Ewolucja układu krwionośnego u zwierząt
ZWIERZĘTA BEZTKANKOWE:
GĄBKI - brak układu krwionośnego
ZWIERZĘTA TKANKOWE: BEZKRĘGOWCE
PARZYDEŁKOWCE - brak układu krwionośnego
PŁAZIŃCE - robaki płaskie - brak układu krążenia - funkcję tą spełnia parenchyma i jelito.
NICIENIE - brak układu krwionośnego - funkcję tą spełnia płyn wypełniający jamę ciała - omywa on narządy wewnętrzne, rozprowadzając substancje odżywcze i odbierając szkodliwe produkty przemiany materii.
PIERŚCIENICE - dobrze rozwinięty układ krążenia - typu zamkniętego (krew krąży w zamkniętym systemie naczyń - grzbietowym i brzusznym). Naczynia łączą się ze sobą w każdym segmencie okrężnymi naczyniami (metamerycznie). W przedniej części ciała połączone silnie umięśnionymi naczyniami okrężnymi (naczynia tętniące) - odpowiednikami serca.
W grzbietowym krew płynie od tyłu ku przodowi ciała, a w brzusznym odwrotnie. U większości form drobnych i pasożytów brak jest układu krążenia.
KREW - osocze i ciałka krwi, może zawierać barwniki oddechowe, np. hemoglobinę (czerwony), chlorokruorynę (zielony) lub bezbarwna.
MIĘCZAKI - układ krwionośny otwarty (krew częściowo krąży wewnątrz naczyń krwionośnych, a częściowo wlewa się do jam ciała omywając bezpośrednio różne narządy).
SERCE - główny narząd tłoczący krew (zbudowany z komory i jednego lub dwóch przedsionków). Ruch krwi odbywa się dzięki skurczom silnie umięśnionej komory. Leży po stronie grzbietowej worka trzewiowego.
KREW - funkcja transportowa. Wpływa do głównego naczynia - aorty (rozgałęzia się na wiele mniejszych naczyń), następnie wlewa się do jam ciała (zatok). W nich krew zlewa się w naczyniach żylnych, stad do jamy płaszczowej (tu zachodzi wymiana gazowa)., następnie wpływa żyłą do przedsionka, skąd jest tłoczona do komory. Najczęściej jest bezbarwna. U niektórych ślimaków i głowonogów: hemocyjanina (niebieska), rzadko czerwona.
STAWONOGI - układ typu otwartego, elementem tętniącym jest serce (po grzbietowej stronie ciała.
KREW - krąży w naczyniach i zatokach jamy ciała. Do serca wpływa ostiami. Skurcz mięśnia sercowego wypycha krew do głównych naczyń krwionośnych, następnie do przestrzeni między narządami. W sercu i niektórych naczyniach występują zastawki (zapobiegające cofaniu się krwi). Płyn może zawierać barwniki oddechowe: hemoglobinę lub hemocyjaninę, a także komórki pełniące funkcje obronne.
SZKARŁUPNIE - ich układ krwionośny składa się z pierścienia okołogębowego i odchodzących od niego pięć pasm. Jest to układ wodny z okrężnymi naczyniami okołojelitowymi i okołoprzełykowymi.. od niego odchodzą naczynia promieniste. Jest układem otwartym i w zasadzie nie ma w nim serca.
ZWIERZĘTA TKANKOWE: STRUNOWCE
OSŁONICE - układ otwarty, serce w kształcie podkowy.
BEZCZASZKOWCE - układ zamknięty, brak serca. Pompę zastępują tętniące odcinki naczyń krwionośnych (tętnice skrzelowe). Jednoobiegowy - żyły doprowadzają krew do zatoki żylnej. Występują tu naczynia włosowate.
KRĘGOWCE:
KRĘGOUSTE - układ zamknięty, serce złożone z zatoki żylnej. Występują pojedynczo: przedsionek, komora i stożek tętniczy. Poprzez serce przepływa krew nie zawierająca tlenu (serce żylne).
RYBY - u kostnoszkieletowych występuje obieg zamknięty, serce (pompa) - zbudowane z zatoki żylnej, przedsionka i komory. W sercu występują zastawki (w postaci błonek) - ruch krwi dobywa się tylko w jednym kierunku.. krew przepływająca przez serce jest nieutlenowana (serce żylne). Odtlenowana krew tłoczona przez serce, wypływa z komory do tętnic, skrzeli (pobiera tlen, oddaje dwutlenek węgla). Ze skrzeli krew utlenowana rozprowadzana jest naczyniami tętniącymi po całym organizmie, zbiera dwutlenek węgla i już Odtlenowana systemami żył płynie do zatoki żylnej i do przedsionka serca.
PŁAZY - dwa obiegi krwi - mały i duży, serce jest trójdziałowe (prawy i lewy przedsionek oraz komora).
- duży obieg - z komory krew rozgałęziającą się aortą biegnie do pozostałych części ciała, skąd żyłami powraca do serca (prawego przedsionka)
- mały obieg - krew z komory tętnicami płucnymi biegnie do płuc, skąd żyłami płucnymi wraca do serca (przedsionka i komory).
Dzięki dwóm obiegom krwi jest szybszy, ale krew utlenowana z odtlenowaną mieszają się w komorze.
GADY - układ podobny jak u płazów.
Różnice: w sercu komora posiada częściową przegrodę, jednak krew nadal miesza się.
PTAKI - serce posiada całkowicie podzieloną komorę, natomiast reszta układa jest taka sama jak u gadów. Pozostaje tu prawy łuk aorty. Zawierają dużo krwi, dzięki budowie narządu wymiany gazowej - dużo energii - stałocieplność (utrzymywanie temperatury ciała na stałym poziomie niezależnie od temperatury otocznia).
SSAKI - serce czterodziałowe, zanika prawy łuk aorty. Są zwierzętami stałocieplnymi. Są aktywne przez cały rok, jednak niektóre zapadają w zimowy sen, tzw. hibernacja (np. niedźwiedź).
Data dodania: 2002-12-19
Autor pracy: belu