Nie taki diabeł straszny.. jak go malują

"Nie taki diabe� straszny.. jak go maluj�"

By� cz�owiek, kt�ry zazdroœci� a� do nienawiœci bogactwa i powodzenia innym ludziom. Marzy� tylko o jednym: o tym, �eby by� bogatym, mie� wszystko. Tak jak sobie postanowi�, tak to i realizowa�. Powoli dochodzi� do pieni�dzy, ale zyskiwa� je na drodze nieludzkiej. Cokolwiek robi�, robi� tylko pod tym warunkiem, je�eli mu si� to op�aca�o, inaczej nie podejmowa� �adnego kroku. Oszcz�dza�, zbiera�, kombinowa�, zagarnia�. Wszystko by�o w jego �yciu interesowne. Notowa� skrupulatnie nawet najmniejsze nale�noœci, jakie ludzie byli mu winni. ��da� wynagrodzenia za wszystko. Wymaga�, aby mu p�acono od razu, natychmiast, albo zgadza� si� na p�Ÿniejszy termin, ale dolicza� wysokie procenty. Jego zasad� by�o: "nic za darmo, wszystko za pieni�dze", "dostaniesz, jak zap�acisz". To nie znaczy, �eby nie dawa� prezent�w. Dawa� i to nieraz wielkie prezenty, je�eli tylko wiedzia�, �e cz�owiek, kt�remu daje, mo�e mu si� przyda�, �e b�dzie mu kiedyœ potrzebny. Wielkoœ� prezentu by�a zawsze mierzona wielkoœci� przys�ugi, jakiej potrzebowa�. Dla swoich pracownik�w by� bezlitosny, nie zezwala� na �aden odpoczynek, ��da� od nich maksymalnego wysi�ku. Nie przepuszcza� najmniejszego nawet uchybienia. Kara� surowo. Podw�adni bali si� go. R�wnoczeœnie dla tych, od kt�rych zale�a�o jego powodzenie, kt�rzy potrafili dla niego coœ za�atwi�, by� nies�ychanie us�u�ny, uprzejmy a� do przesady, wci�� got�w spe�nia� wszystkie, najbardziej wyszukane ich ��dania. Rozp�ywa� si� ca�y w uœmiechach, serdecznoœciach dot�d, dop�ki mu byli potrzebni. Gdy okazywali si� bezskuteczni, odtr�ca� ich, zapomina�, nie widzia�.

Przez ludzi by� nie lubiany. Podœmiechiwano si� z niego. Gardzono nim, a nawet nienawidzono. Nie mia� przyjaci�. Zreszt� nie chcia� mie� przyjaciela, bo ba� si�, �e to mo�e kosztowa�, �e b�d� wydatki, �e b�dzie musia�o by� coœ za darmo.

By� tylko chyba jeden cz�owiek na œwiecie, kt�ry Twardowskiego kocha�. By�o to dziecko. C�reczka ogrodnika mieszkaj�cego w tym domu. W�aœciwie nie c�rka, ale podrzutek, znajda, kt�r� kiedyœ przed paru laty znalaz� ogrodnik przed bram� wejœciow�. Czyje to by�o dziecko, nikt nie wiedzia�. �ona ogrodnika nie by�a zachwycona, gdy przyni�s� je do domu, bo mia�a w�asne dzieci. Pocz�tkowo nawet chcia�a kogoœ nam�wi�, aby sobie dziecko wzi��. Ale nikt si� do tego nie kwapi� i tak w ko�cu zosta�o w jej domu. Ale nie mia�a do niego serca. To ma�e dziecko uwielbia�o Twardowskiego. Trudno zrozumie� dlaczego, w�aœciwie bez powodu. Jedyna przys�uga, jak� on jej wyœwiadcza�, to by� spacer, na kt�ry bra� j� od czasu do czasu. Po prostu wtedy, gdy by� zm�czony, a nie chcia� pozostawa� w samotnoœci, schodzi� na d� i bra� dziecko na spacer, szed� z nim do parku albo nad rzek�. Wraca� do domu wypocz�ty i odœwie�ony. Dziecko by�o dla niego praktyczniejsze ni� pies, wygodniejsze i bardziej interesuj�ce, poniewa� mo�na by�o z nim porozmawia�. Te spacery traktowa� r�wnie� jako element reklamowy. To zawsze robi�o dobre wra�enie na jego znajomych, zw�aszcza na starszych paniach. Wzruszaj�cy obrazek: przystojny, starszy pan, znany bogacz, prowadz�cy za r�k� na spacer sierot�. Twardowski nie przywi�zywa� do tego dziecka �adnego znaczenia, nie darzy� go �adnym uczuciem, nawet go nie zaprosi� nigdy do siebie. Nie zdawa� sobie sprawy, �e to dziecko bardzo go kocha�o, a mo�e tylko nie liczy� si� z tym.

Myœla� wci�� wy��cznie o jednym, w jaki spos�b najszybciej wzbogaci� si�. Ktoœ mu wreszcie poradzi�, by - je�eli chce mie� du�o pieni�dzy - zapisa� swoj� dusz� szatanowi. Czy to powiedzia� �artem, czy powa�nie, trudno dociec. Twardowski pyta� ludzi - troch� �artem, troch� naprawd� - gdzie mo�na spotka� szatana. Znowu ktoœ doradzi�, �e naj�atwiej mo�e znaleŸ� szatana w wie�y zegarowej starego zamku. W tej wie�y kiedyœ bandyci - jak g�osi�o podanie - powiesili na belce w�aœciciela zamku, starego skner�, za to, �e nie chcia� im wyda� ukrytych pieni�dzy. Tylko - m�wiono mu - trzeba tam znaleŸ� si� o dwunastej w nocy, dok�adnie w chwili, gdy zegar bije p�noc.

Nikomu nic nie m�wi�c poszed� na zamek w oznaczonym dniu tu� przed p�noc�. By�a ciemna noc, nie œwieci� ani ksi�yc, ani �adna gwiazda, ci�kie chmury nisko wisia�y nad ziemi�, zakrywa�y ca�e niebo. Ruiny zamku by�y niewidoczne w tych ciemnoœciach. Z trudem znalaz� baszt� zamkow�, pchn�� ci�kie drzwi i zapali� latarni�. Rozejrza� si�. Wewn�trz zobaczy� pe�no jakichœ starych przykurzonych grat�w, z boku przylepione do œciany czernia�y schody. Ostro�nie, trzymaj�c si� por�czy, wspina� si� na g�r�. Schody g�oœno skrzypia�y, zbutwia�e por�cze chwia�y si�. Mia� .wra�enie, �e lada chwila schody si� zwal�. Wreszcie wyszed� na pi�tro. Znalaz� si� w obszernej sali. Na œrodku sta� ci�ki st�, pod œcianami drewniane �awy. Opodal schod�w zauwa�y� star� szaf�. W jej drzwiach by�o umocowane lustro, zajmuj�ce ca�� wielkoœ� drzwi. Postawi� latarni� na stole. By�o cicho, tylko wiatr œwista� w szparach i trzeszcza�y wi�zania dachowe.

Chocia� uwa�a� si� za odwa�nego cz�owieka, coraz bardziej ba� si� tego spotkania, kt�rego przecie� sam chcia�. Jaki jest szatan? Jak wygl�da ten, kt�ry jest samym z�em? Czeka� niecierpliwie a� nadejdzie p�noc. Rozgl�da� si�. Wsz�dzie by�o pe�no starych paj�czyn, pod sufitem wisia�y uczepione u belki nietoperze. Wreszcie przysz�a godzina dwunasta. Zegar zacz�� skrzypie�, warcze�, zgrzyta�, potem pad�o pierwsze uderzenie, drugie, trzecie. Liczy� niecierpliwie. Uderzenia by�y pot�ne. Zdawa�o mu si�, �e huk dzwonu rozsadzi mu czaszk�. Doczeka� si� nie m�g� ko�ca. Wreszcie przysz�o ostatnie uderzenie, I wtedy, gdy spodziewa� si�, �e nastanie wreszcie upragniona cisza, w okno wtargn�� poryw wiatru, otworzy� je z trzaskiem. Zgas�o œwiat�o latarni. Wiatr nape�ni� izb� szumem i wyciem. Wszystko zdawafo si� wirowa�. Przelatywa�y chmary kruk�w, wron, kodowa�y si� nietoperze. Mia� wra�enie, �e jeszcze chwila i runie stara wie�a. Wreszcie zawierucha, kt�ra tak nagle wybuch�a, uciszy�a si�. W tej dzwoni�cej w uszach ciszy przera�ony Twardowski dr��cymi r�koma odszuka� po omacku latarni�, zapali� j� i zacz�� rozgl�da� si� po sali. Zdawa�o mu si�, �e jest inaczej ni� by�o, �e coœ tu si� zmieni�o, �e ten szalej�cy wiatr coœ tu poprze-stawia�. Popatrzy� woko�o. Wszystko by�o jak dawniej. Tak samo jak poprzednio na œrodku sta� st�, pod œcianami stare, zakurzone �awy, nad g�ow� wisz�ce nietoperze. Ale nie. Jednak coœ si� zmieni�o. Zamkni�te dot�d drzwi lustrzane odchyli�y si�. W lustrze zobaczy� jakiegoœ cz�owieka, kt�ry sta� spokojnie i przygl�da� si� mu. Uderzy�o go to, �e ten cz�owiek mia� wzrost prawie identyczny jak jego w�asny i podobn� sylwetk�. Twardowski spogl�da� na niego, wci�� nie wiedz�c, kto to mo�e by�, sk�d on si� tutaj wzi��. Nagle przysz�o mu do g�owy, �e to jest chyba ten, kt�rego oczekuje. Tylko czy to jest mo�liwe, �eby szatan by� w takiej postaci, tak normalnie ubrany, tak normalnie wygl�daj�cy. W odpowiedzi na to, co myœla�, us�ysza�;

- Nie taki diabe� straszny, jak go maluj�.

Ale wci�� jeszcze nie by� pewny. Wzi�� wi�c lamp� ze sto�u, podszed� do tego dziwnego nieznajomego stoj�cego w lustrze szafy. Wtedy dopiero spostrzeg� z przera�eniem, �e ten nieznajomy jest nim samym. "Przecie� to jest moja twarz, moje oczy, m�j nos, moje wargi. Mo�e tylko wargi bardziej zaci�te, oczy bardziej drapie�ne, ostrzejsze zmarszczki przy ustach - tak jak gdyby moja twarz, ale o dziesi�� lat starsza". Patrzy� jak urzeczony w nieznajomego: "Czy ja œni�, czy ja nie zwariowa�em?" A�eby przerwa� t� m�cz�c� dla siebie sytuacj�, zgodnie z tym, jak sobie u�o�y�, zacz�� m�wi�, �e potrzebuje pieni�dzy i �e jest got�w podpisa� cyrograf.

- Cyrograf? - zdziwi� si� tamten. - �artujesz chyba. To kiedyœ opowiadano dzieciom takie bajeczki. Ale to nie te czasy. Zapisywa� dusz�? Nie potrzeba zapisywa�.

- No dobrze, ale co mum ci da� za pieni�dze, za bogactwo, kt�rego chc� od ciebie?

- Nic. Nic mi nie musisz dawa�.

- Co mam zrobi�?

- R�b to, co robisz. Wtedy b�dziesz mia� du�o pieni�dzy.

- I co dalej? - pyta� nieznajomego. Nie wiedzia�, jakie jeszcze m�g�by postawi� pytanie, a nie chcia� ko�czy� rozmowy.

Ale nieznajomy nie odpowiedzia� ani s�owa. Wobec tego trzeba by�o odejœ�. Jeszcze raz spojrza� na niego niedowierzaj�co, odwr�ci� si� i zszed� na d� po schodach. Wr�ci� ca�y roztrz�siony do siebie do domu, wci�� nie wiedz�c, czy to by�a rzeczywistoœ�, czy tylko z�uda.

- No i st�d mam teraz tyle pieni�dzy - ko�czy� ze œmiechem opowiadanie. - Jak jesteœcie ciekawi, czy m�wi� prawd�, czy te� nie - dodawa� s�uchaczom - spr�bujcie tam iœ� do niego tak jak ja, mo�e go te� spotkacie.

Czy to, co opowiada� swoim znajomym, by�o naprawd�, czy te� tylko zmyœla�, nikt nie wiedzia�. Fakt by� jeden bezsporny: Twardowski mia� coraz wi�cej pieni�dzy, powodzi�o mu si� znakomicie i coraz lepiej.

P�yn�y lata. Twardowski przebudowa� dom, zape�ai� go œwietnymi, bogatymi meblami, starymi obrazami, mia� szerokie kontakty z ludŸmi, tak w mieœcie swoim jak w swoim kraju a nawet za granic�.

Zdarzy�o si� razu pewnego, �e wyda� wielkie przyj�cie. Ch�tnie tego nigdy nie robi�, bo zawsze �a�owa� pieni�dzy na niepotrzebne wydatki. Ale, jak i zawsze, by�o ono ca�kiem nieprzypadkowe. Chodzi�o o za�atwienie paru wa�nych interes�w. Goœci zaprosi� mn�stwo, mn�stwo te� ludzi przysz�o. Sto�y obficie zastawiono. By�y do dyspozycji najlepsze potrawy, wina, przysmaki, œwietna s�u�ba, znakomita orkiestra. Wszystko toczy�o si� zgodnie z planem. Gdzieœ oko�o pomocy uda�o si� Twardowskiemu sfinalizowa� wszystkie swoje wa�ne sprawy. Podochocony sukcesami wznosi� toasty i sam te� spe�nia� toasty, kt�re wznosili jego wsp�partnerzy. W pewnym momencie poczu�, �e przeholowa�, �e za du�o wypi�. Nie lubi� tego nigdy, bo wiedzia�, �e zawsze wtedy istnieje niebezpiecze�stwo, pope�nienia jakiegoœ nieodwracalnego g�upstwa. Zdoby� si� jeszcze na ten jeden wysi�ek, wiedz�c, �e za moment mo�e by� za p�Ÿno: wyszed� z salon�w. Chcia� znaleŸ� jakieœ bardzo ustronne miejsce, gdzie nikt mu nie b�dzie przeszkadza�. Wszed� do swojej garderoby. Nie by�o tam nikogo. Panowa� p�mrok. Usiad� w fotelu. Naprzeciw na œcianie wisia�o ogromne lustro. Nie zapala� œwiat�a, �eby lepiej wypocz��. Ogarn�a go cisza, ch��d. Chcia� szybko wytrzeŸwie�. Rozsiad� si� wygodnie, przymkn�� oczy. Dopiero teraz poczu�, jak szumi mu wino w g�owie. Rozmarzy� si�. Czu� si� szcz�œliwy. By� bogaty i wiedzia�, �e b�dzie coraz bardziej bogaty. Mia� ju� wszystko, co chcia�, a jeszcze na dodatek mia� salony pe�ne goœci i uznanie ludzkie. Po chwili otworzy� oczy, bo Zdawa�o mu si�, �e ktoœ jest w pokoju. Faktycznie, naprzeciw niego siedzia� w fotelu szatan. By� podobny do niego, tak jak wtedy, gdy go spotka� w baszcie na zamku. Mia� na sobie wieczorowe ubranie takie jak Twardowski, tylko jego w�osy by�y troch� rozwiane, wzrok przymglony. Chwil� wpatrywali si� w siebie: on siedz�cy w fotelu i tamten w lustrze. Wreszcie rzek� z uœmiechem do szatana:

- No i spe�ni�y si� twoje s�owa: jestem bogaty. Nie tylko jestem bogaty, ale potrafi� robi� takie wystawne przyj�cia, jak dzisiaj, na kt�re kogokolwiek bym zaprosi�, ka�dy przyjdzie.

Szatan milcza�, jakby nie mia� mu nic do powiedzenia. Jakby przyszed� na to tylko, aby odpoczywa� wraz z nim.

Nagle przysz�o Twardowskiemu do g�owy, �eby wykorzysta� to spotkanie i spyta� o swoj� przysz�oœ�.

- A co b�dzie ze mn� dalej, mo�esz mi powiedzie�?. Szatan da� mu wymijaj�c� odpowiedŸ:

- Je�eli b�dziesz tak post�powa� dalej, jak post�pujesz dot�d, b�dziesz jeszcze bogatszy.

- Nie. Nie wykr�caj si�. Wiesz, o co ci� pytam. Powiedz konkretnie, jak b�dzie wygl�da�o dalsze moje �ycie. Co wa�nego jeszcze mnie w �yciu spotka.

Szatan chwil� milcza�, a potem odpowiedzia�:

- Nikomu nie wolno mi zdradza� przysz�oœci, jaka go czeka.

- Ale mnie? Dlaczego mia�byœ mnie nie zdradzi� mojej przysz�oœci? Myœlisz, �e mog� si� zmieni�? Myœlisz, �e mog� zmieni� moje �ycie, mo�e m�j maj�tek rozda� ubogim?

Zacz�li si� œmia� r�wnoczeœnie. Œmiali si� d�ugo, wreszcie szatan wysapa�:

- Nie. Nie wierz�. Nie wyobra�am sobie ciebie rozdaj�cego ubogim pieni�dze.

- Wobec tego powiedz. Szatan najwyraŸniej jeszcze si� waha�. A� wreszcie przysta�:

- Dobrze, Dzisiaj jestem troch� pijany, to mog� ci powiedzie�: o�enisz si�.

- Ja, z kim?

- Z najbogatsz� kobiet� w mieœcie.

- Kt�ra z kobiet w naszym mieœcie jest najbogatsza? Doprawdy nie wiem.

- Nie szukaj wœr�d panien - Szatan naprowadza� go na trafn� odpowiedŸ - Zreszt�, chcesz j� zobaczy�?

- Prosz� bardzo.

Szatan znikn��, a na jego miejsce w lustrze pojawi�a si� kobieta. Zna� j� dobrze. To by�a �ona najbogatszego bankiera w mieœcie.

- Przecie� ona jest m�atk� - powiedzia� Twardowski nie bardzo wiedz�c, czy go szatan s�yszy. Pad�a odpowiedŸ:

- Ale b�dzie twoj� �on�.

- A co z m�em? - zdziwi� si� Twardowski.

- Umrze.

W Twardowskim zbudzi�o si� podejrzenie.

- M�� jest zdrowy, nie wygl�da na to, �eby szybko mia� umiera�. Czy przypadkiem nie ja przyczyni� si� do jego œmierci?

- Jak chcesz wiedzie�, to ci powiem: tak. Zacz�li si� œmia�.

- A wi�c ja b�d� macza� w tym palce? Szatan odpowiedzia� wci�� œmiej�c si�:

- Nawet nie tylko palce, ale ca�� r�k�. W lustrze znowu pojawi� si� przed nim szatan siedz�cy w fotelu tak jak i on.

- A co b�dzie potem? - spyta� Twardowski. Szatan w pierwszym odruchu znowu si� zawaha�, ale w ko�cu powiedzia�:

- Zgoda. Dzisiaj jesteœ ty pijany i ja jestem pijany, mog� ci pokaza�, co b�dzie dalej.

Lustro jakby zmatowia�o, Twardowski zobaczy� siebie ubranego w czarny garnitur, siedz�cego obok bia�o ubranej �ony bankiera.

- A to co? - spyta� szatana.

- A to jest uczta weselna po twoim œlubie z �on� bankiera.

-Ale przyzna� musisz, �e jest bardzo brzydka. Jak mo�na mie� tak� brzydk� �on� - westchn��.

- Nie b�j si�, nie b�dzie to d�ugo trwa�o.

- Nie d�ugo? Co to znaczy?

- No, bo umrze. Popatrz!

Twardowski zobaczy� le��c� w trumnie swoj� �on�. Znowu zapyta� podejrzliwie:

- A co b�dzie powodem jej œmierci? Czy tak�e ja? Szatan zacz�� si� œmia�:

- Œciœle bior�c, trucizna z twojej r�ki. Ale nie musisz si� martwi�, �e twojej �ony ju� nie b�dzie. Pozostanie po niej maj�tek, a ty jedynym spadkobierc�.

Znowu zacz�li si� obaj œmia�.

- A co b�dzie dalej? -spyta� Twardowski.

- A co chcesz jeszcze? - spyta� szatan. Twardowski sam nie mia� poj�cia, co chce jeszcze wiedzie�, ale nagle przysz�o mu do glowy pytanie:

- A jak b�dzie wygl�da�a moja œmier�?

- A nie. To - to nie.

- Ale� poka�, poœmiejemy si� razem. Dzisiaj taka zabawa. Szatan si� nie zgadza�.

- Przecie� ka�dy musi umrze�, na to, jak dot�d, nie ma lekarstwa - t�umaczy� mu Twardowski.

- Dobrze. Zgoda - powiedzia� szatan. - Ale �ebyœ nie �a�owa�.

- Nie. Nie b�d�. Na pewno.

Obraz szatana znikn��. Twardowski zobaczy� w lustrze siebie samego le��cego na wspania�ym �o�u. By� bardzo starym, chudym, koœcistym cz�owiekiem z siw� rozmierzwion� czupryn�. Wygl�da� strasznie. Z trudem odnajdywa� w tym starcu swoje rysy.

- O, to d�ugo po�yj�, jak z tego wynika - powiedzia� zmienionym g�osem.

- A d�ugo, d�ugo. Dobrobyt pomaga d�ugo �y�.

- Ale dlaczego jestem w ��ku?

- Chorujesz troch� na serce. Jest noc. Wszystkie pokoje oœwietlone, tak jak sobie tego �yczy�eœ.

Twardowski widzia�, jak starzec podnosi si� z trudem z ��ka, idzie przez bogato urz�dzone pokoje, podchodzi do jakiegoœ obrazu wisz�cego na œcianie, wpatruje si� w niego z czu�oœci�, potem idzie dalej, zbli�a si� do wspania�ego sto�u, dotyka jego marmurowego blatu, rzuca si� na niego z �kaniem, przywiera ca�ym cia�em, po chwili dŸwiga si�, idzie dalej, g�adzi oparcie krzes�a, wreszcie dochodzi do swojego biurka, trz�s�cymi si� r�koma otwiera doln� szuflad�, wyjmuje klucze, podchodzi do kasy pancernej, otwiera j�. Pe�na jest banknot�w, dokument�w, papier�w wartoœciowych. Bierze w r�ce jakiœ stos pieni�dzy, kartkuje je, wk�ada na swoje miejsce, otwiera schowek, wyci�ga garœ� kosztownoœci, jakieœ pierœcienie z�ote, spinki, nausznice, diamenty, per�y, naszyjniki, przesypuje z r�ki do r�ki, wtula w nie twarz, chowa do tej samej szuflady, sk�d wzi��, zamyka szaf� pancern�, odk�ada klucze do biurka, wlecze si� coraz bardziej zgarbiony, pochylony, najwyraŸniej w wielkim b�lu, z ogromnym, trudem stawiaj�c krok za krokiem, przytrzymuje si� szaf, sto��w, sto�k�w, œcian, powoli zbli�a si� do �o�a, po drodze napotyka lustro, zatrzymuje si� przed nim, wpatruje si� w swoje oblicze, przygl�da si� podkr��onym oczom, niezdrowej cerze poplamionej br�zowymi placami, przeci�ga d�oni� po wychud�ym policzku, poprawia w�osy i nagle poznaje w swoim odbiciu szatana, kt�ry m�wi do niego: "Ju� czas". Te s�owa szatana najwyraŸniej go zaskakuj�, jest zdziwiony, przera�ony, �apie si� za serce, jego twarz wykrzywia si� w jakimœ strasznym grymasie b�lu. W tym momencie posta� starca za�amuje si�, pada jak podci�ta na ziemi�.

Nagle lustro zaciemni�o si�. Twardowski patrzy� na te obrazy w coraz bardziej narastaj�cym strachu. Chcia� si� zerwa�, uciec, �eby nie widzie� tego d�u�ej. Ale nie by� w stanie. Siedzia� jak wroœni�ty w fotel. Wreszcie najwy�szym wysi�kiem powsta� i nie patrz�c ju� w stron� lustra skierowa� si� do drzwi. Wyszed� z garderoby. Uderzy�o go œwiat�o s�o�ca. Teraz dopiero spostrzeg�, ile czasu tam sp�dzi�. To ju� by� ranek. Nie spotka� ju� nikogo z goœci. Szed� przez puste salony. Sto�y by�y jeszcze zastawione resztkami jedzenia i trunk�w - zwyczajny nieporz�dek po zabawie. Prawie tego nie widzia�. Napotka� wzrokiem biurko, kas� pancern�, obraz, kt�ry widzia� w lustrze, potem drogocenny st�, kt�ry faktycznie kosztowa� ca�y maj�tek. Zacz�� m�wi� do siebie:

- Ca�e �ycie poœwi�ci�em na gromadzenie tego wszystkiego, a�eby teraz, asa. par� lat to zostawi�. Przecie� to szale�stwo. - Patrzy� na to nawet nie z pogard�. By�y dla niego to ju� tylko obce, bezwartoœciowe przedmioty.

- Co mnie potrafi�o tak zaœlepi�?

Czu� si� tak, jak gdyby wszystko zapad�o si� pod jego nogami. To, co by�o najwa�niejsze dla niego,.cel jego d��e�, stara�, czemu poœwi�ca� ka�d� chwil� czasu, sw�j wysi�ek i myœli, co go dot�d w spos�b absolutny anga�owa�o, ca�kowicie poch�ania�o, co by�o przedmiotem jego marze� - pieni�dze, teraz ukazywa�o si� jako kompletne œmieci.

Pojawi�o si� przed nim ca�kiem konkretne pytanie: "Co dalej robi� w �yciu? Jeszcze wi�cej pieni�dzy zebra�? Jeszcze par� mebli kupi�? Mo�e obraz�w, mo�e ziemi? Nonsens. Po co? Ale wobec tego co robi�?" Nie umia� nic innego robi�. Ca�y czas zajmowa� si� pieni�dzmi. Im poœwi�ci� bez reszty ca�e swoje �ycie. "Co dalej robi�?" Poczu� si� zawieszony w absolutnej pustce. �ycie bez za�atwiania, bez interes�w, bez robienia wci�� nowych pieni�dzy okazywa�o si� bezsensowne. Nie mia� �ony, nie mia� dzieci, nie mia� przyjaci�, by� zupe�nie sam. Nie by�o nikogo, kto by go kocha�. Wszyscy ludzie, z kt�rymi mia� kontakty, kt�rych zna�, to byli interesanci. Dot�d istnieli w jego �yciu, dot�d on istnia� w ich �yciu, dop�ki by�y sprawy do za�atwienia. Zreszt� nie mia� podstaw, by wyst�powa� z jakimiœ preten-.sjami. Przecie� nie by�o cz�owieka, dla kt�rego uczyni�by coœ bezinteresownie, nie m�g� wi�c mie� pretensji o wdzi�cznoœ�, o wsp�czucie, o jakikolwiek akt serdecznoœci.

Przecie� sam wobec �adnego cz�owieka na to si� nigdy nie zdoby�.

Dochodzi� do wniosku, �e mo�na teraz jedno zrobi�: pope�ni� samob�jstwo. Zastanawia� si� tylko - gdzie? Tutaj w domu, czy gdzieœ poza miastem. Ale ju� za moment przysz�a odpowiedŸ na to pytanie: baszta zegarowa. "To jest jedyne najlepsze miejsce dla mnie, by sobie odebra� �ycie". Skierowa� si� w stron� wyjœcia. Przypadkiem rzuci� okiem ' na szaf� wbudowan� w œcian�. W jej drzwiach tkwi�o wielkie lustro. Uderzy�o go naraz w�asne odbicie: zm�czona twarz, wyostrzone rysy, g��bokie bruzdy zmarszczek ko�o nosa i ko�o ust. Patrzy� na siebie jak na nieznanego cz�owieka. Nagle przysz�o mu do g�owy: "Ja chyba ten obraz kiedyœ widzia�em. Tylko gdzie i kiedy?" Gdy tak usi�owa� sobie przypomnie�, nagle stan�a przed jego oczami tamta dziwna noc sprzed lat w baszcie zegarowej, w sali na g�rze. "Przecie� tak wygl�da� szatan, jak ja w tej chwili" - uœwiadomi� sobie. I wtedy wszystko zrozumia�. "Teraz ju� wiem. Tyœ mi�� racj�, kiedyœ mi powiedzia�, �e nie trzeba, abym podpisywa� cyrograf. I tak masz moj� dusz�. Tylko �e mnie haniebnie ok�ama�eœ". W tej chwili zobaczy�, �e odbicie w lustrze zareagowa�o na te jego s�owa.

- Ja ci� ok�ama�em? - us�ysza� g�os w lustrze.

- Oczywiœcie, ok�ama�eœ mnie. Jestem nieszcz�œliwy.

- Chcia�eœ by� bogaty i sta�eœ si� bogaty, czy nie tak? Mi�oœci ci da� nie mog�. Mog� ci da� pieni�dze i otrzyma�eœ je.

- Co mi z bogactwa, gdy jestem samotny - rzek� Twardowski i skierowa� si� ku wyjœciu. Nagle zatrzyma� go g�os szatana:

- Nie jesteœ samotny, ja jestem z tob�.

- Dzi�kuj� za takie towarzystwo.

- Jak to dzi�kujesz, przecie� tyle lat jestem z tob� - powiedzia� szatan ura�onym tonem. - Tak jak teraz jesteœmy, zostaniemy razem na zawsze.

Twardowski wœciek�y nag�ym ruchem podni�s� wazon, stoj�cy na stoliku obok, i trzasn�� nim w lustro, kt�re rozsypa�o si� na kawa�ki.

- Co ty robisz? - us�ysza� w tej chwili g�os za swoimi plecami. Wstrz�sn�� si� zaskoczony, odwr�ci� si� gwa�townie. Przed nim sta�a przybrana c�reczka ogrodnika.

- Po coœ tu przysz�a? - wyj�ka� wci�� przestraszony. - Sk�d si� tu wzi�aœ?

- Przysz�am, �eby zobaczy�, czy jesteœ w domu. Chcia�abym, �ebyœ poszed� ze mn� na spacer - powiedzia�a, sama nie wiedz�c dlaczego. Ale chyba dlatego, �e jej si� nie podoba�o to mieszkanie nie posprz�tane. - Wczoraj by� tu taki ruch i gwar w ca�ym domu, a dzisiaj tak cicho - rozgada�a si�. - Wysz�am na schody, po schodach na pi�tro, otworzy�am drzwi, nie by�y zamkni�te na klucz, po cichutku na palcach sz�am przez pokoje i tak napotka�am ciebie.

Nie by�o mu na r�k� to jej przyjœcie. Chcia� si� jej jak najszybciej pozby�.

- IdŸ do domu - W tej chwili nie mia� zamiaru nikogo widzie�.

- Nie p�jdziemy na spacer?

- Teraz nie mam czasu - odrzek� jej szorstko.

- No to kiedy? - zapyta�a dziewczynka.

- Nigdy, bo odchodz� st�d.

- Odchodzisz, a dok�d?

- Daleko.

- No to poczekaj na mnie chwileczk�, ja si� tylko id� ubra� i zaraz b�d� gotowa.

- Po co chcesz si� ubra�? - spyta� zdziwiony.

- Jak to po co? P�jd� z tob�.

- Ale ja nie mog� ci� zabra� ze sob� - krzykn�� ju� prawie zez�oszczony, �e ten ma�y brzd�c chce ingerowa� w jego �ycie. - Ani nawet nie mam takiego, zamiaru.

Dziecko s�ucha�o krzyku ze zdziwieniem, prawie nie dowierzaj�c temu wszystkiemu. Nagle w jego szeroko otwartych oczach pojawi�y si� �zy i zacz�y sp�ywa� po policzkach. To nie by� p�acz. Nie by�o �adnych szloch�w. Tylko wielkie jak groch �zy toczy�y si� po buzi i spada�y na ziemi�.

- Czemu p�aczesz? - spyta� zniecierpliwiony. Chwil� milcza�a, potem prze�amuj�c wewn�trzne �kanie, powoli, prawie szeptem odpowiedzia�a:

- A kto b�dzie ze mn� chodzi� na spacery, jak ty p�jdziesz? Kto b�dzie ze mn� rozmawia�? Przecie� wiesz, �e ci� kocham. Gdybyœ odszed�, to ja bym umar�a - zako�czy�a stanowczo.

Zaœmia� si� sztucznie, chc�c œmiechem pokry� swoje zmieszanie. Niby jakoœ wiedzia� o jej przywi�zaniu, ale to oœwiadczenie, kt�re teraz s�ysza�, by�o dla niego zupe�nym zaskoczeniem. To zdanie wypowiedziane powa�nym g�osem przez male�kiego cz�owieka tu w pustym pokoju, w momencie kiedy chcia� sobie odebra� �ycie, zrobi�o na nim ogromne wra�enie. Coœ jakby prze�ama�o si� w jego duszy. Sam nie wiedzia� nawet, co si� z nim dzieje. A ona tymczasem, uspokojona jego milczeniem, uwa�a�a spraw� za za�atwion�.

- ChodŸmy ju� st�d - powiedzia�a.

- A gdzie chcesz �ebyœmy poszli?

- Nie wiem. To ty m�wi�eœ, �e chcesz iœ�. Powiedz, dok�d p�jdziemy.

- Sam nie wiem. Gdzieœ w œwiat.

- Dobrze. P�jdziemy w œwiat. Ty b�dziesz pracowa�, ja b�d� na ciebie czeka�a w domu i b�d� ci przygotowywa�a obiad. Ju� umiem robi� herbat�. Kiedy tylko wr�cisz z pracy, b�dziesz mi opowiada� bajki, a potem p�jdziemy na spacer.

Wzi�a go za r�k� i zacz�a powoli schodzi� z nim razem po schodach w d�. Nie wiedzia� dok�adnie, dok�d idzie. Szli przez ulice o tej porze puste, a on by� szcz�œliwy. Po raz pierwszy w �yciu ktoœ powiedzia� mu, �e go kocha. Jeszcze naprawd� nie wiedzia�, dok�d id� i co b�dzie robi� dalej.

W mieœcie du�o m�wiono o tajemniczym znikni�ciu Twardowskiego. Kr��y�y najrozmaitsze pog�oski. Niekt�rzy m�wili, �e szatan porwa� go do piek�a. Inni, �e Twardowski uratowa� si�, bo przypomnia� sobie modlitw�, kt�rej go kiedyœ nauczy�a matka. M�wili, �e zacz�� œpiewa� godzinki, �e szatan przera�ony tym zostawi� go na ksi�ycu i tak siedzi tam Twardowski do tego czasu. Ale naprawd�, to poszed� z tym dzieckiem w œwiat. Z dzieckiem, kt�re go pokocha�o, w kt�rym znalaz� cel swojego �ycia.

ks. Mieczy�aw Mali�ski

Wyszukiwarka