Walka o hegemonie w Europie w XVIw.
Po 1466r. ożywiła się polityka polska w Europie Środkowej, przybrała charakter polityki dynastycznej. Od końca XV w. pod panowaniem Jagiellonów znalazły się: Polska, Litwa, Czechy i Węgry. Jagiellonowie zdobyli czołową pozycję w Europie Środkowej, starali się skutecznie zwalczać rywalizującą z nimi dynastię Habsburgów. Był to jednak sukces krótkotrwały, ponieważ ani Władysław, ani jego syn Ludwik nie zdobyli silnej pozycji w Czechach i na Węgrzech. Przed każdym z państw gdzie panowali Jagiellonowie stały odrębne problemy w zakresie polityki zewnętrznej. Państwa te dzieliły także sprzeczne interesy. W większości państw postępowało ograniczenie władzy królewskiej na rzecz Sejmu. W ten sposób, przez Sejm szlachta decydowała o skarbie państwa, co odbijało się na możliwości samodzielnej polityki zewnętrznej przez władcę. Państwa rządzone przez Jagiellonów nękane problemami wewnętrznymi i mające różne interesy w polityce zewnętrznej nie zdołały zebrać sił do zahamowania ekspansji tureckiej.
Korzystniej kształtowała się sytuacja drugiej wielkiej dynastii Europy Środkowej, tzn. Habsburgów. Posiadłości Habsburgów składały się z krajów dziedzicznych lub odziedziczonych (np. Austria, Styria, Karyntia, Kraina i Księstwo Burgundzkie), oraz z krajów niemieckich, w których Habsburgowie sprawowali władzę jako cesarze obieralni. Tereny Habsburgów były zamożne i samowystarczalne, produkcja zbóż była bardzo wysoka, prowadzono nawet eksport. Dużym bogactwem były też produkty kopalniane (sól, metale). Mimo wszystko pozycja tzw. dziedzicznych władców habsburskich nie była silna, również władza Habsburgów jako cesarzy też była słaba. W państwach przez nich rządzonych narastały konflikty społeczne, a armia Habsburgów nie dorównywała armii francuskiej. Habsburgowie posiadali najlepszą artylerię, ale znali bardzo słabo sztukę fortyfikacji. Twórcami potęgi Habsburgów byli cesarze: Fryderyk III i Maksymilia I. Cesarze wzmocnili swą pozycję wewnętrzną, jednocześnie doprowadzili do tego, że w rękach Habsburgów znalazł się spadek po książętach burgundzkich, którzy posiadali bogate Niderlandy i Hiszpanię. Cesarz Maksymilian I doszedł także do porozumienia z Jagiellonami. Nastąpiło to na zjedzie monarchów w Wiedniu w 1515 r. (układ wiedeński). Podpisany układ stwierdzał, że po wygaśnięciu czesko-węgierskiej linii Jagiellonów spadek po nich przejmą Habsburgowie, a nie Zygmunt I Stary. Maksymilian I potrafił także z powodzeniem przeciwstawić się ekspansji francuskiej we Włoszech.
Francja pod koniec XVw. była otoczona przez posiadłości Habsburgów, czuła się więc zagrożona przez nich. Jednak Walezjusze panujący we Francji chcieli uzyskać dominującą pozycję w Europie Zachodniej. Konflikt francusko-habsburski rozegrał się na Półwyspie Apenińskim w wyniku tzw. wojen włoskich. Wojny te rozpoczęły się w 1494 r., wyprawy do Włoch nie porzyniosły Francji sukcesów. W 1515 r. na tronie cesarskim zasiadł wnuk Maksymiliana I - Karol I, który skupił rządy w Hiszpanii, Niderlandach i Neapolu. Król Francji Franciszek I próbował porozumieć się z Jagiellonami. Zostało to jednak przekreślone ze względu na klęskę Franciszka I w bitwie pod Pawią w 1525 r. Król francuski dostał się do niewoli i musiał przyjąć ciężkie warunki pokojowe. Wkrótce walki na Półwyspie Apenińskim zostały wznowione, zakończyły się dopiero traktatem z 1559 r. Traktat był podstawą dominującej pozycji Hiszpanii na Półwyspie Apenińskim. Hiszpania w wyniku tych konfliktów wychodzi do pierwszoplanowej pozycji europejskiej. Od połowy XVIw. obóz Habsburgów rozpadł się na dwie linie:hiszpańską i niemiecka.
W pierwszej połowie XVIw.terenami ekspansji tureckiej stała się Europa Pd-Wsch, Azja Mniejsza i Afryka Pn. Turcy Osmańscy zdobyli znaczne tereny w Azji Mniejszej, krajach Półwyspu Bałkańskiego, Mołdawię, Wołoszczyznę i część pn. wybrzeży Morza Czarnego. Większość tych terenów stanowiło prowincje imperium tureckiego, tylko Mołdawia i Wołoszczyzna były lennami. W 1526 r. Turcy zaatakowali także Węgry, armia węgierska została rozbita w bitwie pod Mohaczem. W bitwie poległ król węgieski Ludwik II, natomiast król polski Zygmunt I Stary nie zdobył się na energiczne działania i wsparcie dla Węgrów. W tym czasie Habsburgowie w osobie Ferdynanda zdobyli koronę czeską i tym samym Śląsk. Klęska pod Mohaczem stanowiła zwrotny punkt w historii Węgier. Od tego momentu niepodległe i pomyślnie rozwijający się kraj utracił swą niezależność i stał się terenem różnych rozgrywek politycznych, rywalizacji i wojen turecko-habsburskich. W najbliższym czasie na Węgrzech dochodzi do walk o tron. Część magnaterii opowiedziała się za Ferdynandem Habsburgiem, jednak większość wybrała kandydata narodowego
Jana Zapolyę. W tej sytuacji dochodzi do dalszych walk o tron, a taka sytuacja ułatwiła Turkom zdobycie znacznej części kraju. Ostatecznie Węgry zostały podzielone na trzy części, tzn. Królestwo Węgierskie, które znalazło się pod władzą Ferdynanda Habsburga. Drugą część stanowiło tzw. Księstwo Siedmiogrodu, obszar ten był lennem nijakiego Jana Zygmunta i jego matki Izabeli Jagielonki. Trzecią część stanowiły Węgry Środkowe, które znalazły się pod panowaniem sułtana Sulejmana, zostały właściwie włączone do imperium tureckiego. Taki podział Węgier utrzymywał się prawie przez półtora wieku, w dodatku nie zapobiegł walkom wewnętrznym w tym kraju. Turcja przeżywała szczyt rozwoju (potęgi) za sułtana Sulejmana. W chwili jego śmierci olbrzymie imperium osmańskie rozciągało się w trzech częściach świata, tzn. Europie Pd-Wsch, Azji Mniejszej i Afryce Pn. Siła imperium tureckiego wynikała między innymi z bardzo dobrze przygotowanej armii. Armia turecka odnosiła sukcesy właściwie ze wszystkimi swoimi przeciwnikami