1.Co to jest wpływ społeczny i jaki zakres zjawisk społecznych wyjaśnia teoria wpływu społecznego?
Wpływ społeczny uwikłany jest w ogromną liczbę zjawisk społecznych. Definicja określa wpływ społeczny jako jakąkolwiek zmianę wywołaną rzeczywistą bądź wyobrażoną obecnością innych ludzi. To wpływ społeczny sprawia, ze grupy społeczne są czymś więcej niż zbiorem jednostek. Dzięki niemu możliwa jest koordynacja zachowań pojedynczych zachowań osób w działania grupowe, z przekonań pojedynczych osób wyłaniają się normy grupowe, a postawy jednostek prowadzą do pojawienia się opinii publicznej. Wpływowi społecznemu zawdzięczać można w znacznej mierze to, że jednostki są w stanie wykroczyć poza wąsko zdefiniowany interes własny i skierować swoje działania na realizację dobra grupy czy społeczeństwa. Ponadto wpływ społeczny jest siłą, która tkwi u podłoża przemian społecznych warunkujących postęp społeczny.
Wpływ społeczny może dochodzić do skutku na mocy różnych mechanizmów psychologicznych i wikłać różnorodne procesy. Teoria wpływu społecznego zakłada jednak, że niezależnie od mechanizmu wpływu można scharakteryzować ilościowo wielkość wpływu wywieranego zarówno przez grupę na jednostkę, jak i odwrotnie. Kiedy opisujemy wpływ wywierany przez grupę na jednostkę jest on funkcją iloczynu siły przekonywania osób wywierających wpływ, ich bliskości wobec osoby, na która wpływ jest wywierany i liczby osób wpływ wywierających. Można to wyrazić wzorem: W= f(Sin) gdzie W oznacza wielkość wpływu, S siłę przekonywania, i odległość osoby lub osób wpływających do osoby, na którą wpływ jest wywierany, N liczbę osób wpływających.
2.Wyjaśnij pojęcie i rodzaje konfliktów społecznych oraz je scharakteryzuj.
O konflikcie mówi się z reguły wtedy, gdy dążenia bądź interesy dwóch lub więcej stron zderzają się ze sobą, to znaczy realizacja dążeń (interesów) jednej ze stron ogranicza lub wyklucza realizację pozostałych. Przy czym sam fakt sprzeczności dążeń tworzy jedynie sytuację konfliktową, która może ale nie musi przekształcić się w konflikt. O konflikcie rzeczywistym mówi Się wtedy, gdy strony zaczynają atakować się wzajemnie, lub też w jakiś sposób blokować swe poczynania, a więc podejmują działania zmierzające do realizacji swych dążeń kosztem pozostałych stron. Konflikty powstają nie tylko w wyniku sprzeczności interesów ale także z chęci podwyższenia poczucia wartości danej grupy kosztem innej albo różnice przekonań moralnych i światopoglądowych.
Rodzaje konfliktów :
- jednostkowe - Konflikt między jednostkami jest spowodowany najczęściej wskutek sprzeczności osobistych interesów poszczególnych osób, w kolizjach ich ról społecznych , pragnień. Konflikt taki ma ograniczony zasięg, jest mało istotny dla rozwoju danej społeczności, ale w momencie zaostrzenia konfliktu, dołączenia następnych osób do konfliktu może on się przeobrazić w konflikt o szerszym zasięgu.
- grupowe - W konflikt taki zaangażowana jest większa liczba osób, jest on szkodliwy dla organizacji. Osłabia on spójność organizacji , poprzez wytworzenie się dwóch zwalczających się obozów. Jedynym pozytywnym elementem takiego konfliktu może być zdynamizowanie załogi oraz pozbawienie jej jednostek małowartościowych. (wojny kibiców)
- polityczne - dotyczy władzy: tego, kto i w jaki sposób będzie ją sprawował. Przedmiotem konfliktu politycznego może też być: ile ma być województw, czy przystąpić do UE, czy przeprowadzić prywatyzację itd.
- destruktywny - konflikt obejmuje wiele różnych obszarów, a celem działań jest zadania cierpień i szkód przeciwnikowi.
- twórczy (pozytywny)- Konflikt twórczy to taki, który w efekcie doprowadza do pozytywnego rozwiązania problemu.
- konflikt wewnętrzny (konflikt wynikający z niemożności podjęcia decyzji)
Konflikty ze względu na postać dzielimy na: ukryte i lub jawne. Konflikt przybiera ukrytą postać, gdy osoby konfliktu są świadomi dzielących ich różnic w zakresie celów, aspiracji, interesów, ale zakres tolerancji jest większy niż chęć manifestacji rozbieżności. Wzajemna tolerancja może być efektem taktyki lub też nadrzędnej wartości dla obu stron.
Konflikt może przybrać również charakter :
- Racjonalny, posiadający obiektywną przyczynę , jest łatwy do rozwiązania, gdy występuje jako konflikt jawny.
- Irracjonalny, jest trudniejszy do rozwiązania ,ponieważ ma podłoże subiektywne.
Ze względu na czas trwania konfliktu możemy wyróżnić konflikty długotrwałe , najczęściej występujące w poszczególnych formacjach społeczno - ekonomicznych oraz krótkotrwałe zwane też efemerycznymi. Te ostanie mają miejsce na skutek różnych przyczyn, które szybko ulegają dezaktualizacji.
3.Wyjaśnij rolę komunikacji społecznej w życiu każdego człowieka oraz scharakteryzuj jej istotę i rodzaje.
Znaczenie i rodzaje komunikacji międzyludzkiej w komunikacji społecznej występują różne bariery takie jak :
-hałas
-różnice językowe
-różnice kulturowe
-różnice społeczne
-stany emocjonalne
należy ograniczyć wysyłanie fałszywych komunikatów
-wyraz twarzy
-gesty
-ubiór powinien być dopasowany do wysyłanego komunikatu poznanie kategorii zachowań przeciwstawnych:
-obronnych(wartościowanie kontrola, manipulacja, wyższość, pewność)
-podtrzymujących(opis orientacja na problem spontaniczność empatia równość warunkowość ułatwia kontakty międzyludzkie)
Rodzaje zachowań. postawa asertywna rodzaje zachowań:
-agresywna-traktowanie innych jako przeciwników
-uległa- podporządkowanie się innym
-asertywna- respektowanie w takim samym stopniu innych
komunikacja werbalna
mowa służy między innymi do rozmowy z drugą osoba
celem rozmowy może być
-wyrażenie własnych myśli uczuć wiedzy
-wymiana informacji uzgadnianie poglądów
-wydawanie poleceń
-określanie własnej pozycji w stosunku do innych osób
-nawiązywanie nowych kontaktów
-kształtowanie obrazu własnej osoby
rozróżniamy 4 rodzaje mowy:
-mowa skierowane do samego siebie
-mowa polegająca na wydawaniu poleceń i instrukcji
-mowa polegająca na zadawaniu pytań
-mowa zawierająca informacje
komunikacja niewerbalna
jednym z rodzajów tej komunikacji jest mimika twarzy
ROLA KOMUNIKACJI
Ocena własnej osobowości
poczucie własnej wartości zależy od tego jaką ogólną postawę przyjmujemy wobec siebie-pozytywną czy negatywną samoocena- sprowadza się do 3 podstawowych wymiarów
-cechy fizyczne(wygląd i ogólna sprawność)
-cechy psychiczne(intelekt emocjonalne motywacyjne)
-cechy społeczne(relacje z innymi ludźmi)
może być zaniżona lub zawyżona
4. Komunikacja społeczna jako źródło konfliktów, a także sposób na ich rozwiązywanie.
kompromis - rozstrzygnięcie sporu w wyniku wzajemnych ustępstw i odstępstwo od zasad dla przyjęcia ustalonych celów
prowadzenie negocjacji
- mediacja
- walka
negocjacje mogą być
-miękkie
-twarde
-rzeczowe
style negocjacji
-dominacja
-dostosowywanie się
-unikanie
-kompromis
-rozwiązanie integracyjne
zasady negocjacji
-oddzielenie problemów od ludzi stojących za nim
-skoncentrowanie się na zadaniach a nie prezentowanych poglądach
-szukanie korzyści dla obu stron
-stosowanie obiektywnych kryteriów
5.Manipulacja społeczna, jej rola w życiu społecznym, obszary stosowalności.
Współczesna psychologia społeczna pojęcie manipulacji wiąże ściśle z pojęciem wpływu społecznego. Wpływ społeczny to oddziaływanie w wyniku, którego jednostka, grupa czy jakaś instytucja wywołuje zmiany w sferze poznawczej, emocjonalnej lub behawioralnej człowieka; wpływ może być świadomym lub nieświadomym działaniem.
Takie formy wpływu społecznego, które nie są dostępne świadomości osoby będącej jego celem nazywamy manipulacją społeczną.
Rozumiana w ten sposób manipulacja jest planowym, celowym działaniem, którego autorzy wykorzystując wiedzę o mechanizmach społecznego zachowania się ludzi, wywierają na nich pożądany wpływ w taki sposób, aby nie zdawali oni sobie sprawy z tego, że podlegają jakimkolwiek oddziaływaniom.
Codzienne życie obfituje w wiele przykładów i sytuacji, w których ludzie pod wpływem innych osób nieraz zupełnie zmieniają postawy, poglądy czy zachowania. Przykładem takich zachowań jest nacisk wywierany przez formalne i nieformalne grupy na jednostki, które w efekcie zachowują się konformistycznie.
6.Czym jest i od czego zależy tzw. Atrakcyjność interpersonalna oraz jak wpływa na życie człowieka?
Atrakcyjność interpersonalna to pozytywna postawa w stosunku do innego człowieka. Zależy przede wszystkim od jego zalet, podobieństwa do nas samych, od jego atrakcyjności fizycznej i od częstości naszych kontaktów z tą osobą, a także od przysług i komplementów, którymi nas ta osoba obdarza. Są dwa składniki atrakcyjności interpersonalnej: sympatia - grupuje takie zmienne jak lubienie i chęć przebywania z daną osobą, oraz szacunek - podziw i poszanowanie opinii tej osoby. Atrakcyjność interpersonalna ma ogromny wpływ na życie człowieka - Chociażby wpływ zalet a także komplementów i wyświadczonych przysług. Niektóre zalety innego człowieka zagrażają samoocenie, a w konsekwencji obniżają jego atrakcyjność. Niektóre komplementy i przysługi budzą w ludziach negatywne reakcje, gdyż widzą je jako próby przypodchlebiania się lub obligowania do wzajemności.
7.Role społeczne i pozycje w grupie, i ich wpływ na zachowania społeczne jednostki.
Rola społeczna - jest to zespół oczekiwań wobec jednostki związany z posiadaniem określonego statusu społecznego. Jest to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowania pozycji społecznej. Każda rola posiada swoje nakazy, zakazy i wyznacza margines swobody. W ramach paradygmatu funkcjonalnego rola często jest używana alternatywnie z pojęciem funkcja. W ramach podejścia interpretatywistycznego rola ma charakter bardziej swobodny, określa zarówno zbiór oczekiwań, jak i twórczy wkład aktora.
Każdy aktor społeczny we współczesnym społeczeństwie odgrywa kilka ról społecznych. W niektórych sytuacjach role te mogą wchodzić ze sobą w konflikty. Konflikty mogą być minimalizowane poprzez odpowiedni dobór ról. Rola społeczna lekarza nie jest w pełni spójna z rolą np. matki (ze względu na wymiar czasowy pracy). Rola wojskowego nie jest w pełni spójna z rolą katolika.
Każda rola społeczna determinuje inne, jednakże role społeczne uporządkowane są w stosunku do roli kluczowej. Jeżeli w społeczeństwie ktoś zacznie sprawować rolę ucznia, to od kogoś innego społeczność zacznie oczekiwać roli nauczyciela.
Rola może wchodzić w konflikt z osobowością człowieka który ją sprawuje. Może być traktowana jako tymczasowa osobowość, wyobrażenie jednostki o sobie na użytek określonego kontekstu społecznego.
Role podobnie jak statusy społeczne mogą mieć charakter przypisany i osiągany. Człowiek przyjmuje postawę aktora, kiedy wykonuje sensowną czynność, wynikającą z przyjętych przez niego wartości, natomiast jest obserwatorem, kiedy dystansuje się od obserwowanych zjawisk i potrafi przyjąć różne punkty widzenia.
8.Społeczne źródła stresu i sposoby radzenia z nim.
Czynniki powodujące stres nazywane są stresorami. Są one bardzo różnorodne i mogą być charakteryzowane z różnych punktów widzenia, z uwzględnieniem różnych właściwości bądź wymiarów. Przede wszystkim bierze się ich siłę oraz zakres oddziaływania ( czy dotyczą wielu ludzi czy pojedynczych osób). Stanowi to podstawę rozróżnienia:
- dramatycznych wydarzeń o rozmiarach katastrof, obejmujących całe grupy - wojny, klęski żywiołowe, katastrofy komunikacyjne o większej skali.
- poważnych wyzwań i zagrożeń, dotyczących jednostek lub kilku ludzi - koncepcja zmian życiowych np. śmierć współmałżonka, rozwód, separacja, kara więzienia, śmierć kogoś z rodziny, zawarcie związku małżeńskiego i utrata pracy.
- drobnych codziennych utrapień - niemożność znalezienia potrzebnej rzeczy, drobne nieporozumienia w rodzinie, trudności zdążenia na czas.
Sytuacja stresowa pobudza do aktywności ukierunkowanej na poprawę relacji, to jest na odzyskanie równowagi pomiędzy wymaganiami otoczenia a możliwościami jednostki, oraz na poprawę stanu emocjonalnego. Ten nurt aktywności określany jest jako „radzenie sobie ze stresem”. Radzenie sobie rozpatrywane jest jako proces, jako strategia i jako styl. Radzenie sobie jako proces obejmuje całość aktywności człowieka w danej sytuacji stresowej, ma charakter złożony i dynamiczny, niekiedy zajmuje dłuższy czas. W przebiegu czasowym dają się w nim wyodrębnić mniejsze, jakościowo zróżnicowane jednostki aktywności, stanowiące jakby jego ogniwa. Określane są one jako strategie. Kategoria stylu odnoszona jest do indywidualnego zróżnicowania dyspozycji determinujących zachowanie się w warunkach stresowych.
9.Postawy społeczne jako wyznaczniki funkcjonowania człowieka w różnych sytuacjach życiowych.
POSTAWA- to pojęcie używane na oznaczenie składników osobowości, wyrażających się w skłonnościach do specyficznych albo stereotypowych sposobów reagowania na określone bodźce w określonych sytuacjach. Przyjmowanie trwałych postaw związane jest z kształtowaniem się róznych ideologii, uprzedzeń i przesadów, powoduje preferowanie pewnych celów, wartości i sposobów działania w odniesieniu do poszczególnych osób, grup społecznych, problemów, doktryn nauk itp. Werbalnym wyrazem są opinie. Układ postaw właściwy danemu człowiekowi lub grupie wiąże się z jego przekonaniami i strukturą motywacyjną, określa jego charakter.
10.Tożsamość człowieka - rodzaje i ich charakterystyka
W naukach społecznych pojęcie tożsamości odnosi się do rozpoznawania ludzi: rozmaitych zbiorowości i jednostek. Ustalanie czyjejś tożsamości, identyfikowanie kogoś polega na rozpoznawaniu jego atrybutów specyficznych, tj. cech odróżniających daną osobę czy grupę od wszystkich innych.
Rodzaje tożsamości:
- społeczna - w wersji podmiotowej przejawia się identyfikowaniem się podmiotu z innymi ludźmi: odczuwaniem więzi, gotowością do współdziałania. W wersji przedmiotowej wyraża się dostrzeganiem powiązań pomiędzy własną osobą i niektórymi innymi ludźmi oraz odnoszeniem do nich pojęcia MY.
- osobista - wiąże się z wykształceniem się pojęcia JA, co wyraża się spostrzeganiem siebie jako niepowtarzalnej jednostki i identyfikowaniem się z celami i standardami osobistymi. Podstawę wykształcania się tożsamości społecznej stanowić mogą 2 formy poznawczej odrębności JA - INNI: spostrzeganie różnic między własną osobą i innymi ludźmi lub odrębność schematów JA - INNI.