JĘZYKOWE SPOSOBY EUFEMIZOWANIA, Polonistyka, Stylistyka i stylizacja jezykowa

Pobierz dokument
jezykowe.sposoby.eufemizowania.polonistyka.doc
Rozmiar 51 KB

JĘZYKOWE SPOSOBY EUFEMIZOWANIA

ŚRODKI FONOLOGICZNE

UCIĘCIE

Może nastąpić po I głosce, I sylabie lub innej liczbie głosek.
Wymawiana jest tylko nazwa I litery lub I sylaba.
Zachowana jest pierwsza i ostatnia głoska (lub kilka pierwszych i ostatnich).
Brak I głoski (litery).
Elizja głoski.

METATEZA

Przestawianie głosek w obrębie 1 lub 2 wyrazów.

SUBSTYTUCJA

Substytucja 1 lub 2 głosek, przede wszystkim w nagłosie lub śródgłosie wyrazu (najczęściej w przekleństwach i przy eufemizowaniu nazw Boga.

ALUZJA FONETYCZNA

Wyraźne podobieństwo brzmieniowe 2 wyrazów lub wyrażeń, z których 1 jest eufemizowanym verbum proprium, a drugie - eufemizmem, mającym zupełnie inne znaczenie podstawowe.
Wykorzystywanie zbieżności fonetycznej.

NAZWA PIERWSZEJ LITERY

Odczytywanie nazwy I litery.
Przede wszystkim w języku potocznym.

ZMIANA DŹWIĘCZNOŚCI GŁOSKI

Złagodzenie poprzez ubezdźwięcznienie.

ZMIANA SPOSOBU WYMAWIANIA

Świadome stylizowanie.

ŚRODKI MORFOLOGICZNE

ŚRODKI FLEKSYJNE

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

Do łagodzenia - stopień wyższy i najwyższy.

ZAMIANA LP. NA LMN.

Dotyczy to głównie zaimka 1.os. lp.
Zwracanie się do drugiej osoby 3. os. lp. lub 3. os. l. mn.

ZAMIANA TRYBU ROZKAZUJĄCEGO NA OZNAJMUJĄCY LUB PRZYPUSZCZAJĄCY

Dobre wychowanie nie pozwala na zwrócenie się do danej osoby z poleceniem w trybie rozkazującym.

ZMIANA RODZAJU LUB PARADYGMATU FLEKSYJNEGO

ŚRODKI SŁOWOTWÓRCZE

ZDROBNIENIA

Rzeczowniki - suf.: -k, -ek, -ik, -ka, -ko; rozszerzony: -eńka, -eczka; suf.: -uś, -usia, -utki, -uszko.
Przymiotniki - suf.: -utki.
Czasowniki - wysrańkać się.

ZGRUBIENIA

B. rzadko.
INNE SUFIKSY

-iszon, -awy, -owaty.
PREFIKSACJA

Pref.: nie-.
ODRZUCENIE PREFIKSU

Odrzucanie pref.: wice-, pod-, pro-.
ZMIANA 1 CZŁONU W ZŁOŻENIU (LUB WE FRAZIE)

Wymiana członu uważanego za wulgarny.
SKRÓTY I SKRÓTOWCE

Tworzone od pełnych nazw właściwych.

NEOLOGIZMY

Nowo utworzone formy językowe.
Określenia stylizowane na nazwy naukowe.
Dodatkowym elementem łagodzącym bywa komizm.
Występują często w języku potocznym.

ŚRODKI LEKSYKALNE

SYNONIMY

Zróżnicowanie uczuciowe lub środowiskowe.
Ciągi eufeministyczne, których znaczenie podstawowe zawiera w sobie wspólny komponent, a występuje między nimi różnica stylistyczna.

ANTONIMY

Przeciwieństwo znaczenia.
Zaprzeczenie cechy nie implikuje jednoznacznie wystąpienie cechy przeciwnej.
Stosowanie antonimów często bywa związane z ironią.

HIPERONIMY

Znaczenie nie jest dokładnie sprecyzowane.
Rzeczowniki, czasowniki i zaimki.

WYRAZY OBCE - ZAPOŻYCZENIA I CYTATY

Zapożyczenia z łaciny - defekować, defekacja, torsje, defraudować, konkubina, aborcja, kopulacja, likwidować, penis, fekalia, sempiterna, ekstrementy, pacyfikować, genitalia, non consumatum, Pax Romana, Mater Dei.
Zapożyczenia z greki - fallus, eutanazja.
Zapożyczenia z języka francuskiego - kurtyzana, metresa, dama z demi monde'u, deriery, desu, desusy, quasimodo, konduita.
Zapożyczenia z języka niemieckiego - flama, ciepły brat (kalka), trafia kogoś szlag / szlaczek, szajs.
Zapożyczenia z języka angielskiego - call-girl, fuck you / off, odfakenuj się, smurfy, many, minus yellow, beer shop, sex shop, peep shop.
Zapożyczenia z hebrajskiego - rebochem, rebocha.

ZPOŻYCZENIA WEWNĘTRZNE

Język nauki - oddać mocz / stolec, penis, tumor, aborcja, eutanazja, defekacja.
Język oficjalny (urzędowo-kancelaryjny) - konsumować, nabyć (drogą kupna), dokonać zamiany mieszkania, ujemne temperatury, niesprzyjająca aura.
Język literacki - rezydencja (o małym domku),limuzyna (o fiacie 126p), posiadłość (o małym ogródku).
Wpływy dialektalne - pierdoła, ciul, dupcyć.
Język dziecięcy - siusiu, kupka, siusiak.
Język środowisk przestępczych (marginesu społecznego) - mokra robota, dołek, pudło, mamer, 4-8, 48, ul, puszka, kapować, miech, łysy (`księżyc'), pierdel, heca, frajer, forsa, kić, kibel, ciupa, gar, garować, bransoletki, wsypa, krawat.