PRZYKŁADOWE STUDIUM PROJEKTU
Prezentacja poniższego przykładowego studium projektu ma na celu ułatwienie zrozumienia koncepcji omawianych w niniejszym Poradniku, zwłaszcza dotyczących obliczania nakładów kapitałowych, kapitału obrotowego i opracowania tablicy przepływów pieniężnych dla potrzeb planowania finansowego oraz oceny projektu. Wszystkie tablice i obliczenia przedstawione w rozdziale X oparte są o dane z poniższego przykładowego studium projektu. Aby zminimalizować ilość danych liczbowych, w założeniach przykładu nie uwzględniono danych zawartych w tablicach rozdziałów od II do IX. Z tej samej przyczyny nie analizuje się wpływu inflacji.
1. Koncepcja i ogólna strategia projektu
Przemysł tekstylny i odzieżowy, wymagający dużego zatrudnienia siły roboczej, przyczynił się w znaczący sposób do rozwoju przemysłowego w różnych krajach rozwijających się. W wielu krajach nowo uprzemysłowionych [149] wpływy dewizowe z tytułu eksportu wyrobów tekstylnych stanowią 20 do 40 procent całkowitych wpływów z eksportu dóbr przetworzonych.
Wybrana strategia projektu przewiduje produkcję i sprzedaż na rynkach eksportowych takich wyrobów tekstylnych, jak koszule, bluzki i inna odzież, przy zatrudnieniu - po komparatywnie niskich kosztach - wykwalifikowanej siły roboczej. Wzięto pod uwagę fakt dużego popytu na odzież markową i dlatego rozważono możliwość utworzenia joint venture z partnerem zagranicznym, który pozwoli na wykorzystanie swojego znaku handlowego na rynku krajowym i podejmie się marketingu eksportowego.
Podstawowa strategia projektu polega na:
Koncentracji na kilku głównych punktach: produkcja wysokiej jakości (zagraniczna marka) na rynek krajowy i eksport na wybrane rynki zagraniczne (porównaj rozdział III, rysunek XVIII);
Opracowaniu strategii poszerzenia rynku krajowego oraz penetracji wybranych rynków zagranicznych (porównaj rozdział III, rysunek XXI) przy wykorzystaniu know-how zagranicznego partnera joint venture (strategia kooperacji).
2. Rynek, produkt i marketing
Prognozowana wartość rocznych wpływów ze sprzedaży wyniesie 12 500 000 NCU, przy czym 30% pochodzić będzie z eksportu. Szacunku wartości produkcji dokonano przyjmując ceny niższe o 10% od przeciętnych cen rynkowych[150] dla ostatnich pięciu lat. Założenie to przyjęto wbrew obserwowanym tendencjom rozwojowym rynku, gdyż inwestorzy przewidują, że konkurenci obniżą swoje ceny w momencie wejścia na rynek nowego dostawcy. Państwowe przedsiębiorstwo handlu zagranicznego pobierać będzie 6% prowizji od transakcji eksportowych.
Prognozowany program sprzedaży (porównaj tablica III-1). [151]
Szacunki kosztów marketingowych (porównaj tablica III-2) [152]
3. Surowce i zaopatrzenie fabryczne
Tkaniny syntetyczne nie są dostępne na rynku krajowym i muszą być importowane. Dla pełnych zdolności produkcyjnych import ten wyniesie 2 300 000 NCU. Tkaniny z włókien naturalnych (bawełniane) produkowane są w dostatecznej ilości i jakości przez dostawców krajowych. Całkowite zużycie materiałów szacuje się na 2 150 000 NCU.
Roczne zużycie surowców i materiałów dla pełnych zdolności produkcyjnych przedstawiono w tablicy obrazującej szacunek całkowitych kosztów fabrycznych (tablica VI-4).
4. Początkowe całkowite nakłady inwestycyjne
Początkowe całkowite nakłady inwestycyjne pokazano w rozdziale X, tablica X-l, kapitałowe wydatki przedprodukcyjne w tablicy X-2, a początkowe całkowite nakłady inwestycyjne w tablicy X-6/1.
5. Nakłady inwestycyjne w okresie produkcji (odtworzeniowe)
Odtworzenie maszyn i urządzeń musi być dokonane w szóstym roku produkcji; wielkość nakładów całkowitych przedstawionych w tablicy X-l prognozuje się na poziomie l 000 000 NCU (z czego 40% to maszyny i urządzenia importowane).
6. Obliczanie amortyzacji
Następujące stawki amortyzacji zastosowano dla obliczania rocznych obciążeń amortyzacyjnych:
10% rocznie dla wszystkich środków trwałych, z wyjątkiem wydatków na prace inżynieryjno-budowlane zlecone lokalnym wykonawcom (l 000 000) amortyzowane według stawki 5% rocznie;
Dla maszyn i urządzeń przyjęto wartość likwidacyjną (końcową) w wysokości 10% wartości według cen zakupu.
7. Koszty operacyjne
Przyjęto następujący poziom standardowych kosztów dla pełnej zdolności produkcyjnej (czwarty rok produkcji); szczegółowe dane zamieszczono w tablicy X-3/l.
Rodzaj kosztów Tysiące NCU
Koszty fabryczne 8 100
Koszty ogólnoadministracyjne 500
8. Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto
Minimalny okres pokrycia (dni) pokazany jest w tabeli 9.
Tabela 9. Okres pokrycia w dniach dla obliczania kapitału obrotowego
|
Minimum dni pokrycia |
|
Wyszczególnienie |
Część zagraniczna |
Część krajowa |
Należności |
30 |
30 |
Surowce |
90 |
30 |
Zaopatrzenie fabryczne |
30 |
30 |
Części zamienne |
180 |
180 |
Produkcja w toku |
9 |
9 |
Wyroby gotowe |
15 |
15 |
Gotówka |
- |
15 |
Zobowiązania bieżące |
15 |
15 |
9. Finansowanie projektu
Inwestorzy zamierzają pokryć 40% całkowitych nakładów inwestycyjnych kapitałem własnym, a 60% kredytami długoterminowymi. 20% kapitału zakładowego zostanie wniesione przez zagranicznego partnera joint venture, a 80% przez inwestorów krajowych.
Import dóbr i usług będzie sfinansowany kredytem dostawców w wysokości 2,6 mln NCU na poniższych warunkach:
Wypłaty transzy kredytu w okresie budowy (dwa lata);
Okres kredytu wyniesie 8 lat, a będzie on spłacany w 10 równych, półrocznych ratach (spłaty kredytu), w trzy lata po otrzymaniu pierwszej transzy kredytu (dwa lata po otrzymaniu drugiej transzy);
Odsetki naliczane będą od aktualnego stanu zadłużenia według 8% stopy oprocentowania.
Dodatkowy kredyt pokryje krajowe nakłady inwestycyjne (3 mln NCU). Będzie on uzyskany na warunkach komercyjnych:
Wypłaty transz rozpoczną się w drugim roku budowy i będą kontynuowane w pierwszym roku produkcji (etap dochodzenia do pełnych zdolności produkcyjnych);
Okres kredytu wyniesie 8 lat, a będzie on spłacany w 10 równych, półrocznych ratach (spłaty kredytu), w trzy lata po otrzymaniu pierwszej transzy. Oprocentowanie wyniesie 10% rocznie, a odsetki naliczane będą według aktualnego stanu zadłużenia.
Szacuje się, że konieczne będzie korzystanie z krótkookresowych źródeł finansowania w okresie dochodzenia do pełnych zdolności produkcyjnych: 400 000 NCU w pierwszym roku i 100 000 NCU w drugim roku. Oprocentowanie wyniesie 12% rocznie.
10. Podatek dochodowy
Podatek dochodowy wyniesie 50% zysku przed opodatkowaniem. Wakacje podatkowe będą trwać 4 lata, a straty można przenosić w okresie 3 lat.
11. Zwrot kapitału zakładowego (dywidendy)
Udziałowcy będą otrzymywać 12% dywidendę roczną (przed opodatkowaniem), obliczaną od wpłaconego kapitału. Wypłata dywidend może następować jednak tylko po pokryciu strat przeniesionych z lat poprzednich i po dokonaniu odpisów na utworzenie przewidzianych prawem rezerw.
Średnia roczna stopa zwrotu kapitału zakładowego dla pierwszych czterech lat produkcji wynosi 31% (-12, 20, 48, 68). W tym okresie trwają wakacje podatkowe. Po tym okresie roczna stopa zwrotu kapitału zakładowego w warunkach po opodatkowaniu wyniesie 35%, zwiększając się do 38% w ciągu następnych 5 lat (tablica X-9/2). Wewnętrzna stopa zwrotu dla kapitału zakładowego (tzn. zdyskontowana stopa zwrotu wynosi 22,7% (tablica X-9/2). Efektywność kapitału zakładowego jest wyższa niż efektywność całego zainwestowanego kapitału, a to ze względu na efekt dźwigni wynikający z faktu, iż koszt kredytu jest niższy aniżeli IRR obliczona dla całość nakładów inwestycyjnych.
Wartość zaktualizowana netto (NPV) nadwyżek pieniężnych obliczanych dla kapitału zakładowego i generowanych w ciągu dziewięciu lat (tj. siedmiu lat produkcji) oraz dyskontowanych przy przyjęciu 12% stopy dyskontowej jest równa kapitałowi zakładowemu, co oznacza, że okres zwrotu kapitału zakładowego wyniesie 9 lat (obliczany bez uwzględnienia opodatkowania dywidend i przy płatności odsetek 12% rocznie) (porównaj także tablica X-9/2).
12. Analiza progu rentowności
Próg rentowności określany jest jako punkt równowagi, dla którego nadwyżka zmienna (porównaj tablica X-10) jest równa kosztom stałym. W tym punkcie współczynnik pokrycia kosztów stałych wyniesie 1,00. Tabela 10 pokazuje, że projekt nie osiągnie progu rentowności w pierwszym roku.
Tabela 10. Pokrycie kosztów stałych (tysiące NCU)
Wyszczególnienie |
Rok |
||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Przychody ze sprzedaży |
6875 |
9375 |
11250 |
12500 |
12500 |
Koszty zmienne |
3658 |
4957 |
5985 |
6650 |
6650 |
Nadwyżka zmienna |
3217 |
4388 |
5265 |
5850 |
5850 |
Koszty stałe ogółem |
3652 |
3676 |
3583 |
3469 |
3368 |
Wskaźnika |
0,88 |
1,19 |
1,47 |
1,69 |
1,74 |
a stosunek nadwyżki zmiennej do kosztów stałych (wraz z odsetkami)
Bez uwzględnienia odsetek, a włączając amortyzację, wskaźnik podany w tabeli 10 wynosiłby 1,03 dla pierwszego roku produkcji i zwiększałby się w następnych latach od 1,40 do 1,87. Wielkości planowanego wykorzystania zdolności produkcyjnych i poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych potrzebne dla osiągnięcia progu rentowności w poszczególnych latach podaje tabela 11.
Tabela 11. Wykorzystanie zdolności produkcyjnych (%)
Wyszczególnienie |
Rok |
||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Wykorzystanie zdolności |
55 |
75 |
90 |
100 |
100 |
Wykorzystanie zdolności produkcyjnych dla progu rentowności (w tysiącach jednostek waluty narodowej) |
63 |
63 |
62 |
59 |
54 |
[149] Terminu kraje nowo uprzemysłowione używa się bardzo często dla opisania krajów, prowincji lub regionów, w których nastąpił szczególnie szybki wzrost przemysłowy. Nie oznacza on żadnego politycznego podziału krajów i nie jest oficjalnie zaakceptowany przez UNIDO.
[150] Na bazie f.o.b. i przy założeniu, że agencje spedycyjne obciążą klientów kosztami transportu.
[151] Bez 6 procent prowizji eksportowej państwowej organizacji handlu zagranicznego. W czasie pierwszych trzech lat wielkość produkcji wynosić będzie 55%, 75% i 90% zainstalowanych zdolności produkcyjnych.
[152] Bez 6 procent prowizji eksportowej państwowej organizacji handlu zagranicznego, ale przy uwzględnieniu opłat licencyjnych wypłacanych partnerowi zagranicznemu, który podjął się marketingu eksportowego.
1