24. Wyjaśnij pojęcia: gender, sex, queer
Sex - plec biologiczna: okreslony zespol faktow anatomiczno-fizjologicznych pozwalajacych odroznic kobiety od mezczyzn, na ogol uznawany za naturalny. Role obu plci kształtuje kultura. Plciowe zroznicowania charakteru są konstruktem spolecznym. Robert J.Stoller wyraznia rozroznienia plci biologicznej i tozsamosci spoleczno-kulturowej - gender identity (indywidualna swiadomosc plciowa).
Gender - plec spoleczno-kulturowa: skonstruowany zbior atrybutow, wzorow zachowan, wyobrazen i oczekiwan spolecznych oraz norm zwiazanych z plcia biologiczna. Uwrażliwienie na różnice/podobieństwa płciowe. Płeć przestano ostatecznie uważać za przeznaczenie kobiety i jej „naturę”, wprowadzenie kategorii gender przyniosło „możliwość zmian, samookreślenia się czy nawet wyzwolenia”.
Queer (z ang. queer = dziwny, dziwaczny ) - wyczulenie na różnice seksualne. Otwarcie pola badań i interpretacji literatury na funkcjonowanie różnic płciowych i seksualnych oraz wszelkiego rodzaju odmienności w dyskursach literackich i poświęconych literaturze. Szeroki zasięg interdyscyplinarny - antropologia, psychologia, pedagogika, filozofia, estetyka, wiedza o teatrze, wiedza o filmie, badania kulturowe → „świadomość genderowa”. „Być queer” czy mieć „świadomość genderową” nie należy do kategorii poprawności politycznej - chodzi o potrzebę posiadania takiej wrażliwości dla rozumienia literatury. W naukach humanistycznych słowo queer jest zbiorczym terminem określającym przedmiot badań socjologicznych, psychologicznych, antropologicznych, kulturowych i krytycznoliterackich skupionych na analizowaniu i proliferacji ustalonych społecznie tożsamości oraz opozycji płciowych i związanych z seksualnością (kobieta - mężczyzna, płeć męska - płeć żeńska, heteroseksualność - homoseksualność itp.), w tym przede wszystkim konstrukcji subwersywnych tożsamości[2]. Na zachodnich uczelniach od kilkunastu lat pojawiają się osobne studia i specjalizacje z zakresu queer studies, czasami wiązane z gender studies, a czasami stanowiące element studiów z zakresu "women's studies" (problematyki kobiecej), np. na Humboldt State University. Użycie wyrazu queer w niektórych kontekstach może być postrzegane jako obraźliwe i zwłaszcza w heteronormatywnych społeczeństwach powinno być traktowane z ostrożnością, mimo że bywa wykorzystywane także w samookreślaniu się społeczności LGBT