PEDAGOGIKA OGÓLNA - notatki, PEDAGOGIKA OGÓLNA - NOTATKI Z WYKŁADÓW ( SPORZĄDZONE PRZEZ M


PEDAGOGIKA OGÓLNA - NOTATKI Z WYKŁADÓW

I EDUKACJA JAKO PRZEDMIOT BADAŃ PEDAGOGIKI I JEJ SUBDYSCYPLIN

PEDAGOGIKA - pochodzi z j. Greckiego - pais -chłopiec , dziecko - ago-prowadzić

Czynność wychowywania dzieci ( sztuka prowadzenia człowieka po jego pełni człowieczeństwa ) Odnosi się do działalności praktycznej , co jest zauważalne zwłaszcza biorąc pod uwagę drugi termin funkcjonujący w grece , a odnoszący się do kwestii wychowania . Terminem tym jest - paideia - oznaczająca filozoficznej natury refleksję nad wychowaniem , refleksję odnoszącą się do sfery idei wychowania jako realizacje wyzwań świata kultury , odnoszącą się do duchowej sfery człowieka

Pedagogika ogólna wiąże się z praktyką edukacyjną jako wychowanie , kształcenie . Przedmiotem pedagogiki jest zjawisko wychowania , analizowana zarówno z perspektywy praktyki edukacyjnej , jak i teorii

Pedagogika ma za zadanie opisywać , wyjaśniać i rozumieć różnorodne formy praktyki edukacyjnej.

II EDUKACJA JAKO PRZESTRZEŃ BADAWCZA DLA PEDAGOGIKI

EDUKACJA - jest to ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka .

Edukacja jest przedmiotem badań pedagogiki

Refleksja edukacyjna jej początek wywodzi się z filozofii antycznej ze szczególnym wskazaniem na filozofię Starożytnej Grecji , w XIX w rozwija się jako nauka

Filozoficzne źródła pedagogiki naukowej pozytywistyczna koncepcja nauki .

III PEDAGOGIKA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA I JEJ PRZEDMIOT

Pedagogika naukowa zaczęła funkcjonować pod nazwą nauk pedagogicznych. Za wielością owych nauk skrywa się scjentystyczne założenie , że każda z tych nauk opisuje jakiś wycinek rzeczywistości wychowawczej i stanowi niezbędny element opisu tej rzeczywistości.

W ŚWIETLE KLASYFIKACJI NAUK PEDAGOGIKĘ OKREŚLA SIĘ JAKO :

Zdaniem H.Muszyńskiego „ zadaniem pedagogiki jest wyposażenie , tych , którzy zajmują się organizacją procesów dydaktycznych lub wychowawczych w wiedze o skuteczności różnego rodzaju zabiegów.

PEDAGOGIKĘ DZIELIMY NA NAUKI PRZYRODNICZE I SPOŁECZNE.

PEDAGOGIKA MA ZA ZADANIE WYJAŚNIAĆ I ROZUMIEĆ RÓŻNORODNE FORMY PRAKTYKI EDUKACYJNEJ.

FORMY PRAKTYKI :

edukacyjnych.

poszczególnych szczeblach edukacji.

IV SUBDYSCYPLINY PEDAGOGICZNE

Subdyscypliny pedagogiczne - działy pedagogiki , są ugrupowane według następujących kryteriów :

  1. kryterium celów działalności edukacyjnej : wytwarza tworzenie się subdyscyplin , które zadają sobie pytanie : JAKI CEL MA OSIĄGNĄĆ PEDAGOGIKA ? ( uwzględnia się między innymi tradycyjne kryterium rozwoju sfer emocjonalno - wolicjonalnej i intelektualnej )

np. :

2) kryterium rozwojowe

jakiego etapu rozwoju człowieka dotyczy

  1. kryterium metodologiczne - odnosi się do przedmiotu badań , który jest podejmowany przez różne dyscypliny ( co bada : czy samą pedagogikę i kontekst praktyki edukacyjnej pedagogika ogólna CZY kontekst społecznych oddziaływań edukacyjnych czynniki leżące na zewnątrz : grupy etniczne , rodzina , szkoła , media pedagogika społeczna )

  1. kryterium dewiacji i defektów rozwojowych :

PEDAGOGIKA SPECJALNA

 oligofrenopedagogika - uczniowie z zaburzeniami rozwoju intelektualnego

 tyflopedagogika - uczniowie niewidzący

 surdopedagogika - osoby niesłyszące , niedosłyszące

 pedagogika rewalidacyjna - praca z dzieckiem niepełnosprawnym

 resocjalizacja

5) kryterium dziedziny działalności ludzkiej ( aktywności człowieka jako przedmiotu badań )

Jakie rodzaje aktywności podejmuje człowiek

6)kryterium problemowe ( dzielimy ze względu na typ problematyki )

7) kryterium instytucjonalne bada się działalność edukacyjną prowadzoną przez różne instytucje np. :

V POJĘCIA PEDAGOGICZNE

  1. EDUKACJA - jest to ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka . Edukacja jest przedmiotem badań pedagogiki

  1. WYCHOWANIE - świadomie organizowana działalność społeczna, której celem

Jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka . Możemy wyróżnić:

rodzina , kontakty społeczne , religia

tj: przedszkola, szkoły, internaty , domy dziecka

WYCHOWANIE - W SPOSÓB TRADYCYJNY DEFINIUJEMY :

CELOWE I ŚWIADOME DZIAŁANIE PEDAGOGIKI DĄŻĄCE DO WYWOŁYWANIA WZGLĘDNIE TRWAŁYCH ZMIAN W OSOBOWOŚCI ( Wincenty Okoń )

3) KSZTAŁCENIE- system działań zmierzających do tego , aby uczącej się jednostce

umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmienienia świata i ukształtowanie własnej osobowości ( W. Okoń )

4) UCZENIE SIĘ - proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu ( wiadomości , umiejętności , nawyki , postawy ) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości ( doświadczenia i ćwiczenia) W.Okoń

  1. NAUCZANIE - jest procesem kierowania uczeniem się uczniów w toku planowanej

pracy nauczyciela z uczniami ( W. Okoń)

  1. SYSTEM OŚWIATOWO - WYCHOWAWCZY - ogół powiązanych ze sobą

placówek i instytucji kształcenia i wychowania ( W. Okoń )

VI ZWIĄZEK PEDAGOGIKI Z INNYMI NAUKAMI

VII PEDAGOGIKA JAKO FILOZOFICZNA REFLEKSJA

Rozwijała się obok nurtu pedagogiki naukowej , była określana mianem pedagogiki kultury ( jej przedstawiciele min. Hessen , Nowroczyński , Buchodolski uprawiali pedagogikę na sposób filozoficzny )

Przedmiotem analiz jest tu proces wychowywania rozumiany jako interioryzacja wartości kultury , odnoszący się do sfery duchowej człowieka , ujęcie to nawiązuje do greckiego - paideia. Ta koncepcja wychowania sytuuje się w obszarze humanistyki, definiowanej w opozycji do nauki ( takie rozumienie wychowania jest całkowicie odmienne od pedagogiki naukowej )

INSPIRACJE FILOZOFICZNE PEDAGOGIKI KULTURY

Pedagogika kultury wyrasta z filozoficznych koncepcji takich jak :

  1. FILOZOFIA - MYŚL HEGLA - podstawowym założeniem filozofii Hegla było przekonanie , że cała rzeczywistość kształtuje się według jednej rozwijającej się dialektycznie idei , stanowiącej proces realizowania się Absolutu ( rozumu historii , ducha świata ) Dzieje ludzkości to realizacja idei wolności ludzkiej , a jednocześnie realizacja Absolutu. Wolność ,jako istota ducha , oznacza historyczno - kulturowy proces wyzwalania się człowieka od pozaludzkiej przyrody . Wolność rodzi się i dojrzewa w procesach historycznych ,w kulturotwórczym działaniu człowieka. Dzieje ludzkości przechodzą przez stadia rozwoju ducha subiektywnego ( rozwoju jednostki ) ducha obiektywnego ( rozwoju społeczeństwa ) i ducha absolutnego ( rozwoju kultury ) . Rozwojowi ducha towarzyszy realizacja idei świadomości wolności , dokonująca się w obszarach : stosunków społecznych moralność , państwo , oraz w sztuce , religii i filozofii, w których osiąga najwyższe formy.

  2. KONCEPCJA WILHELMA DILTHEYA

Dilthey był zwolennikiem antypozytywistycznego kierunku w metedologii nauk o kulturze. Dzięki niemu sformułowano nowy program badań nad zjawiskami kulturowymi. Przeciwstawiał się traktowaniu socjologii jako nauki przyrodniczej , przez badania prowadzone w obszarze nauk społecznych ( zamiast wyjaśniania rozumienie ) Dilthey odrzucił filozofię dziejów jako opartą na założeniu , że istnieje jakaś jedna zasada rządząca ludzkością i jej dziejami.

ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE PEDAGOGIKI KULTURY :

ANTYNATURALIZM Antynaturalistyczny przełom filozoficzny dokonał się w Niemczech w dziedzinie szeroko rozumianej humanistyki . Nawiązywano tu do tradycji idealizmu inspirowanej przez myśl Hegla.

ANTYNATURALIZM kwestionuje stałość , niezmienność istoty ludzkiej , człowiek jako istota duchowa , a nie element świata przyrody.

IDEALIZM świat kultury jest światem ducha , w którym rozwija się i zyskuje samoświadomość to , co absolutne .W idealizmie zaciera się dualizm tego co przynależy do sfery materialnej rzeczywistości zewnętrznej wobec człowieka a tego , co stanowi jego - psyche Wszystko przynależy do świata duchowego , którego elementy nie mogą być postrzegane i wiernie opisywane , lecz rozumiane , poddawane refleksji.

IDEALIZM wiąże się ze zrozumieniem kultury i świata społecznego przez pryzmat obecności w nim duchowego ( idealnego ) pierwiastka ( idealizm odnosi się do świata idei )

VIII WYCHOWANIE JAKO PRZEDMIOT REFLEKSJI

  1. Ujecie wychowania w perspektywie teleologicznej. Ogromna wagę przykłada się do formułowania celów wychowania jednocześnie w kategoriach rozwoju kultury oraz duchowej ( kulturowej ) sfery funkcjonowania człowieka . Cele wychowania określa się w kategoriach filozoficzno - antropologicznych :

Wspólnota ; ludzkość ; humanitaryzm

  1. Wychowanie ma za zadanie prowadzić człowieka w świat najwyższych wartości i wzniosłych ideałów kultury ( wprowadzać w świat ponadindywidualnych wartości )

  2. Wychowanie wprowadzając człowieka w świat kultury i wspólnotę duchową , określaną w kategoriach narodu , jego losu , ludzkości wyznaczonych przez historię i współczesność.

W Polsce pedagogika kultury rozwinęła się w okresie międzywojennym . Charakterystyczne dla tego okresu jest ustalenie kanonu wartości ,stylów życia , postaw godnych przekazu w procesie wychowania . Pedagogika ta ma zatem charakter KONSERWATYWNY

Filozoficzny nurt pedagogiki współcześni pedagodzy :

PEDAGOGIKA KULTURY A FILOZOFIA WYCHOWANIA

relacja człowiek - świat kultury , założenia metafizyczne (ontologiczne ) charakterystyczne dla filozofii , rozbudowana refleksja teleologiczna

WSPÓŁCZESNOŚĆ

IX PEDAGOGIKA NAUKOWA

Socjologia jako pierwsza stała się nauką społeczną

( miał swoje źródła w filozofii pozytywizmu XIX w )

EPISTEMOLOGIA teoria wiedzy

Wiodącą postacią w rozwoju scjentystycznego paradygmatu jest August Comte wyznaczył naukowy wzorzec

  1. Faktem jest to co jest dane w bezpośrednim doświadczeniu ( to co mogę uchwycić za pomocą zmysłu np.:to co zobacze )

  2. Nauka ma się zajmować ustalaniem związku pomiędzy faktami wyjaśnianie

  3. Badanie faktów ma dać podstawę dla ich przewidywania

ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE ( EPISTEMOLOGICZNE )

SCJENTYZM jedynym z jego założeń jest naturalizm , który ma wpływ na postrzeganie człowieka , człowiek jest jako element świata przyrody , posiada stałą naturę i jego rozowjem rządzą stałe prawa , które można określić

NATURALIZM odwołuje się do pojęcia niezmiennej ludzkiej natury , jako stałej normy , ze względu na którą powinien być organizowany proces wychowania. Szczególną odmianą naturalizmu jest psychologizm.

OBIEKTYWIZM (kolejna cecha scjentyzmu ) oznacza , że nauka jest i powinna być wolna od wartości. Zakłada się , że nauka jest dobra, prawdziwa , ma służyć człowiekowi , ideał nauki pozytywnej odrzuca zdania normatywne : nauka winna pozostawać wolna od wartości.

UTYLITARYZM założenie , że wiedza naukowa jest wiedzą pewną a jednocześnie jest to wiedza skuteczna , przydatna do kontrolowania zjawisk

Pedagogika naukowa prowadzi swoje badania w oparciu o reguły empiryzmu logicznego , jest to droga , która rozpoczyna się dostrzeżeniem ( rejestracji danych ) faktów , poprzez wyjaśnianie związku pomiędzy faktami , do formułowania naukowych twierdzeń o charakterze praw naukowych.

KRYTYKA

  1. ASPEKTY NORMATYWNE:

Pedagogika nie spełnia postulatu nauki wolnej od wartości . Dwa przykłady pedagogicznego normatywizmu:

się “ człowiekiem “

przebieg procesu wychowania

W świetle krytyki pedagogiki naukowej , pedagogika jawi się jako dyscyplina , która nie spełnia wymogów stawianych nauce rozumianej pozytywistycznie . Nie można jednak stąd wyciągać wniosku , że pedagogika nie jest nauką , a jedynie , że nie jest nią w pozytywistycznym sensie.

Proces wychowania ma charakter niedeterministyczny (proces wychowania nie jest w 100 % zależny od czynników , które możemy określić ) i przebiega w układzie zamkniętym.

WSPÓŁCZESNE BADANIA PEDAGOGICZNE :

ICH KIERUNKI I METODY

TERMINY I POJĘCIA BADAŃ PEDAGOGICZNYCH

1 TYPY BADAN PEDAGOGICZNYCH

METODOLOGIA BADAŃ - BADANIA PEDAGOGICZNE I ICH METODOLOGICZNE PODSTAWY

  1. z punktu widzenia celu badań:

TEORETYCZNE ( PODSTAWOWE ) - zmierzające do gromadzenia wiedzy teoretycznej - budowanie uogólnień

EKSPERYMENTALNE - ( weryfikacyjne ) mają na celu sprawdzanie co się działo. Polegają na sprawdzaniu działania czynnika wprowadzonego celowo do badanego układu , bądź czynnika już w tym układzie obecnego. Cel badań : określenie siły oddziaływania jakiejś zmiennej wprowadzonej eksperymentalnie przez badacza bądź też jakiegoś czynnika.

DIAGNOSTYCZNE - diagnoza określająca stan rzeczy - poszukiwanie źródeł , przyczyn , uwarunkowań :

Co sprawia , że...? Dlaczego...?

  1. Kryterium organizowania przebiegu badań

  1. Ze względu na przedmiot poznania

Współcześnie mamy doczynienia z 4 różnymi modelami w pedagogice współczesnej :

  1. SCJENTYSTYCZNY (POZYTYWISTYCZNY )

  2. INTERPRETATYWNY - wywodzi się od - paideia- Pedagogika podejmuje próbę rozumienia i interpretacji

  3. KRYTYCZNY - zaangażowanie polityczne badaczy , badacze opowiadają się zawsze po stronie równości społecznej , z niego wynikają specyficzne wątki

(np. dostęp do oświaty w zależności od klasy społecznej , rola kobiet w edukacji itp.)

  1. POSTMODERNISTYCZNY - określa się mianem anarchizmu pedagogicznego

(„ anthing goes” badaj co chcesz ) kwestionuje się wartość prawdy

W Polsce występują 3 pierwsze modele

WYKŁAD 3 (9 PAŹDZIERNIK 2005)

X PEDAGOGIKA W PERSPEKTYWIE ADAPTACYJNEJ , EMANCYPACYJNEJ

TYPY RACJONALNOŚCI PEDAGOGIKI

RACJONALNOŚĆ - pojęcie racjonalności „ odnosi się do koncepcji doświadczania świata , którą dysponuje każdy człowiek „ Racjonalność jako głęboka struktura doświadczenia , wyznacza możliwości interpretacyjne człowieka . Decyduje więc o tym , jak postrzegany jest świat , w jaki sposób rozumiemy dotyczące nas zjawiska.

PORZĄDEK WARTOŚCI

Wartości są wymierne , dają się ocenić w przedmiotowej skali. Nastawienie wobec świata i cele życiowe mieszczące się w tej perspektywie ustanawiane są przez dobra , które są niezbędne do podtrzymywania i kontynuacji egzystencji człowieka . Dobra są przeliczalne i wymierne w sensie ekonomicznym i społecznym. Wartości o instrumentalnym znaczeniu stanowią podstawę racjonalności adaptacyjnej. Służą one sprawnemu funkcjonowaniu człowieka w zastanych okolicznościach. Wartości tego rodzaju są przeliczalne i wymierne. Wartości obecne w ramach racjonalności emancypacyjnej mają charakter dynamiczny , pojawiają się na bieżąco jako rezultat auto kreacji podmiotu . Wartością jest „ otwieranie się na nowe znaczenia i nowy sposób doświadczania świata „

KATEGORIE OPISU ŚWIATA

Z perspektywy racjonalności adaptacyjnej , rzeczywistość jawi się jako zewnętrzny wobec podmiotu zbiór przedmiotów , które należy poddać kontroli. ( rzeczywistość jawi się jako świat przedmiotów, które należy poddać kontroli , opanować , podporządkować życiowo ważnym celom. ) Wiedza , określona jako „ instrukcja obsługi „ pełni wobec tak rozumianej kontroli funkcję instrumentalną . Wiedza ma charakter techniczny i podlega modyfikacji jedynie w celu usprawnienia podmiotowego działania. Kultura jest traktowana jako zbiór ustalonych celów i norm działania. Inni ludzie są postrzegani w pozycji roli, jaką mogą przyjąć w procesie realizacji zamierzonych celów. Odnosząca się do nich percepcja , ma zatem charakter uprzedmiotawiający

RACJONALNOŚĆ ADAPTACYJNA - OBOWIĄZUJE W SFERZE TECHNICZNEGO OPANOWANIA ŚWIATA PRZYRODY

ZAŁOŻENIA INTERPRETACJNE

Z perspektywy racjonalności adaptacyjnej , rzeczywistość kulturowa jest postrzegana w sposób jednoznaczny , nierelatywizujący . Posiadana przez podmiot wiedza o świecie , bazuje na obecności fundamentalnych przekonań , które - w sposób nieuświadomiony przez podmiot -warunkują jego orientację w świecie zjawisk społecznych. Postrzegana realność kulturowego świata nie podlega problematyzacji , co wyznacza taki typ działania , który przyjmuje charakter adaptacyjny do postrzeganych warunków. Podmiot nie dostrzega różnicy indywidualnych punktów widzenia. Jednoznaczność i pewność , dotyczące adekwatności własnej perspektywy poznawczej względem „ realnie „ istniejącej rzeczywistości. , wyznacza pojęcie „ normalności „. „Normalność „ jest traktowana jako kryterium w ocenie działań i zachowań innych ludzi. Konsekwencją prezentowanej przez podmiot perspektywy jednoznaczności , staje się fundamentalizm poznawczy , stojący u podstaw negowania i odrzucania alternatywnych wzorców racjonalności , przejawiających się w „ innego rodzaju „ działaniach , zachowaniach , sposobach myślenia .

Jednostka , dysponująca adaptacyjnym typem racjonalności , jest nastawiona na podtrzymywanie posiadanego obrazu świata . Towarzyszące mu uzasadnienia , odwołują się do poczucia oczywistości , budowanego na podstawie kulturowo zalegalizowanych przekonań o „ naturalnym porządku rzeczy „.

RACJONALNOSĆ EMANCYPACYJNA - w swoim kontekście oparta jest na zasadach krytyki i działania . Celuje ona w krytyce tego co jest ograniczające i deprymujące , a jednocześnie popiera działania sprzyjające indywidualnej wolności i pomysłowości. Ten typ racjonalności skonstruowany jest jako zdolność do krytycznego myślenia i rekonstruowania jego

Krytycznej genezy , do zastanowienia się nad samym procesem myślenia. Racjonalność emancypacyjna zwiększa swe zainteresowania samorefleksja o działanie społeczne , zmierzające do stworzenia warunków ideologicznych i materialnych , w których istnieją relacje oparte na alienacji i wyzysku . Sugeruje to obraz edukacji obywatelskiej

Racjonalność emancypacyjna przypisuje doświadczanej rzeczywistości charakter procesualny , dynamiczny. Z tej perspektywy , istotę świata tworzy jego ciągłość temporalna ( pomiędzy przyszłością , teraźniejszością a przeszłością ) Percepcja rzeczywistości wykracza więc poza doraźną perspektywę „ tu i teraz „ . Światu społecznemu przypisuje się charakter wspólnotowy. Obecne w jego obszarze znaczenia są tworzone w procesach międzyludzkiej komunikacji oraz w zbiorowym działaniu. Kultura jest postrzegana jako konstytuowana przez zbiór interpretacji rzeczywistości . Interpretacje takie mają charakter dynamiczny, podlegają bowiem problematyzacji i zmianie. Perspektywa z jakiej podmiot dostrzega zjawiska zachodzące w obszarze kultury , daje mu przekonanie wolności wyboru , możliwości autokorekcji , a jednocześnie kreacji wspólnego świata społecznego.

Racjonalność emancypacyjna obejmuje przekonanie o problematycznym charakterze kulturowo definiowanego świata . Jego percepcja jest traktowana jako wynik subiektywnej interpretacji podmiotu. To przekonanie stoi u podstaw dostrzeżenia relatywizmu własnej wiedzy przez podmiot. , skutkującego tolerancją wobec alternatywnych sposobów percepcji rzeczywistości , przejawiających się w działaniu i myśleniu innych ludzi. Wiedza podmiotu o świecie jako „ niepewna „ , jest poddawana nieustannej rewizji podmiotu. W tym sensie racjonalność emancypacyjna jest obdarzona krytyczną samoświadomością .

RACJONALNOŚĆ ADAPTACYJNA

Teorie wychowania autorytarnego

Pedagogika behawiorystyczna

Pedagogika konserwatywna ( elitaryzm )

Pedagogika socjalistyczna

RACJONALNOŚĆ EMANCYPACYJNA

Teorie wychowania antyautorytarnego

Pedagogika humanistyczna

Pedagogika liberalna

cel wychowania

  • Adaptacja do zastanych warunków życie

  • Tożsamość konwencjonalna , tożsamość roli; kształtowanie wg nienaruszalnych wzorców osobowych , urabianie

  • rozwój jako samorealizacja , samowychowanie

  • tożsamość postkonwecjonalna

  • rozwój permanentny , ciągłe przekraczanie siebie

Istota oddziaływań pedagogicznych

  • Bezpośredni wpływ na dziecko

  • Transmisja gotowej wiedzy i gotowych wzorców zachowań

  • Zdyscyplinowany wysiłek

  • Podporządkowanie się wychowanka woli innych

  • Pomoc jako sterowanie dzieckiem

  • pośredni wpływ na dziecko polegający na organizowaniu sytuacji sprzyjających rozwojowi

  • umożliwianie wychowankom samopoznania

  • edukacja bez przymusu , respektująca prawo jednostki do własnej drogi rozwoju

  • akceptacja autonomii , indywidualności podmiotu

  • pomoc jako oferta

PAOLO FEIRE - opisuje 2 typy edukacji

1) ( racjonalność adaptacyjna ) BANKOWA KONCEPCJA EDUKACJI - funkcjonuje jako edukacja masowa , jest to model oparty na jednostronnej transmisji wiedzy płynącej od nauczyciela do ucznia

NAUCZYCIEL

UCZEŃ

Podmiot działania przedmiot działania nauczyciela

CECHY :

nie myśleć zapamiętać powtarzać

Edukacja stanowi trening dla ucznia , ten model edukacji kształtuje dobrego ( posłusznego ) poddanego .

świadomość ucznia według tego modelu jest to wpajanie uczniom fałszywego przekonania na temat relacji człowieka do świata. Człowiek stoi obok świata

Nauczyciel jest podmiotem działania , podmiotem namysłu , natomiast uczeń jest przedmiotem działania nauczyciela. Działanie , myślenie stanowi domenę nauczyciela.

JAKIE KONSEKWENCJE POLITYCZNE PŁYNĄ Z TEGO MODELU

NAZWA MODELU BIERZE SIĘ Z :

Feire porównuje ten model do zasad systemu bankowego , wiedza jest depozytem , nauczyciel urzędnikiem bankowym , a umysł ucznia kontem ( inaczej jest to wkładanie depozytu na konto)

Feire jest zaangażowany w tworzenie nurtu pedagogiki krytycznej.

Bankowa koncepcja edukacji ma charakter monologowy - monolog nauczyciela

Temu modelowi edukacji Feire przeciwstawia model edukacji stawiającej problemy.

  1. racjonalność emancypacyjna EDUKACJA WYZWALAJĄCA EDUKACJA STAWIAJĄCA PROBLEMY

NAUCZYCIEL

UCZEŃ

PODMIOT PODMIOT

W tym dialogu obie osoby są podmiotami , są uznane za autonomiczne , myślące

CZEGO DOTYCZY

doświadczeniem życiowym , kulturowym , politycznym itp. Ucznia i nauczyciela. Sam proces dialogu zachodzi na zasadzie dialektycznej ( dialektyka ) z tego dialogu wychodzi wiedza , która nie stanowi ani uprzedniej wiedzy nauczyciela , ani uprzedniej wiedzy ucznia . Jest nową jakością wyłaniającą się w procesie edukacji jako KONSTRUŁOWANIE WIEDZY ( wiedza do której dochodzą po negocjacjach , konflikcie )

NAUCZYCIEL

⇓

UCZEŃ

TEZA ⇓ ANTYTEZA

⇓

⇓

SYNTEZA

Kształtuje ucznia jako podmiot zdolny do samodzielnego myślenia , oraz istotę twórczą działającą w świecie.

WYKŁAD 4 ( 22.10.05)+ 5 (05.11.05)

XI EDUKACJA W PERSPEKTYWIE IDEOLOGII POLITYCZNEJ

DOMINUJĄCE IDEOLOGIE :

  1. KONSERWATYZM - jako ideologia polityczna

Conservare łać. utrzymywać , zachowywać

Jest ideologią zmierzającą do utrwalenia zastanego porządku społecznego. Odwołując się do uniwersalnych wartości , norm , hierarchii , które powinny obowiązywać w społeczeństwie

Konserwatyzm rodzi się w czasach wielkiej rewolucji francuskiej , wrogość do ideologii liberalnej.

W XX w konserwatyzm silnie ożywa pod hasłem „ powrót do źródeł „ - powrót do uniwersalnych wartości kultury, religii , moralności

Koncepcja człowieka - jak postrzegany jest człowiek przez konserwatystów

nieetyczna , niedoskonała , moralnie upośledzona . Po to aby żył i funkcjonował w społeczeństwie trzeba go wychować , ukształtować. Dopiero wdrożenie człowieka do uniwersalnych wartości , norm czyni go zdolnym do życia w społeczeństwie. Dopiero wychowanie uczłowiecza człowieka , człowiek staje się ludzki dopiero gdy zostaną mu narzucone wartości , normy

Człowiek jest również niedoskonały w sensie biologicznym. Bierze się pod uwagę pochodzenie etniczne , społeczne , rasowe, kulturowe ( są grupy ludzi zdolnych i niezdolnych do sprawowania władzy )

konserwatyzmu . Kobieta jest predysponowane do uprawiania cnót domowych , mężczyzna życie polityczne - rządowe.

DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA

W jaki sposób to uzasadniają ?

Podziały społeczne uważa się za naturalne , konieczne . W związku z tymi podziałami formułuje się postulaty ograniczania dostępu do władzy niektórym grupom ludzi.

WIZJA SPOŁECZEŃSTWA

członkowie tego społeczeństwa pełnić

które wskazują człowiekowi jego miejsce w społeczeństwie

odczuwania tzn. budowanie poczucia wspólnej tożsamości ludzi , opartej na ideach historii bądź odwołujących się do natury. Akcentowane są przez konserwatyzm takie kategorie jak naród , ojczyzna

społeczeństwo będzie lepsze , powinno się rozwijać ale powinno przestrzegać normy , prawa.

Ich poglądy są ugruntowane w prawdziwym obrazie świata ( podpierają się wielkimi autorytetami )

WARTOŚCI

EDUKACJA

PRZYKŁADY EDUKACJI W KONSERWATYZMIE

  1. SZKOŁA TRADYCYJNA ( film o szkole w Japonii )

Koncepcja pedagoga J. Herberta ukształtowała się w XIX w . Herbart stworzył jako pierwszy system pedagogiki naukowej , który dał początek szkole tradycyjnej . Według niego wychowanie to proces obiektywny , który przebiega w zgodzie z pewnymi stałymi prawami. Jeżeli te prawa odkryjemy to wtedy będziemy dopiero mogli zaplanować środki wychowawcze.

Należy wypracować środki i metody wychowawcze , które będą gwarantowały pełną realizację zaplanowanych celów.

Cele wychowania Herbert wywodzi z filozofii i formułuje je w postaci ideałów wychowania

  1. IDEA DOSKONAŁOŚCI - oznacza zgodność woli człowieka z jego przekonaniami

  2. IDEA WEWNĘTRZNEJ WOLNOŚCI - oznacza , że moja wola jest wolą silną

  3. IDEA ŻYCZLIWOŚCI - oznacza , że moja wola jest zgodna z wolą innych ludzi.

  4. IDEA PRAWA - oznacza , że moja wola jest zgodna z tym co dyktuje prawo

  5. IDEA ZADOŚĆUCZYNIENIA - oznacza , że jeżeli dostrzegam sytuacje w której łamane jest prawo to odczuwam potrzebę zadośćuczynienia.

Herbart chce wychować ludzi którzy będą tacy sami. Wychowanie według niego określane jest za pomocą pojęcia „ Bildung „ urabianie . Bildung jest jednocześnie i kształceniem i wychowaniem , jest to formowanie człowieka . Celem jest kształtowanie człowieka jako moralnego charakteru , do tego niezbędne są przekonania . Poprzez przekaz wiedzy kształtujemy w dziecku odpowiednie przekonania , które kształtują moralny charakter.

MORALNY CHARAKTER

⇑

PRZEKONANIA

⇑

WIEDZA

Herbert uważa , że przekonania jednostki wyrastające z wiedzy ( cytuje Herberta „ tempaki nie mogą być ludźmi cnotliwymi „ ) Proponuje on szkołę elitarną , wyłącznie dla chłopców o wyjątkowych predyspozycjach. Herbert w swojej pedagogice chce realizować postulaty oświecenia . Herbert nie wierzył , że cała ludzkość jest w stanie osiągnąć charakter moralny , uważał , że potrzebni są wybitni przewodnicy - nauczyciele.

Herbert stworzył nowoczesny system dydaktyczny . System , który polega na przekazie wiedzy , zadaniem ucznia jest jej przyswajanie.

Herbert jest twórcą systemu klasowo - lekcyjnego , wprowadził lekcje , podział uczniów na grupy jednorodne wiekowo , wprowadził podział treści nauczania na przedmioty szkolne .

Rola nauczyciela nauczyciel musi być mężczyzna , obdarzony charyzmą , musi być człowiekiem silnego charakteru . Herbert uważał , że kobiety nie są w stanie oddziaływać na uczniów . Nauczyciel musi dominować , postać nauczyciela powinna budzić respekt.

Herbert wprowadza specyficzne metody wychowawcze np.:

KARNOŚĆ - strategia wychowawcza stosowana przez nauczycieli , jest to dyscyplinowanie , kształtowanie właściwych nawyków zachowania

PILĘGNOWANIE - jest to „łagodne „ oddziaływanie wychowawcze ( „ miękka przemoc „ )

były dominującym modelem szkolnictwa na świecie. Elementy szkoły tradycyjnej zostały włączone w system socjalistyczny ( do modelu pedagogiki socjalistycznej )

szkoła tradycyjna charakteryzuje się bankową koncepcją edukacji.

REFORMY OPARTE NA IDEOLOGII KONSERWATYWNEJ

standardów moralnych. Reforma edukacji na bazie idei doskonałości - kompetencje techniczne i przedmioty ścisłe , rozbudowano mechanizm selekcji i kontroli , szkoła jako ważne narzędzie społecznej stratyfikacji . Chodzi o to aby edukacja napędzała rynek pracy. Miejsce jednostki w społeczeństwie ma określać jej zdolność i pracowitość . Krytyka projektu edukacji opartego na zasadzie równości szans. Ciągłe testowanie osiągnięć uczniów i ich selekcjonowanie na grupy ze względu na wyniki. W tym sensie nasila istniejące podziały klasowe. Szkoła promuje klasę dominującą ( reprezentuje klasę średnią i wyższą ) . Na wynik testów ma wpływ kapitał kulturowy

Jest to występujący w konserwatyzmie psychometryczny model edukacji.

np.:6 latków , 8 latków ...

Matura francuska - obowiązkowym przedmiotem jest filozofia . Wyniki uzyskiwane przez maturzystów , okazuje się , że maturę rozszerzoną zdają w większości uczniowie z wyższych klas społecznych.

WARIANTY KONSERWATYWNYCH IDEOLOGII EDUKACYJNYCH

Wychowania chrześcijańskiego . Dobro wspólne państwa jest spójne z dobrem wspólnym rodziny i kościoła. „ sprowadzenie do jedności przez przekreślenie różnic „

IDEOLOGIA LIBERALNA ( LIBERALIZM )

LIBERALIZM liberalis ( łać. ) - dotyczy wolności

Wywodzi się z filozofii oświecenia , filozofowie przeciwstawiają się władzy , chcą wyzwolenia ludzi spod despotycznej władzy.

PODSTAWOWE WYZWANIA POŁĄCZONE LIBERALIZMU Z IDEĄ DEMOKRATYCZNĄ

( fuzja idei demokracji i liberalizmu w XIX w )

• wolność indywiduum - domaga się wolności człowieka , wolności od zewnętrznych wpływów , przymusów

• domaga się ograniczania roli państwa - to nie państwo powinno kontrolować i mówić człowiekowi jak ma żyć

• wolność gospodarcza - co daje podstawę gospodarki kapitalistycznej

• wielość nurtów: filozofia indywidualistyczna/ pragmatyczna , indywidualizm/ kolektywizm/ wolny rynek vs. Redystrybucja dochodów

KONCEPCJA CZŁOWIEKA

KONCEPCJA SPOŁECZEŃSTWA

• funkcjonowanie społeczeństwa opiera się na zbiorowym interesie jednostek (suma interesów , koncepcja niewidzialnej ręki-starcie , harmonia )życie społeczeństwa oparte jest na zasadach demokracji czyli ustroju gdzie decyzje podejmowane są na mocy większości głosów

• wolność gospodarcza

• zasada neutralności światopoglądowej państwa tzn. domaga się chronienia kwestii światopoglądu wyznania obywateli od wpływów państwa

• prawo do własności prywatnej

• idea postępu społecznego ( eksperymentalizm i empiryzm )

WARTOŚCI

EDUKACJA + NURTY W PEDAGOGICE LIBERALNEJ

  1. POGLĄDY NA WYCHOWANIE WYRAŻONE PRZEZ J.LOCKE „Myśl o wychowaniu w XVIII w „ . Locke pisze w swoich pismach o kształtowaniu człowieka jako obywatela wśród cnót obywatelskich tj. hojność , uprzejmość , tolerancja , roztropność , sprawiedliwość

  2. FILOZOFIA WYCHOWANIA J.J. ROUSSEAU - w XVIII w był autorem koncepcji politycznych , w których pokazywał zasady konstruowania społeczeństwa opartych na ich własnej woli. Twórca koncepcji swobodnego wychowania ( wychowanie pozbawione presji , bez przemocy , bez przymusu )

Wątek Russeau podejmuje nurt pedagogiki „ nowe wychowanie „ przeciwstawiające się założeniu szkoły tradycyjnej . Proponuje kształtowanie człowieka w wolności . Szkoła , wychowanie dla dobra dziecka . Zwracano uwagę na rozwój samorządności szkolnej , wspólne rozwiązywanie problemów , kształtowanie samodzielności człowieka .

We współczesnej pedagogice mamy dużo odmian pedagogiki liberalnej , wszystkie zakładają wychowanie w wolności z poszanowaniem autonomii dziecka , z poszanowaniem jego wyboru , wychowanie pozbawione przemocy , wychowanie antyautorytatywne .

Do takich nurtów należy :

ANTYPEDAGOGIKA - radykalna próba usunięcia wszelkiego przymusu wychowawczego.

Schonbeck- przedstawiciel antypedagogiki

Antypedagogika jest nurtem wywodzącym się z Niemiec ( początki to lata 70-80 ) przeciwstawia się wszelkiej idei wychowania ,antypedagodzy twierdza , że nie wolno wychowywać dziecka , ponieważ wychowywanie jest przemocą . Stawia pytanie : Jakie mają prawo dorośli wychowywać dzieci ? Znosi wychowanie , pokazuje , że dziecko od momentu przyjścia na świat jest zdolne do okazywania swoich potrzeb ( świadomość swoich potrzeb ) Dziecko jest traktowane na równi z dorosłym. Jest zdolne do myślenia , podejmowania decyzji , wyboru. Zamiast wychowania proponują stosunek oparty na przyjaźni z dzieckiem amikacja ( amica- przyjaciel ) przyjaźń z dzieckiem opiera się na równości prawa , nikt nie ma prawa podejrzewać , że dziecko jest mniej zdolne. Trzeba pozbyć się patriachalnego stosunku do dziecka.

Różnice pomiędzy liberalizmem a liberalizacją wychowania

Liberalizm łączy wolność z odpowiedzialnością , opiera się na założeniu kontraktu pomiędzy uczniami a nauczycielem tzn że ustalane są zasady , prawa i obowiązki w których obydwie strony są zobligowane do ich respektowania. Natomiast sytuacja w której następuje dominacja ucznia nad nauczycielem nie ma nic wspólnego z liberalnym modelem edukacji.

Liberalizm jako filozofia polityczna interesuje się tym jak ludzie dorośli organizują życie , tutaj dzieci nie są traktowane jako dorośli . Tutaj dziecko traktowane jest jak dziecko.

WYKŁAD 6 - 19.11.2005

PEDAGOGIKA KRYTYCZNA ( EMANCYPACYJNA JAKO RADYKALNA OPCJA MYŚLENIA O EDUKACJI )

ŹRÓDŁA PEDAGOGIKI KRYTYCZNEJ

Pedagogika krytyczna - wyrasta na bazie radykalnej krytyki oświaty

Teorie socjologiczne które pokazują , że szkoła oparta bankowej koncepcji

edukacji doprowadza do odtwarzania nierówności

Teorie socjologiczno -ekonomiczne społecznych , szkoła promuje warstwy dominujące w społeczeństwie , ogranicza możliwości innych grup , blokuje możliwości awansu społecznego

KONCEPCJE SOCJOLOGICZNE

PIERE BOURDIEAU - socjolog francuski , socjolog kultury , tworzy teorię reprodukcji

społecznej odtwarzanie nierówności klasowych w społeczeństwie

P. Bourdieau jest marksistą , postrzega społeczeństwo jako teren konfliktów pomiędzy 2 grupami

społecznymi klasą średnią - dominującą i klasą upośledzoną - robotnicy i chłopi

Problem reprodukcji społecznej prowadzi do tego , że dzieci robotników i chłopów nie mogą

zmienić klasy społecznej , dzieci klasy średniej są promowane .

TEZA BOURDIEAU

„Szkoła na mocy strategii gwałtu symbolicznego prowadzi do odtwarzania nierówności klasowych w społeczeństwie „

gwałt symboliczny oznacza jednokierunkową transmisje kultury przez szkołę ( wpajanie kultury uczniowi )

kultura legalna to kultura dominująca w społeczeństwie i przekazywana przez instytucję oświatowe

kultura nielegalna przedstawicieli kultur nielegalnych uważa się za niekulturalnych , jest to kultura odbiegająca od legalnej np.: subkultura , kultura klas niższych , która nie znajduje uznania przez klasy dominujące i jest wykluczana z sfery publicznej oraz edukacji.

Habitus kapitał kulturowy jednostki , wszystko to co przejmujemy z kultury np.: wzory zachowań , normy , wartości , pojęcia , używanie języka , sposoby oceniania świata , wzorce estetyczne , ubiór , mimika , sposób chodzenia , sposób reagowania

HABITUS kształtuje dyspozycje do zachowań , ludzie zachowują się zgodnie ze swoim habitusem .

Ludzie maja różne habitusy , w zależności od kultury w której się wychowują

Różnice powstające na płaszczyźnie różnic klasowych ( rodzaje habitusów )

I PODZIAŁ

HABITUS KULTURY LEGALNEJ - ten , który jest nabywany w procesie socjalizacji

HABITUS KULTURY NIELEGALNEJ - nabywany w kulturze nielegalnej

II PODZIAŁ

HABITUS PIERWOTNY - HABITUS KTÓRY NABYWANY JEST PRZEZ CZŁOWIEKA W OKRESIE SOCJALIZACJI PIERWOTNEJ ( wychowanie domowe do 5 roku życia )

Proces socjalizacji pierwotnej - jego wpływy są najtrwalsze , są to wpływy które dziecko nabywa w pierwszych 5 latach swojego życia

HABITUS WTÓRNY - kształtowany przez instytucje edukacyjne

PRZYKŁAD

Przedstawimy 2 dziewczynki z różnych klas społecznych , u których w momencie rozpoczęcia szkoły zaczyna się problem różnic klasowych , jest to przykład faworyzowania klasy dominującej

ZOSIA - KLASA CHŁOPSKA

ZUZANNA - KLASA ŚREDNIA

HABITUS PIERWOTNY - KULTURA NIELEGALNA

HABITUS PIERWOTNY- KULTURA LEGALNA

SZKOŁA

SZKOŁA

HABITUS WTÓRNY - KULTURA LEGALNA ( różni

się od habitusu pierwotnego Zosi , nie rozumie przez to

reguł gry , nie rozumie poleceń , języka nauczycieli ,

czuje się zagubiona może przez to mieć słabe wyniki i

zostać uznana za osobę mało inteligentną

HABITUS WTÓRNY -KULTURA LEGALNA

( habitus wtórny jest kontynuacją habitusu

pierwotnego )

Nauczyciele mylnie biorą niedostosowanie kulturowe z brakiem inteligencji

Dzieci odtwarzają pozycje społeczne swoich rodziców

KONCEPCJA BAZILA BERNSTEINA socjolog brytyjski

TEZA BERNSTEINA

Szkoła odtwarza nierówności społeczne preferując kod językowy charakterystyczny dla klasy dominującej

Kod językowy - jest to sposób używania języka w zakresie wspólnej mowy

WYRÓZNIA 2 TYPY KODÓW JEZYKOWYCH

  1. KOD ROZBUDOWANY - charakterystyczny dla klasy średniej i reprezentowany przez szkoły

  1. KOD OGRANICZONY - klasy niższe

TEZA BERNSTEINA

Kody językowe są funkcją formy jakie przywierają stosunki społeczne ( kody językowe , dostosowane do tego jak wyglądają relacje społeczeństwa w obrębie ich klas )

KOD ROZBUDOWANY

KOD OGRANICZONY

Szeroki zakres słownictwa i rozbudowana

struktura gramatyczna wypowiedzi

Wąski zakres słownictwa , ograniczona struktura gramatyczna wypowiedzi

Szeroka możliwość przekazu zindywidualizowanych doświadczeń ( mimika

, gestykulacja ograniczona )

Niewielka możliwość przekazu zindywidualizowanych doświadczeń, często wykorzystywany kanał pozawerbalny

DOŚWIADCZENIA

DOŚWIADCZENIA

Doświadczenia ludzi z tych grup cechuje zróżnicowanie , różnica doświadczeń

przekłada się na rozbudowany kod językowy . Ludzie maja możliwość przechodzenia na kod ograniczony

znaczenia konkretne , opisowe, narracyjne , ograniczenie systemów pojęciowych , doświadczenia ludzi z tej grupy są podobne , są sobie bliskie , wspólne , takie same,

nie mają możliwości przeskakiwania do kodu rozbudowanego

SZKOŁA

SZKOŁA

Szkoła posługująca się kodem rozbudowanym

Dyskryminuje dzieci posługujących się

kodem ograniczonym , szkoła wymaga pojęć abstrakcyjnych ,

Dyskryminacja dzieci

POGLADY AMERYKANÓW ( BOWLES , GINTIS )

Szkoła działa na rzecz reprodukcji społecznej zachodzącej na poziomie ekonomicznym

Działanie szkoły jest zdominowane przez interesy ekonomiczne , szkoła działa na rzecz bogatych , dokonuje selekcji młodzieży tak aby dostosować ją do rynku pracy . Najwięcej ludzi kieruje do stanowisk niższych , wykonawczych , robotniczych trochę mniej na stanowiska menadzerskie i jeszcze mniej na stanowiska kierownicze - elita

Edukacja jest zdominowana interesem ekonomicznym , ofiarą tego systemu są dzieci klas niższych lub dzieci z kultur marginalizowanych w społeczeństwie mniejszości etniczne USA

Najważniejsi jej przedstawiciele to min:

Pedagogika krytyczna w sposób programowy indentyfikuje się z grupami marginalizowanymi w społeczeństwie , działa na rzecz obrony ich interesów

PODSTAWOWA TEZA

TRZEBA STAWIAĆ OPÓR WYKLUCZENIOM SPOŁECZNYM DOKONYWANYM NA MOCY DZIAŁAŃ EDUKACJI , TRZEBA ZMIENIĆ SYSTEM EDUKACYJNY , ZMIENIĆ NASTAWIENIE LUDZI

SŁOWNICZEK

PAIS - chłopiec

22

18


Wyszukiwarka