|
|
|
|
|
|
|
|
stanowi strukturę podporową szkieletu oraz kości
sole wapnia zapewniają twardość zębów
bierze udział w prawidłowej przepuszczalności błon komórkowych i utrzymaniu pobudliwości tkanek
wpływa na prawidłową pobudliwość układu mięśniowo-nerwowego
jest aktywatorem i inhibitorem wiele enzymów biorących udział w procesach biochemicznych organizmu
wpływa na procesy przemiany materii oraz odporność organizmu
|
prowadzi do odwapnienia organizmu
u dorosłych - osteomalacja i osteoporoza
|
wysokie spożycie upośledza wchłanianie żelaza i cynku z pożywienia
|
mleko i przetwory mleczne - przyswajalność 80%
|
|
|
obok wapnia główny składnik układu kostnego
jest ważnym składnikiem błon komórkowych (fosfolipidy)
skład białek, tłuszczów, węglowodanów ustrojowych, kwasów nukleinowych i związków wysokoenergetycznych, układów buforowych
bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
przemiany energetyczne, procesy skurczu i rozkurczu mięśni
|
może występować u osób nadmiernie spożywających alkohol
ubytek fosforu z kości, złe samopoczucie, osłabienie, jadłowstręt, bóle kostne
|
hamuje wydalanie wapnia z moczem
redukuje nerkowa syntezę wit.D
obniża wchłanianie magnezu
|
rośliny strączkowe: fasola biała, groch, grzyby suszone,
szynka wołowa, chleb żytni
|
|
|
obok potasu najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym aktywującym około 300 enzymów
jest konieczny do budowy kości i zębów
zapobieganie osteoporozy, przemiana węglowodanów
bierze udział w wielu etapach biosyntezy białka
odgrywa istotną rolę w przenoszeniu bodźców nerwowych do mięśni
konieczna do aktywnego transportu sodu i potasu
zmniejsza niekorzystne oddziaływanie na ustrój stresu i niedotlenienia
|
może wystąpić przy alkoholizmie, przewlekłych biegunkach, zapaleniu trzustki, przy zaburzeniu wchłaniania, przy stosowaniu leków moczopędnych i antybiotyków
zaburzenia gospodarki elektrolitowej, zmiany w układzie nerwowo-mięśniowym oraz w układzie naczyniowo-sercowym
|
|
kasza gryczana, mąka sojowa, kakao, soja,
groch, orzechy włoskie, chleb żytni pełnoziarnisty,
produkty roślinne - części zielone
|
|
|
główny kation płynów zewnątrzkomórkowych i regulator objętości płynów
razem z jonem chloru bierze udział w regulacji ciśnienia osmotycznego
reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową - działanie alkalizujące
reguluje aktywny transport składników odżywczych do komórek ustrojowych
|
prowadzi do szybkiego odwodnienia organizmu (wymioty, biegunki)
niedoczynność kory nadnerczy, stany obrzękowe, schorzenia nerek
|
czynnik ryzyka choroby nowotworowej żołądka
|
sól kuchenna, wędliny: polędwica, kiełbasa krakowska, dorsz wędzony
słone paluszki, camembert, ser edamski, pasztety, pieczywo pszenna
|
|
|
|
|
|
|
|
ważna rola w procesach przemiany materii
decydujące znaczenie w gospodarce wodno-elektrolitowej
wpływa na równowagę kwasowo-zasadowa
reguluje ciśnienie osmotyczne
uczestniczy w przewodzie elektrycznym mięsni i nerwów
zwiększa przepuszczalność błon komórkowych
|
prowadzi do trwałych zmian w organizmie
zmiana elektrofizjologii błon komórkowych
|
|
fasola biała, suszone śliwki, rodzynki, ziemniaki, kasza gryczana, brukselka
|
|
|
główny anion płynów pozakomórkowych i płynu mózgowo-rdzeniowego
utrzymuje ciśnienie osmotyczne i prawidłowe pH elektrolitów
jest składnikiem soków trawiennych oraz śliny (aktywuje amylazę)
|
osłabiona równowaga elektrolitowa - podczas biegunek, wymiotów
przy podawaniu leków moczopędnych
|
|
|
|
|
|
podstawowy składnik hemoglobiny, mioglobiny, enzymów
potrzebne do utleniania tkanek i narządów
niezbędny do transportu i magazynowania tlenu
pełni podstawową funkcję w przemianie energii, utrzymaniu bilansu cieplnego
uczestniczy w tworzeniu i wzroście czerwonych i białych krwinek
|
niedokrwistość niedobarwliwa
zakłócenie procesów metabolicznych
zahamowania intelektualne
|
|
hemowe: mięso, wątroba, żółtka jaj, ryby
niehemowe: nać pietruszki, zielone warzywa
|
|
|
pierwiastek spotykany we wszystkich tkankach i płynach organizmu
wchodzi w skład około 200 biorących udział w różnych przemianach
niezbędny do prawidłowej syntezy białek ustrojowych, kwasów nukleinowych
odpowiedzialny za metabolizm kostny, adaptację w ciemności
|
zaburzenia w odnowie tkanek
anemia, gorsze gojenie się ran
zaburzenia czucia i węchu
|
|
ciemne pieczywo, kasze, nasiona roślin strączkowych
|
|
|
niezbędna do uruchamiania rezerw żelaza w procesach krwiotwórczych
bierze udział w metabolizmie tkanki nerwowej, łącznej, kostnej
uczestniczy w procesach oksyredukcyjnych w komórce
|
niedokrwistość niedoborliwa
|
choroba Wilsona - rzadko spotykana
|
zielone warzywa liściaste
|
|
|
obecny w kościach i zębach - niezbędny do ich budowy i twardości
zapobiega powstawaniu i rozwoju próchnicy zębów
|
|
|
wodna pitna, ryby morskie, herbata, soja, ziemniaki
|
|
pełni rolę w procesach przemiany materii
przemiana białkowa, węglowodanowa, mineralna
wpływa na przemianę cieplną organizmu
|
niedobór u dzieci prowadzi do zaburzeń wzrostu
wole endemiczne, niedoczynność tarczycy
|
|
sól jodowana, ryby morskie, mięso, warzywa, zboża, piwo
|
|
aktywator wielu enzymów biorących udział w syntezie białek, kwasów tłuszczowych, nukleinowych i kości
konieczny do tworzenia tkanki łącznej i kostnej
odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego
|
nieprawidłowa mineralizacja kości
|
|
suche nasiona roślin strączkowych, orzechy
|