)

-reakcja(naciśnięcie dźwigni)

-wzmacniające skutki(otrzymanie pokarmu)

Siła reakcji zależy od tego w jakim stanie się znajduje organizm(szczur był deprywowany pokarmowo i seksualnie; wybrał samiczkę zamiast pokarmu)

Zachowanie werbalne - język to system ukształtowanych reakcji werbalnych, a myślenie to rodzaj reakcji werbalnej

CHOMSKY

Teoria dotycząca języka: wrodzone kompetencje

Behawioryści rozszerzyli pojęcie wzmocnienia - jest nim prawie każdy bodziec środowiskowy. Oprócz wzmocnień podstawowych ludzie stworzyli wzmocnienia o charakterze psychologicznym i społecznym(opierają się na wzmocnieniach m.in. reakcje interpersonalne)

EDWARD TOLMAN

Odróżniał cele jako stany końcowe fizjologicznego spokoju

Wprowadził rozróżnienie na popędy I-go rzędu(pobudzenia fizjologiczne - popęd seksualny, zaspokajanie głodu, pragnienia) i II-go rzędu(nie mają określonej podstawy fizjologicznej - mogą być podporządkowane popędom I-go rzędu, albo mogą być nabywane na drodze uczenia się społecznego)

Prekursor PSYCHOLOGII POZNAWCZEJ

FREUD

eorie psychoanalityczne:


ojciec psychoanalizy ??? Zygmunt Freud 
pierwszym,w rozwazaniu nieswiadomosci ??? Albert Schefner (wyniki badan w ,,Zycie snu???) 
- Teza:Psychika dzieli się na :czesc aktywna(mysli i uczucia są centralnie polozone) i pasywna(mysli i uczucia są tlumione) 
- 2 kategorie snu:zenskie i meskie 
- sny powstają z okruchow dnia 
wiele teorii dotyczących nieswiadomoci (m.in. Polaka Edwarda Abramowskiego) 
Freud: 
- związek między objawami somatycznymi a przejawami w naszej psych. 
- model teoretyczny:Dokladny opis osobowosci 
- psychika:id (warstwa nieswiadoma) ego (warstwa swiadoma) superego(warstwa nieswiadoma) 
- najwazniejsza czescia psych. - id(nadrzedna zasada id:Dazenie do zycia i dazenie do smierci) 
- superego(wew. Instalacja moralna,zawiera ja idealne,nabywane w procesie socjalizacji) 
- ego(jedyna swiadoma część psychiki,kieruje się zasada realizmu) 
konflikt wewnetrzny jest nieuchronny- czlow. Wypraowal mechanizmy obronne chroniace ja idealne(2 funkcje:metody radzenia sobie z wew. konfliktem i redukowanie poziomu leku)
14:40:15
mechanizm wyparcia ??? podstawowy mech. obronny(najczesciej w okresie dziecinstwa) 
- stadia rozwoju zyciowego: 
stadium oralne 
s. analne 
falliczne 
genitalne 
mechanizm fiksacji i regresji 
- fiksacja -zatrzymanie się na 1 z faz 
- regresja ??? pwrot do wczesniejszej fazy 
mechanizm akcji uporozwanej(jak boimy się ujawnic jakiegos uczucia to w swiecie zew. przyjmuje ono forme przeciwna) 
mechanizm sublimacji(kultura to proces wielkiej sublimacji,nagromadzona energia musi znalezc swoje ujscie) 
konteksty psychoanalizy:system wiedzy i terapia 
metody badawcze Freuda: 
analiza marzen sennych(sen jest etapem pasywnym dzialania naszej psych) 
metoda swobodnych skojarzen(wazne jest pierwsze skojarzenie) 
metoda analizy czynnosci symptomatycznych(roztargnienia,przejezyczenia,zzapominanie itd.) 
krytyka Freuda(m,in, zbyt duzy subiektywizm) 
psychologia glebi opisuje te wszystkei teorie(psych analit.Junga, psych.spol kult Erich From,Karen Horney ??? neopsychoanaliza i ujecie klasyczne Freud) 

GESTALT

Zakwestionowanie świadomości jako zbioru wrażeń(Wundt)

E. Husserl - uważał świadomość za całość, jedność

G. Mullen, D. Katz i E. Rubin: dotychczasowy system wrażeń wzrokowych jest niewystarczający; właściwością obrazu jest jego stałość

Gestalt oznacza zorganizowaną całość której właściwości nie mogą być wyprowadzone z elementów składowych, badali figury i tło

Eksperymentem strategicznym Gestalt było odkrycie tzw. fenomenu Phi(spostrzeganie ruchu), zawdzięczamy Wertheimer. Ruch nie pojawia się jako połączenie poszczególnych elementów, ale jako pewna dynamiczna całość

Przedstawiciele Gestalt: Wertheimer, Koffka, Köhler(szkoła wützburdzka)

Wrażenia jako elementarna cząstka została zastąpione postacią

Transpozycja - zmiana składników nie powodująca zmiany charakteru całości(np. zmiana długości boków kwadratu, ale nadal zostaje to kwadrat)

Pregnacja - tendencja do uzupełniania, dążenia do symetrii

Köhler

Badania nad aspektem funkcjonalnym całości pola percepcyjnego w myśleniu (na małpach)

Uczenie się przez wzgląd - dostrzeganie przedmiotów którymi możemy się posłużyć do wykonania celu, rozwiązanie zaczyna się od dostrzeżenia całości pola

Charakter akceleracji - rozwiązanie pojawia się nagle

Na rozwój psychologii Gestalt miał również wpływ psychoterapii

WETHEIMER

Myślenie produktywne - proces zadaniowy (szereg prób)

KURT LEWIN

Pole dynamiczne - obszar w którym jeden punkt współdziała z innymi

Pole psychologiczne - obszar w którym znajduje się jednostka i czynniki działające na nią

Osoba + środowisko = całość

Uważał, że psychologia powinna być nauką matematyczno - fizyczną a nie biologiczną

Jeśli psychologia ma się rozwijać powinna opierać się na analizie motywacji zachowania.

Gestalt - obraz; Lewin - motyw

Zachowanie jako wynik współdziałania człowieka z otoczeniem

przestrzeń życiowa - całość czynników działających na osobę w danej jednostce czasu(występują tu regiony oraz stany bierne)

schematy eksperymentalne nie powinny być opisywane za pomocą liczb, ale za pomocą opisów graficznych

Walencja - właściwości przedmiotów które oddziaływują na nas

Kiedy kierunek działań jest sprzeczny (plusów i minusów) następuje konflikt

efekt Zeigarnik (tendencja do lepszego pamiętania zadań przerwanych przed ich zakończeniem niż zakończonych)

szkoła Lewina - wzór badań eksperymentalnych

proste potrzeby organiczne: deprywacja, nasycenie, przesycenie

DEMBO

Badania nad aspiracją - dano dwa zadania do wykonania, jednym trudniejsze innym łatwiejsze. Po wykonaniu trudniejszych paradoksalnie osoby wybierały następne zadanie łatwiejsze. Po porażce łatwiejszych osoby wybierały trudniejsze

Eksperymentalna psychologia społeczna - badania na małych grupach społecznych

ROZWÓJ I HISTORIA PSYCHOLOGII W POLSCE:


tworca był Kazimierz Twardowski(zalozyciel szkoly lwowsko -warszawskiej) 
wszyscy przedstawiciele psych.polskiej to jego uczniowie : Witwicki,Kreutz,Tomaszewski 
była to szkola matematyczno- logiczno- metodologiczna 
Twardowski był zainteresowany filozofia.Byl uczniem Bretany 
kryterium lokalizacji(nawet szczegolowe badania nie pokaza nam mysli w mozgu) 
odmiennosc metod:Przedmiotowe i podmiotowe(metoda podmiotowa- introspekcja ; Twardowski mowi ze psych. Powinna laczyc metode przedmiotowa i podmiotowa) 
elementy skladowe zycia psych to czynnosci i wytwory 
- czynnosc + wytwor= fakt psychiczny 
Twardowski zalicza psych. do nauk psych. 
wiedza o badanaich zjawisk 2 zrodla<wow>znaki i dokumenty zycia psychicznego 
nauki o duchu- nauki humanist 


Wladyslaw Witwicki 
- 1926r. Wydal pierwszy podrecznik psychologii 
dyspozycje psych: wrazliwosc, czulosc,sluch muzyczny,sklonnosc do gniwu,sila woli 
dyspozycje wrodzone i nabyte 
psych blizej n. przyrodn. Niż human 
fakty psych maja byt zalezny(trwaja tak dlugo jak ktos je doznaje) 
akty psych.- czynniki stale 
swiadomosc- pewna forma wiedzy o wlasnych aktach psychicznych

MIECZYSŁAW KREUTZ

Obrona introspekcji jako metoda naukowa

Zamaskowana forma introspekcji - inwentarze osobowości, opisy przeżyć psychicznych, kwestionariusze, protokoły osób badanych itp.

Składniki metody Kreutza(introspekcji):

-osoba badana musi wykonywać jakąś czynność

-czynności intelektualne trzeba rozpoznać

-psycholog musi zbierać sądy o procesach psychicznych

Uważał, że człowiek przeżywając jakąś sytuację jednocześnie może o niej rozmawiać. Nawet gdyby kłamał to kłamstwo to też jakaś myśl, która powinna być wskazówką dla psychologa.

Introspekcja dzieli się na dwa elementy:

-element związany z osobą od której mamy doznanie introspekcyjne

-badacz, psycholog opracowujący materiał introspekcyjny

Rodzaje introspekcji:

-równoczesna

-introspekcja pamięci

Sądy:

-egzystencjonalno - sprawdzające

-o różnych właściwościach

-o związkach

Sądy o związkach przyczynowych nie należą do sądów introspekcyjnych

Ogólne zarzuty dotyczące kwestii metodologicznych:

-niesprawdzalność

-fałszywość lub prawdziwość

Sądy jednostkowe - sądy niesprawdzalne

prawo Webera - Fechnera - przy równoczesnym przyroście siły bodźca, przyrost siły wrażeń jest coraz mniejszy.

WYGOTSKY: 
Mozart psychologii 
zajmowal się:Problemem swiadomosci,koncepcja rozwoju i w opozycji do behawioryzmu analizowal swiadomosc przez historyczne podejscie do rozwoju czlowieka 
Czlow. Tworza dwie linie rozwoju- podlega prawom ewolucji,ale jest wytworem etapu kultury 
rozwój psychiki jest uposredniony przez: 
- czynnik materialny 
-czynnik spoleczny 
KULTUROWO- HISTORYCZNA KONCEPCJA ROZWOJU 
prowadzil badania nad ogolnymi prawidlowosciami rozwoju psychiki 
wszystkie funkcje psych. rozwijaja się w toku wspoldzialania i obcowania ludzi 
pierwsze procesy psych. ksztaltuja siew przebiegu dzialanosci zew. , pozniej nastepuje proces uwewnetrzniania 
slowo- podstawowa forma znaczeniowa ??? dlatego skupial się na badaniu mowy 
slowo- w nim miesci się forma uogolnionego dosw. Ludzkosci 
rozwój procesow myslowych w ujeciu genet. 
- przeprowadza analize ze funkcje psych inaczej funkcjonuja w danej epoce hist 
etapy pojec u dziec: 
- uogolniania 
- abstrakcji 
swiadomosc ??? wytwor zycia spolecznego 
warunkiem do rozwoju swiadomosci i wyzszych procesow psych. jest opanowanie mowy oraz dzialanie na przedmiotach

J. PIAGET: 
najwybitniejszy psycholog XX wieku 
zajmowal się problemem rozwoju inteligencji dziecka 
stawia pytanie w jaki sposob ksztaltuje się problem zdobywania wiedzy przez ludzkosc 
rozwój intelektualny jest rozwojem struktur poznawczych 
proces ksztaltowania wiedzy ludzkiej:filogeneza i ontogeneza 
EPISTEMOLOGIA GENETYCZNA- program weryfikacji praw rozwoju wiedzy ludzkiej 
Spelnia 2 zalozenia: 
- potwierdzanie 
- przewidywanie 
metody: 
- genetyczna 
- historyczno krytyczna 

KONSTRUKTYWIZM

spostrzeganie nie jest zdolnością wyizolowaną,

I etap poznania - poznanie przedmiotu zaczyna się od poznania fizycznego

II etap poznania - wiąże się z przypisywaniem nowych właściwości lub relacji

III etap poznania - umożliwia powstanie czynności logiczno - matematycznych

Ogólnymi mechanizmami rządzącymi rozwojem są mechanizmy asymilacji i akomodacji

Piagiet zamiast używać „dziedziczność” woli „samoregulacja”

Okres myślenia irracjonalnego - proces rozwoju struktur zawierających elementy konieczne do kształtowania się dalszych możliwości gromadzenia danych

Trzy podstawowe formy równoważenia struktur poznawczych

1)Pierwsza forma - rozwój duchowy

przystosowanie - stan równowagi między dwoma mechanizmami: asymilacji i akomodacji

2)druga forma - różnicowanie części wspólnych - by powstał mechanizm różnicujący między elementami wspólnymi dla poszczególnych schematów a elementami różnicującymi poszczególne schematy.

3)trzecia forma - kształtowanie się integracyjnego charakteru systemu poznawczego - rozpoczyna się procesem akomodacji

Centracja (egocentryzm) jest związana z brakiem równowagi między asymilacją a akomodacją

Decentracja jest więc mechanizmem dążenia do obiektywizowania wiedzy

Test Bineta

1905 r. - skonstruowanie pierwszego testu, francuski psycholog Alfred BINET, jest to test do badania inteligencji

Test Bender-Koppitz

9 tablic z różnymi wzorami 10x15cm, pokazujemy przez 60 sek. Kolejne wzory, a badany ma jak najwierniej je odtworzyć po tym czasie

Test Ravena

rysunki i do wyboru brakujący element do wstawienia

TEST WECHSLERA

ułożenie zadanych wzorów z dwukolorowych klocków, ułożenie w sensownej kolejności obrazków, tak, by stworzyły historyjkę, wstawienie brakującej rzeczy do obrazka (np. krawata Panu)

TESTY OSOBOWOŚCIOWE

Test Hermana Roschacha(test barwnych plam)

Test TAT(test apercepcji tematycznej)

Test Szondego(test tzw. psychologii losu)

---