ZADANIE 1 - Lot po kręgu.

Depesze jakie będziemy wymieniać z kierującym lotami to:

(podkreślone potwierdzamy poprzez powtórzenie ich treści)

• pozycja wyjściowa samolotu,

• instrukcja kołowania do startu,

• kierunek pasa w użyciu i kręgu,

• zgoda na zajęcie pasa startowego,

• ciśnienie lotniska,

• porywy wiatru,

• zgoda na start,

• kolejność do lądowania na pozycji z wiatrem,

• zgoda na lądowanie,

• opuszczenie pasa startowego,

• instrukcja kołowania po locie.

Watorowo Info, Cessna Sierra Papa Sierra Zulu Lima sprawdzenie łączności na jedynka jedynka dziewięć przecinek jedynka piątka piątka.

Sierra Zulu Lima, Info odbieram na piątka, nadawaj.

Info, Sierra Zulu Lima, po uruchomieniu pod hangarem, w planie lot po kręgu, zezwól kołować do pasa w użyciu.

Sierra Zulu Lima, Info w użyciu pas dwa trzy, krąg lewy, do progu pasa drogą A2 i A1 kołować zezwalam.

Info, Sierra Zulu Lima, pas dwa trzy, krąg lewy, do progu, drogą A2 i A1 kołuję.

Info, Sierra Zulu Lima, przed progiem dwa trzy, na pas zezwól.

Sierra Zulu Lima, Info na pas zezwalam, zgłoś gotowość do startu.

Info, Sierra Zulu Lima, zajmuję dwa trzy, gotowość zgłoszę.

Info, Sierra Zulu Lima, gotów do odlotu.

Sierra Zulu Lima, wiatr z kierunku dwa piątka zero trzy metry na sekundę, , startować zezwalam.

Info, Sierra Zulu Lima, startuję.

Info, Sierra Zulu Lima, pozycja z wiatrem.

Sierra Zulu Lima, Info kolejność dwa.

Info, Sierra Zulu Lima, kolejność dwa.

Info, Sierra Zulu Lima, prosta dwa trzy.

Sierra Zulu Lima, Info lądować zezwalam.

Sierra Zulu Lima.

Sierra Zulu Lima, Info po dobiegu w back track do progu dwa trzy, dalej drogą A1 i A2 pod hangar kołuj.

Info, Sierra Zulu Lima, back track do progu dwa trzy, dalej A1 i A2 pod hangar.

Info.

ZADANIE 2 - Lot do strefy.

Depesze jakie będziemy wymieniać z kierującym lotami (poza depeszami dotyczącymi lotu po kręgu) to:

(podkreślone potwierdzamy poprzez powtórzenie ich treści)

• przydział strefy i wysokość w strefie,

• miejsce wyjścia z kręgu,

• zajęcie i opuszczenie strefy,

• sposób i miejsce wejścia do kręgu.

Watorowo Info, Cessna Sierra Papa Sierra Zulu Lima kontola radio na jedynka jedynka dziewięć przecinek jedynka piątka piątka.

Sierra Zulu Lima, Info odbieram na pięć, nadawaj.

Info, Sierra Zulu Lima, po uruchomieniu pod hangarem, w planie lot do strefy, zezwól kołować do pasa w użyciu.

Sierra Zulu Lima, Info nawiąż z Watorowo Kwadrat na jedynka dwa dwa przecinek cztery.

Info, Sierra Zulu Lima, z Watorowo Kwadrat na jedynka dwa dwa przecinek cztery.

Watorowo Kwadrat, Cessna Sierra Papa Sierra Zulu Lima na jedynka dwa dwa przecinek cztery.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat odbieram na pięć, nadawaj.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, po uruchomieniu pod hangarem, w planie lot do strefy, zezwól kołować do pasa w użyciu.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, w użyciu zero piątka, krąg prawy, do pasa betonowego, przez trawiasty kołować zezwalam.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, krąg prawy, do zero piątka pasa betonowego przez trawiasty kołuję.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, przed pasem na pas zezwól.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, kołuj pasem do progu zero piątka, gotowość do startu zgłoś.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, gotowość zgłoszę.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, gotów do odlotu.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, wiatr z kierunku piątka zero dwa metry na sekundę, strefa numer jedynka do jedenka tysięcy metrów, startować zezwalam.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, strefa jedynka do jedynka tysiąc metrów, startuję.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, z pierwszego do strefy jedynka, z naborem do jedynka tysiąc metrów, zezwól.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, zezwalam, zgłoś zajęcie strefy.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, zajęcie zgłoszę.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, w strefie numer jedynka, wysokość jedynka tysiąc metrów.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, zgłoś opuszczenie strefy.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, opuszczenie zgłoszę.

Watorowo Kwadrat, Sierra Zulu Lima, zakończyłem w strefie jedynka, powrót do lotniska.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, w drugim zgłoś.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, w drugim zgłoszę.

Watorowo Kwadrat, Sierra Zulu Lima, w drugim.

Kwadrat.

Watorowo Kwadrat, Sierra Zulu Lima, z wiatrem.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, kolejność dwa.

Kolejność dwa Sierra Zulu Lima.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, prosta zero piątka.

Sierra Zulu Lima, lądować zezwalam.

Sierra Zulu Lima.

Sierra Zulu Lima, po dobiegu w prawo, zwolnij pas i czekaj.

W prawo, zwolnić pas i czekać, Sierra Zulu Lima.

Sierra Zulu Lima, po lądującym szybowcu, z uwagą, kołować pod hangar zezwalam.

Po lądującym, z uwagą, Sierra Zulu Lima.

ZADANIE 3 - Lot po trasowy.

Przed lotem składamy telefonicznie, bezpośrednio lub za pośrednictwem Zawiadowcy lotniska, plan lotu do ośrodka koordynacji ruchu lotniczego. W planie lotu podajemy typ i znaki rejestracyjne samolotu, nazwisko pilota oraz jego minima meteorologiczne, planowaną trasę i wysokość lotu i czas jej trwania, lotniska na których zamierzamy lądować. Organ koordynacji ruchu sprawdzi czy planowana trasa nie koliduje z ruchem innych użytkowników przestrzeni oraz czy na lotniskach docelowych pracuje organ informacji powietrznej (Kierownik lotów lub Zawiadowca) a następnie przekaże nam tzw. „zgodę”.

Jeżeli plan przewiduje lądowanie na innych lotniskach jesteśmy zobowiązani do zapoznanie się ze wszystkimi informacjami zawartymi w AIP nt. tego lotniska.

Depesze jakie będziemy wymieniać z kierującym lotami (poza depeszami dotyczącymi lotu po kręgu) to:

(podkreślone potwierdzamy poprzez powtórzenie ich treści)

• zgoda oraz przebieg trasy lotu

• ciśnienie QNH i squawk transpondera (rozpoczynając lot VFR przy starcie ustawiamy 7000),

• miejsce odlotu z kręgu,

• częstotliwość i znak wywoławczy stacji z którymi musimy utrzymywać łączność podczas przelotu,

• meldunki pozycyjne na trasie,

• sposób i miejsce włączenia się do kręgu.

Watorowo Info, Cessna Sierra Papa Sierra Zulu Lima kontrola radio na jedynka jedynka dziewięć przecinek jedynka piątka piątka.

Sierra Zulu Lima, Info odbieram na pięć, nadawaj.

Info, Sierra Zulu Lima, po uruchomieniu pod hangarem, w planie lot trasowy: Zielonka, Wyszogród, Pułtusk, Zielonka, 300m nad terenem, planowany czas jedna godzina trzydzieści.

Sierra Zulu Lima, Info, potwierdzam zgodę, w użyciu pas zero piątka, krąg prawy, do progu pasa drogą A3 i A4 kołować zezwalam.

Info, Sierra Zulu Lima, pas zero piątka, krąg prawy, do progu, drogą A3 i A4 kołuję.

Info, Sierra Zulu Lima, przed progiem zero piątka, na pas zezwól.

Sierra Zulu Lima, Info na pas zezwalam, gotowość do startu zgłoś.

Info, Sierra Zulu Lima, zajmuję zero piątka, gotowość zgłoszę.

Info, Sierra Zulu Lima, gotów do odlotu.

Sierra Zulu Lima, QNH jedynka, zero jedynka trzy, wiatr z kierunku sześć zero, dwa metry na sekundę, startować zezwalam.

Info, Sierra Zulu Lima, QNH jedynka zero jedynka trzy, startuję.

Sierra Zulu Lima, w powietrzu o dwa sześć, z trzeciego kurs na Tybur, po wyjściu z kręgu łączność z Bydgoszcz Info na jedynka jedynka dziewięć przecinek cztery piątka.

Info, Sierra Zulu Lima, o dwa sześć z trzeciego na Tybur, kontakt z Bydgoszcz Info na jedynka jedynka osiem przecinek cztery piątka.

Sierra Zulu Lima, Bydgoszcz Info na jedynka jedynka dziewięć przecinek cztery piątka.

Info, Sierra Zulu Lima, Bydgoszcz Info na jedynka jedynka dziewięć przecinek cztery piątka.

Prawidłowo, Info.

Info, Sierra Zulu Lima, po wyjściu z kręgu, przechodzę na Bydgoszcz Info.

Prawidłowo, Info.

Bydgoszcz Info, Cessna Sierra Papa Sierra Zulu Lima, po starcie z Zielonki, dochodzę do Tybur, wysokość cztery, cztery zero na QNH jedynka zero jedynka trzy, squawk siedem tysięcy. Lot VFR Zielonka, Wyszogród, Pułtusk, Zielonka.

Uwaga: ponieważ lot odbywa się na ciśnieniu QNH do planowanej wysokości lotu (300m) dodajemy elewację lotniska (106m).

Sierra Zulu Lima, Bydgoszcz Info obserwuję, QNH jedynka zero jedynka dwa, squawk siedem piątka cztery sześć, do Wyszogrodu utrzymuj trzy setek metrów.

Bydgoszcz Info, Sierra Zulu Lima, QNH jedynka zero jedynka dwa, squawk siedem piątka cztery sześć, do Wyszogrodu trzy setek metrów.

Sierra Zulu Lima, Bydgoszcz Info siedem piątka cztery sześć potwierdzam.

Sierra Zulu Lima, Bydgoszcz Info twoja pozycja Kazuń, nawiąż z Modlin Ruch na jedynka dwa cztery zero zero, obserwuję aktywność.

Bydgoszcz Info, Sierra Zulu Lima, Modlin Ruch, jedynka dwa cztery.

Modlin Ruch, Sierra Papa Sierra Zulu Lima, VFR, trzy kilometry na południe od lotniska na wysokości dwieście nad terenem.

Sierra Zulu Lima, Sierra Papa Kilo Delta Zulu, jeden samolot, loty po kręgu północnym, aktualnie prosta zero dziewięć.

Kilo Delta Zulu obserwuję, przechodzę na Bydgoszcz Info.

Bydgoszcz Info, Sierra Zulu Lima, ponownie na łączności.

Sierra Zulu Lima, Bydgoszcz Info, zgłoś Wyszogród.

Wyszogród zgłoszę, Sierra Zulu Lima.

Bydgoszcz Info, Sierra Zulu Lima, pozycja Wyszogród.

Sierra Zulu Lima, Info, pozycję potwierdzam, wznoszenie do cztery setek zezwalam, dalej według własnej nawigacji, zgłoś Pułtusk.

Wznoszenie do cztery setek, Pułtusk zgłoszę, Sierra Zulu Lima.

Bydgoszcz Info, Sierra Zulu Lima, pozycja Pułtusk.

Sierra Zulu Lima, Info, pozycję potwierdzam, nawiąż z Watorowo Kwadrat na jedynka dwa dwa przecinek cztery.

Watorowo Kwadrat na jedynka dwa dwa przecinek cztery.

Info.

Watorowo Kwadrat, Sierra Papa Sierra Zulu Lima, powrót z trasy, pozycja Pułtusk, wysokość cztery setek na jedynka zero jedynka dwa.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, zgłoś z widzialnością.

Z widzialnością zgłoszę Sierra Zulu Lima.

Watorowo Kwadrat, Sierra Zulu Lima, z widzialnością.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, podaję warunki lądowania, krąg prawy, w użyciu pas zero piątka, z uwagą na loty szybowcowe nad lotniskiem. Zgłoś w pierwszym.

Krąg prawy, pas zero piątka, z uwagą na szybowcowe. Zgłoszę w pierwszym, Sierra Zulu Lima.

Watorowo Kwadrat, Sierra Zulu Lima, w pierwszym do zero piątka.

Sierra Zulu Lima, Kwadrat, zgłoś z wiatrem.

Sierra Zulu Lima.

Sierra Zulu Lima, z wiatrem.

Sierra Zulu Lima kolejność dwa.

Kolejność dwa, Sierra Zulu Lima, podaj pozycję jedynki.

Jedynka w czwartym, Kwadrat.

Kwadrat, Sierra Zulu Lima, na prostej.

Sierra Zulu Lima, lądować zezwalam, Kwadrat.

Sierra Zulu Lima, zezwolono na lądowanie na pasie zero piątka.

Sierra Zulu Lima, na ziemi o zero cztery, po dobiegu do końca pasa dalej drogą A1 i A2 pod hangar, Kwadrat.

Lądowanie zero cztery, do końca, dalej A1 i A2, Sierra Zulu Lima.

Kwadrat.

Planując przeloty VFR, należy poza informacjami dotyczącymi lotnisk znajdujących się w pobliżu naszej trasy (mogą służyć jako awaryjne na wypadek pogorszenia się pogody lub usterki samolotu), powinniśmy zapoznać się z sytuacją ruchową rejonu przelotu. Mogą na trasie znajdować się strefy zakazane, niebezpieczne, rejony lotnisk wojskowych, cywilnych kontrolowanych i nadzorowanych. Powoduje to konieczność uwzględnienia tego w planie lotu a także utrzymywania łączności z ośrodkami kontroli lotu lub informacji powietrznej mijanych lotnisk. Ośrodki te mogą żądać od dowódcy samolotu zmiany przebiegu trasy lub jej wysokości, zmiany nastawy QNH lub squawk'a. Wynika to zazwyczaj z konieczności zapewnienia separacji pomiędzy naszym samolotem a innymi użytkownikami przestrzeni powietrznej.

Rozrastające się do niebotycznych rozmiarów TMA i CTRy lotnisk komunikacyjnych są niestety naszą zmorą. Okęcie obsługujące, w porównaniu z innymi lotniskami na świecie, niewielką liczbę operacji zajmuje nieproporcjonalnie duży obszar przestrzeni. Jeszcze kilka lat a połączone zostaną wszystkie TMA i FIR Polska składać się będzie wyłącznie z przestrzeni kontrolowanej. Jeśli ktoś uważa że nie mam racji niech popatrzy na mapę i porówna wielkości i parametry TMA takich lotnisk jak Frankfurt, Berlin, Paryż, czy Londyn. O amerykańskich nie wspominam bo tam każdy samolot ma te same prawa. Póki co musimy przemykać się chyłkiem tuż nad ziemią i to tylko wtedy gdy jaśnie wielmożny kontroler ma dobry humor i nam zezwoli. Są tacy z którymi już nawet nie próbujemy rozmawiać na temat „zgód”. Oni mają tylko jedną odpowiedź „nie, bo nie, może kolega gdy przyjdzie na swoją zmianę”.

Na rysunkach pokazano mapę oraz widok aksonometryczny przestrzeni wokół Warszawy, obejmujący TMA Okęcie, CTR Łódź oraz MCTR-y Mińska, Dęblina, Radomia i Łasku. Dla uzyskania czytelności pominięto wyznaczony ATZ lotniska Babice. Ponad 50% ATZ znajduje się w strefie zakazanej EPR140, a ingerencja Okęcia (sektor B, CTR W-wa) sięga połowy pasa startowego.

Pomyśleć że widziałem startujący za wyciągarką szybowiec równolegle do B-747.

Uwaga: Na rysunku pominięto m. in. ATZ lotniska Babice oraz drogi lotnicze.

Rys. 98 Mapa TMA Warszawa

Uwaga: Widok od strony północnej.

Rys. 99 Widok aksonometryczny TMA Warszawa

14.4. Korespondencja w niebezpieczeństwie.

Na samolotach lekkich pilot dysponuje zazwyczaj jedynie radiostacją VHF pracującą w paśmie
118 - 137 MHz, dlatego też w przypadku niebezpieczeństwa powinien wykorzystać przede wszystkim tę częstotliwość, na której prowadził ostatnio łączność lub jedną z dwu specjalnych częstotliwości ratowniczych:

• 121.5 MHz - częstotliwość podstawowa,

• 123.1 MHz - częstotliwość pomocnicza.

Są to częstotliwości odsłuchiwane non stop przez wszystkie lotniska kontrolowane a przede wszystkim przez satelity systemu SARSAT/KOMPAS, dlatego jeśli jesteśmy poza zasięgiem stacji naziemnych warto z tych częstotliwości skorzystać.

Przykładowy komunikat nadawany w przypadku BEZPOŚREDNIEGO zagrożenia życia powinien mieć treść następującą:

“MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY. Tu Wilga Sierra Papa Zulu Alfa Zulu. Pożar silnika. Jestem na 300 metrach nad Błoniem. Będę awaryjnie lądował trzy kilometry na północ od miasta. Cztery osoby na pokładzie.”

Nikomu nie życzę, aby nadawał lub odbierał taki komunikat. Ale gdyby co, to trzeba podać wszelkie informacje, które pozwolą służbom ratunkowym odnaleźć załogę i udzielić je pomocy.

W sytuacji, gdy nastąpiło NIE BEZPOŚREDNIE zagrożenie życia używamy procedury PAN np.

„PAN, PAN, PAN. Tu Wilga Sierra Papa Zulu Alfa Zulu. Mam pasażera z objawami zawału serca. Będę za pięć minut lądował na lotnisku Okęcie. Proszę karetkę pogotowia.”

Niekiedy możemy posłużyć się komunikatem SECURITE. Dotyczy to sytuacji, kiedy istnieje zagrożenie zjawiskami meteorologicznymi lub ruchowymi. Np.

„SECURITE, SECURITE, SECURITE. Tu Wilga Sierra Papa Zulu Alfa Zulu. Obserwuję wał burzowy zbliżający się od południa do lotniska w Płocku. Jest w odległości 5 kilometrów. Przerwijcie loty i zabezpieczcie sprzęt.”

Stacja odbierająca komunikat powinna potwierdzić jego odbiór używając na wstępie słowa MAYDAY, PAN lub SECURITE. Stacja przekazująca dalej komunikat alarmowy powinna użyć słów MAYDAY, (PAN), (SECURITE) - RELAY.

Ponadto na każdym spoczywa obowiązek powiadomienia służb lotniczych o korespondencji alarmowej, którą słyszał podczas lotu, nawet, jeśli w niej nie uczestniczył i nie był w stanie udzielić żadnej pomocy. Być może była to jedyna osoba słysząca komunikat i ktoś gdzieś oczekuje pomocy.

14.5. Komunikaty ATIS

Pomocne dla pilotów są nadawane przez całą dobę komunikaty ATIS (Automatic Terminal Information Service) zawierające podstawowe informacje dotyczące sytuacji ruchowej i warunków meteorologicznych na lotniskach komunikacyjnych.

Komunikat ATIS lotniska Warszawa Okęcie z dnia 22 stycznia 2003 r., nadawany na częstotliwości 120.45 MHz oraz pod numerem telefonu (022) 650 21 11 miał następującą treść:

1	Lotnisko i aktualność komunikatu	This is Warsaw information Whiskey	Aktualność określa litera Whiskey
2	Czas wykonanej obserwacji	Observation at 0752 expect	z godziny 7^52 UTC
3	Użytkowany system podejścia	Radar vektor info runway 11 ILS/DME	ILS/DME na kierunku 110°
4	Pas lądowania	Aproche arrival - Runway 11	Pas lądowania 110°
5	Pas startu	Departure - Runway 15	Pas startu 150°
6	Stan dróg startowych	Runway - wet
7	Współczynnik hamowania	Breakin action - Good
8	Poziom przejściowy	Transition level - 60	Poziom przejściowy 60
9	Wiatr przyziemny	Wind 130 degrees, 4 meters per second.	Wiatr z kier.130°, 4 m/s
10	Widzialność pionowa	Visibility 5 km, light snow, mist	Widzialność 5 km, opad śniegu, zamglenie
11	Widzialność wzdłuż drogi startowej		Pominięta
	Zachmurzenie i podstawa chmur	Broken one thousand feet	5/8 - 7/8, podstawa 1000 stóp
	Temperatura powietrza i temperatura punktu rosy	Temperature - 0 dewpoint - minus 1	Temp. powietrza 0° C Temp. punktu rosy -1° C
	Ciśnienie QNH	QNH - 1009 hectopascals	1009 hPa
	Zjawiska meteorologiczne	Trends forecast Not valiable
	Prognoza na lądowanie		Pominięta
	Zakończenie komunikatu	You have received information Whiskey	Zakończenie komunikatu

Komunikaty meteo VOLMET dla innych lotnisk kontrolowanych krajowych i niektórych europejskich na częstotliwości 127,600 MHz.

---