Kierunki rozwoju hotelarstwa: przyrost potencjału hoteli, lepsze rozmieszczenie na terenie kraju. Powody i potrzeby podróży: religijne, handlowe, dyplomatyczne, lecznicze, naukowe, sportowe. Karawanserie-najstarsze domy zajezdne dla karawan. Cechy hotelarstwa starożytnego: lokalizacja w centrum miasta i przy głównych trasach, wzorowanie obiektów na domach mieszkalnych, zróżnicowanie obiektu noclegowego i standardu świadczonych usług. Cechy hotelarstwa średniowiecznego: podniesienie podupadłej rangi zawodu karczmarza przez władzę kościelną, oficjalne włączenie się władzy kościelnej w świadczenie usług hotelarskich, wydanie wielu aktów prawnych regulujących prowadzenie obiektów noclegowych. Cechy hotelarstwa w XVII i XVIIw: pierwsze obiekty noclegowe przypominające układem funkcjonalnym hotele współczesne, obiekty zaczynają świadczyć pełną usługę bytową, początek rejestracji podróżnych, pierwsze próby skupienie życia towarzyskiego miast w części gastronomicznej obiektów noclegowych. Hotelarstwo w XIX i na początku XXw: hotelarze: C. Ritz, E. M. Statler, N. Hilton, E. Henderson, K. Wilson, W. Marriot. Ideał hotelu według C. Ritza: komfort, smaczna kuchnia, dobre usługi. E.M. Statler: 1907 pierwszy hotel dla podróżnych w interesach, początek funkcjonowania pierwszego łańcuch hotelowego, pierwszy kodeks obsługi gości hotelowych. Hilton: ani jeden cal kwadratowy hotelu nie powinien się zmarnować, prawo „minimaksa”. Ernest Henderson: założyciel sieci hoteli Sheraton, „dobry menager hotelowy to osoba która podejmuje decyzje biznesowe, opierając sięn na sprawdzonych faktach i inf, nie zaś na przeczuciach”. Kemmos Wilson: łańcuch hotelowy, standaryzacja produktu hotelowego, w latach 1951-1953 zbudował 4 motele Holidey po jednym przy każdej z autostrad wiodących do miast Mempnis. Cechy hotelarstwa w XIXw i na początku XXw: wprowadzenie restrukcyjnych przepisów odnośnie do podróżowania poza granice danego kraju - obowiązek posiadania paszportów, wprowadzenie do obiektów noclegowych ówczesnych nowinek technicznych, początek kształtowania się dwusezonowego modelu wypoczynku. Cechy hotelarstwa 1907-1945: powstanie pierwszych łańcuchów, systemów hotelowych, powstanie ekskluzywnych hoteli głównie w stolicach, rozszerzenie usług hotelarskich o liczne usługi dodatkowe, powstanie szkół kształcących kadrę hotelową, wyraźne rozdzielenie obiektów hotelarskich. Cechy hotelarstwa 1946-1960: powstanie organizacji międzynarodowych zrzeszających hotelarzy, dynamiczny rozwój istniejących systemów hotelowych i powstanie nowych. Cechy hotelarstwa 1961-1989: intensyfikacja budowy hoteli, ekspansja systemów hotelowych na wszystkie kontynenty, wprowadzenie nowinek technicznych, liczne fuzje w ramach systemów hotelowych. Hotelarstwo-wszelkiego rodzaju zakłady udzielające odpłatnie noclegów i przynajmniej częściowo wyżywienia. Hotelarstwo może być sprzedawane jako usługa, produkt lub handel. Przemysł hotelowy-obejmuje wszelką działalność usługową, , która jest świadczona przez hotele, motele, pensjonaty. Hotel-zakład w którym podróżni mogą w zamian za wynagrodzenie skorzystać z noclegu i zazwyczaj także z wyżywienia. Obiekt noclegowy-nieruchomość służąca stale lub czasowo przejezdnym do celów noclegowych. Baza noclegowa-obiekty noclegowe oferujące podróżnemu nocleg w pokoju lub innym pomieszczeniu. Potencjał usługowy zakładu hotelarskiego-liczba jednostek mieszkalnych (pokoi) udostępnionych do sprzedaży lub liczba wszystkich miejsc noclegowych dostępnych dla gości w obiekcie w określonym przedziale czasowym. Źródła prawa dot hotelarstwa: 1693-książka „Skład albo skarbiec sekretów o Ekonomię Ziemniańską” K. Haura. 1824-zbiór wzorów na dom zajezdny przy drogach lotnych. 24.X.1966-zarządzanie w sprawie kategoryzacji pensjonatów, domów wycieczkowych, schronisk, moteli, kempingów, 4 kategorie hoteli ogólnodostępnych (S, I, II, II). Podstawowe akty normatywne: kodeks cywilny, ustawa z dn 2.07.04 o swobodzie działalności gospodarczej, z dn 29.08.97 o usługach turystycznych, z dn 26.06.74 kodeks pracy, konwencja europejska z dn 17.XII.1962. Mikrootoczenie-zbiór podmiotów z którymi hotel wchodzi w dwustronne zależność. Makrootoczenie-zbiór sił, wywierających wpływ na działanie hoteli, w niewielkim lub w żadnym stopniu poddających się jego oddziaływaniu. Wielkości ekonomiczne: poziom i tempo rozwoju ekonomicznego, poziom inflacji, kursy walut, stawki podatkowe, stopy podatkowe. Społeczno kulturowe: potęgowanie, wartości. Zjawiska demograficzne i społeczne: emancypacja kobiet, wzrost liczby osób „singli”, oferty dla osób starszych. Megatrendy konsumpcji: budowa coraz bardziej luksusowych hoteli, hedonizm-budowa hoteli będących centrami zabawy, ekologizacja-eksponowanie w hotelach tendencji do szanowania środowiska naturalnego, konserwatyzm-uruchomienie hoteli w pałacach, zamkach i dworach. Elementy mikrootoczenia: dostawcy, konkurenci, grupy interesu, nabywcy, pośrednicy, różne społeczności. Poziomy konkurowania: konkurencja bezpośrednia, potencjalna, substytucyjna. Przedsiębiorstwo hotelarskie-zespół ludzi prowadzący działalność gosp polegającą na odpłatnym udostępnieniu miejsc noclegowych i świadczeniu usług z tym związanych. Wielkość: mikroprzedsiębiorstwa do 10os, małe do 50, średnie do 250, duże. Baza Paramotelarska: hotele pracownicze, internaty, bursy, domy dziecka, szpitale, koszary wojskowe Usługa hotelarska może być swiadczona w srodkach transportu w czasie trwania podróży np. na statku, na promach, samolotach Podział obiektów hotelarskich obiekty noclegowe:ogólnodostępne(otwarte) i środowiskowe(zamknięte) Podział wg czasu ich wykorzystania w ciagu roku sezonowe, całoroczne Procedura kategoryzacji hoteli: uzyskac zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju, kategorii, zgłosic obiekt do ewidencji. Uprawnieniami kontrolnymi wobec podmiotów świadczących usługi hotelarskie dysponują instytucje takie jak: inspekcja handlowa i pracy, skarbowa, sanitarno-epidemiologiczna, urząd ochrony konkurencji i konsumentów, marszałkowie woj. Promesa zaszeregowania:wniosek powinien zawierac: oznaczenie przedsiębiorcy wraz z podaniem jego siedziby i adresu, a w przypadku, gdy przedsiębiorcą jest osoba fizyczna-miejsce zamieszkania i adres, nazwę obiektu, określenie położenia obiektu, wskazanie rodzaju obiektu i kategorii. Organ prowadzący ewidencję dokonuje z urzędu wykreślenia obiektu z ewidencji jeżeli: obiekt przestał spełniac wymagania sanitarne lub przeciwpożarowe, przedsiebiorca uzyskał decyzję o zaszeregowaniu obiektu wpisanego do ewidencji prowadzonej przez wójta, przedsiębiorca nie rozpoczął świadczenia usług hotelarskich po upływie ważności promesy. Wg Mędzynarodowej Klasyfikacji Obiektów Hotelarskich wyróżniamy hotele wg nast. Kryteriów: wielkość obiektów:małe(do 25pokoi), średnie 25-100, duże 100-300, wielkie powyżej 300, lokalizacja: miejskie, strefy pozamiejskiej, na obszarach wiejskich, hotele przy trasach tranzyt, przy uzdrowiskach i kurortach, przy portach lotniczych, hotele na wodzie, zakres świadczonych usług: hotele kompleksowe, hotele z ograniczonym zakresem usług, cele pobytu gości: hotele kongresowe i konferencyjne, hotele wypoczynkowe, hotele biznesowe, uzdrowiskowe, hotele-kasyna, długośc pobytu gości: tranzytowe, pobytowe, komfortu/luksusu: luksusowe, sredniej klasy, klasy turystycznej, rodzaj klienta: grupy turystyczne, rodzinne, dla określonych grup. Czynniki zachęcające do rozwoju bazy noclegowej: duże dochody, dobre warunki klimatyczne, atrakcyjność miasta, zbiorniki wodne/góry, konkurencja, moda, popyt. Czynniki zniechęcające: duża konkurencja, wysoki wkład początkowy, zła lokalizacja, brak atrakcyjności. Usługa hotelarska: usługa podstawowa(nocleg i wyżywienie) realizowane we wszystkich obiektach, usługa dodatkowa-realizacja we wszystkich obiektach ale różny zakres.Ogólna charakterystyka usługi hotelarskiej: nietrwałość i brak możliwości magazynowania usługi, nierozdzielność aktów tworzenia i konsumowania usługi hotelarskiej, sezonowość popytu na usługi hotelarskie, komplementarność usługi hotelarskiej, synergiczność usługi hotelarskiej, brak ścisłego rozdzielenia usług podstawowych i dodatkowych. Podział usług hotelarskich: weekendowy, konferencyjny, biznesowy, wystawienniczy, rekreacyjno-wypoczynkowy, okolicznościowy. Klasyfikacja usług hotelarskich: odpłatność- podstawowe płatne, dodatkowe bezpłatne i płatne, uzupełniające, Zakres usług hotelarskich, Stopień konieczności skorzystania z usług świadczonych przez zakład hotelarski, Ciągłosc świadczeń. Usługi dodatkowe bezpłatne: budzenie, przechowanie bagażu, inf.turystyczna, korzystanie z klubu hotelowego, depozyt, obsługa bagażowa. Usługi dodatkowe płatne: usługi rezerwacyjne, podawanie posiłków do pokoi, wypożyczanie przedmiotów użytkowych, obsługa finansowa, usługi rekreacyjne.Mierniki charakteryzujące hotelarstwo: analiza pozioma- określa zmiany badanej kategorii w czasie-do okresu poprzedniego i analogicznego-oraz w stosunku do planu, analiza pionowa- bada relacje wszystkich składników sprawozdania do przychodów operacyjnych ogółem, analiza wskaźnikowa- umożliwia budowanie wskaźników ułatwiających ocenę stopnia realizacji zadań, POR- relacja badanej wielkości z raportu operacyjnego do liczby sprzedanych pokoi nocnych, PAR-relacja badanej wielkości z raportu operacyjnego do zdolności operacyjnej. Grupy wskaźników finansowo-ekonomicznych- płynność finansowa:bieżąca i szybka, Zadłużenie- ogólne zadłużenie, kapitału własnego, Pokrycie obsługi długu, Pokrycie zobowiązań odsetkowych, Rentownosc- działalności operacyjnej, sprzedaży netto, kapitału własnego, rentowność aktywów, Sprawnosc zarządzania- produktywność aktywów, środków trwałych, majątku obrotowego, wydajność pracy, Wartosc rynkowa- zysk na I akcję, cena do zysku, cena do wartości księgowej . Międzynarodowe organizacje hotelarskie: IHA- międzynarodowe zrzeszenie hoteli „dla gospodarza gosc jest święty” Zadania IHA: ochrona interesów zrzeszonych jej członków, integracja i zrzeszenie narodowych organizacji hotelarskich na świecie, prowadzenie wspólnej polityki w zakresie warunków pracy w hotelach, Najważniejszym celem działalności IH&RA jest reprezentowanie i rozwijanie międzynarodowego przemysłu hotelarskiego i restauracyjnego oraz podnoszenie jego reputacji. Polskie zrzeszenie hoteli ZHP główne cele i zadania: wspieranie rozwoju hotelarstwa i stwarzanie warunków do modernizacji i unowocześnienia obiektów hotelarskich w kraju, rozwijania i utrwalania etyki zawodowej hotelarzy i tradycji polskiej gościnności, ochrony interesów zawodowych. Komisje PZM: problemowePZM, usług hotelarskich, gastronomiczna, kształcenia i doskonalenia zawodowego, wyposażenia i techniki, prawno-ekonomiczna, zakładów hotelarskich i gastronomicznych. Kierunki działania izby gospodarczej PZM: Turystyka przyjazdowa: działania w kierunku rozwiązań stymulujących zwiększenie zainteresowania biur podróży turystyka przyjazdową do polski, opracowanie planu promocji bazy noclegowej na potrzeby zagranicznej turystyki przyjazdowej, wpływanie na zmiany w systemie podatkowym .