Mikrobiologia - 2.03.2012r. - Zakażenia OUN

Rodzaje zakażeń OUN

• ropne i nieropne („aseptyczne”) zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych (meningitis),

• zapalenie mózgu (encephalitis),

• zapalenie opon i mózgu (meningoencephalitis),

• ropniak podtwardówkowy,

• ropień nadoponowy.

• MENINGOENCEPHALOMYELITIS - zapalenie opon, mózgu i rdzenia

• MENINGOMYELITIS - zapalenie opon i rdzenia

Drogi zakażenia OUN

• wysiew drogą krwionośną z pierwotnego ogniska (jama nosowo - gardłowa, dolne drogi oddechowe, rana pępkowa, zastawki serca, przewód pokarmowy, drogi moczowo - płciowe).

• ciągłość procesu zapalnego z otaczających tkanek (z zatok obocznych nosa, ucha środkowego, wyrostka sutkowego, zgorzelinowo zmienionych zębów).

• Bezpośrednie wnikanie drobnoustrojów na skutek urazów głowy lub zabiegów chirurgicznych.

Podział menengitidis

• ropne - PMR mętny, bakteryjne

• nieropne - PMR klarowny, wirusowe

• pierwotne - okołoporodowe, jako powikłanie innej choroby

• wtórne

• przerzutowe - z innych ognisk

• związane z drenażem i zastawkami

• pourazowe

• pooperacyjne

Etiologia meningitidis

BAKTERIE
Pałeczki gram - dodatnie	Listeria monocytogenes
Prątki	Mycobacterium tuberculosis, M. avium, M. intracellulare, M. kansasii, M. fortuitum
Krętki	Treponema pallidum, Borrelia burgdorfei, B. recurrentis, Leptospira spp.
Mikoplazmy	Mycoplazma pneumoniae, M. hominis, Ureoplasma urealyticum
Chlamydia	Chlamydia psittaci
Riketsje	Rickettsia rickettsiae, R. prowazekii, Coxiella burnetti

C.neoformans - powoduje także zapalenia płuc i inne

80 % meningitidis :

• N.meningitidis

• H.influenzae

• S.pneumoniae

ORZEŁ - uzupełniona tabelka

Test przy diagnostyce gruźlicy

• plwocina - gruźlica płuc

• istnieje gruźlica kości, skórna, układu moczowo - płciowego

Gruźlica płuc - materiał

• BAL

• plwocina - preparat Ziehla - Neelsena, potem podłoże Loewensteina - Jensena, sprawdzenie lekowrażliwości lub Middlebrock w systemie automatycznym (jak chcemy szybciej PCR, chromatografia gazowa)

• czas oczekiwania na wynik przy metodach klasycznych - ok. 2 m-ce, przy metodach automatycznych nawet do 10 dni

Czynniki predysponujące

1. związane z bakteriami

• otoczka bakteryjna - ochrona przed fagocytozą

• antygeny powierzchniowe np. K1 u E.coli

• adhezyny

• integryny

2. związane z organizmem gospodarza

• ropień mózgu

• ropień pierwotny - w wyniku rany czaszki lub jako powikłanie pooperacyjne (S.auteus, Enterobacteriaceae)

• ropień wtórny - z bezpośrednio sąsiadujących ognisk zakażenia np. zapalenie zatok (okolica czołowa), zapalenie ucha środkowego (okolica skroniowa) lub zapalenie wyrostka sutkowego (okolica móżdżku)

• mnogie

• rzadziej Nocardia, Entamoeba, T.gondii, grzyby

Materiał - PMR, krew, mocz, podczas transportu - temperatura zbliżona do temperatury ciała

PMR

• do jałowej probówki

1. zagęścić próbę PMR

• jeśli > 1 ml - 15 minut wirowania ( 3,000 x g , temperatura pokojowa)

• jeśli < 1 ml - dokładnie wymieszać na wytrząsarce

2. zaaspirować supernatant - w lodówce - badania serologiczne

3. Wymieszać osad z pozostałym supernatantem przez 30 sekund i z tak przygotowanym materiałem wykonać:

• preparaty barwione ( Grama i Waysona)

• posiew na podłoża stałe : CAB + KRB, CHA, MCA, DCA, PYA, SAB (2 krople na płytkę, wykonać ezą posiew redukcyjny)

• wprowadzić 2 krople do BHI lub supernatant z pozostałym osadem ( jeśli objętość = 1 - 3 ml), posiać na bulion Pedi do analizy automatycznej

4. Inkubacja hodowli

5. Wykrywanie w supernatancie PMR (surowicy, moczu, krwi) antygenów bakterii (Wellcogen Bacterial Antygen Kit, Slidex meningite kit, Directigen), grzybów, pierwotniaków

6. Odczyt hodowli

• wykazanie metabolitów drobnoustrojów (chromatografia gazowo - cieczowa)

• wykazanie DNA lub RNA (sondy molekularne, PCR)

OZNACZANIE LEKOWRAŻLIWOŚCI

• dla szczepów N.minigitidis - oznaczanie MIC (podloże MHB w CO₂)

• dla H.influenzae - badanie wrażliwości na podłożu MHK - NAD (z krwią końską) w CO₂ (metoda krążkowo - dyfuzyjna, oznaczanie MIC)

• dla S. pneumoniae….

Szczepionka w zakażeniu meningokokowym

• osobom mającym bezpośredni kontakt z chorym, u którego potwierdzono zakażenie wywołane przez szczep Neisseria meningitidis serogrupy C, należy podać szczepionkę koniugowaną pomimo wcześniejszej chemoprofilaktyki

• osobom w wieku powyżej 2 miesięcy mających bezpośredni kontakt z chorym, u którego potwierdzono zakażenie wywołane Neisseria meningitidis serogrupy A - należy podać szczepionkę polisacharydową A + C

Chemioprofilaktyka OUN

zalecenia u osób z kontaktem z osobą chorą na meningitidis

• kontakt intymny

• jak śpią w tym samym miejscu

• jak korzystają z tej samej kuchni

• kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych

• u osób wykonujących RKO, intubację

Haemophilus influenzae

• rifampicyna ( 4 dni, raz dziennie)

• powinna obejmować wszystkich domowników, także dorosłych, jeśli chociaż jeden z członków rodziny ma mniej niż 4 lata

S.pneumoniae

• rifampicyna (2 dni co 12 h)

Antybiotyki penetrujące OUN

• Chloramfenikol

• Metronidazol

• Rifampicyna

• Kortimoksazol

• Linezolid

• Flukonazol

• Foksamet

• Acyklowir

• Zydowudyna

Antybiotyki penetrujące OUN tylko w stanie zapalnym

• Amikacyna

• Beta - laktamy - penicylina G, ampicylina, karbanicylina, aztreonam, cefaroksym

• cafalosporyny III i IV generacji

• karbapenemy

• wankomycyna

• gentamycyna

• tobramycyna

Antybiotyki niepenetrujące OUN:

• amfoterycyna B

• klinamycyna

• linkomycyna

• polimyksyna B

• Itrakonazol

• ketokonazol

• chinolony

• makrolidy

• tetracykliny

inhibitory beta - laktamaz nie penetrują przez barierę krew - mózg

• sulbaktam

• kwas klawulanowy

---