CIAŁA OBCE

1. Nos:

• objawy:

• niedrożność nosa

• krwawienie

• jednostronny ropny wyciek z nosa

• leczenie:

• usunięcie poprzez wydmuchanie nosa

• mechaniczne usunięcie haczykiem w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym

2. Gardło:

• patogeneza:

• ciała obce zaklinowane

• fragmenty protez zębowych, ości ryb, drobne kości

• objawy:

• uczucie przeszkody

• kłucia w gardle

• ból

• ślinotok

• leczenie:

• usunięcie w znieczuleniu miejscowym

• usunięcie peanem z pomocą lusterka krtaniowego w przypadkach ciał w gardle dolnym

3. Ciała obce w krtani:

• objawy:

• ataki kaszlu

• kłujące bóle w krtani

• zaburzenia w połykaniu

• duszność

• patogeneza:

• ciała zaklinowane

• ciała kanciaste

• ciała zaaspirowanie w przypadkach przerażenia, śmiechu lub nieobecności unerwienia czuciowego

• rozpoznanie:

• laryngoskopia pośrednia

• w przypadkach podejrzenia należy wykonać laryngotracheobronchoskopię

• leczenie:

• usunięcie przy pomocy sztywnego endoskopu

• ciała obce krtani mogą być wykrztuszone ale najczęściej ulegają zassaniu do drzewa oskrzelowego

• powikłania:

• duszność w skutek obrzęku błony śluzowej krtani

• całkowite zamknięcie światła drogi oddechowej prowadzi do nagłej śmierci

4. Ciała obce w tchawicy i oskrzelach:

• występowanie: dzieci 1-3 rok życia

• objawy:

• napady kaszlu

• okresowa lub stała duszność

• rozpoznanie:

• nagłe wystąpienie objawów w trakcie jedzenia 

• odgłos nad płucami stłumiony albo jawny 

• osłuchowo szmer zwężeniowy na poziomie ciała obcego 

• przy całkowicie zamkniętym światła oskrzeli zniesienie szmerów oddechowych 

• badanie radiologiczne 

• bronchoskopia

• ciało obce zalegające przez dłuższy czas:

• gromadzenie się wydzieliny

• zapalenie tchawicy i oskrzeli z obrzękiem, ziarniną

• krwawienie lub wydzielina podbarwiona krwią

• zwężenie zastawkowe wdechowe lub wydechowe

• częściowa niedrożność dolnych dróg oddechowych

• rozedma

• niedodma

• nadmierne rozdęcie części płuca poniżej zwężenia

• różnicowanie:

• błonica

• zapalenie podgłośniowe krtani

• skurcz krtani

• krztusiec

• astma oskrzelowa

• guzy w tchawicy

• gruźlica płuc

• zapalenia płuc

5. Ciała obce w przełyku:

• fizjologiczne zwężenia przełyku:

• górne - wejście do przełyku na wysokości dolnego brzegu chrząstki pierścieniowatej 

• środkowe - na skrzyżowaniu łuku aorty i lewego oskrzela

• dolne - na poziomie rozworu przełykowego

• połykane są ciała obce najczęściej przez dzieci do 3 roku życia: pieniądze, zabawki

• dorośli - kości, fragmenty protez, ości, odłamki szkła

• objawy:

• dysfagia

• odynofagia

• patogeneza:

• zatrzymane ciała obce lub wbite wywołują martwicę ściany przełyku co może prowadzić do powstania w zależności od okolicy:

• zapalenia śródpiersia - objawy: narastające bóle za mostkiem lub między łopatkami, radiologicznie - odma widoczna jako cień przedkręgowy, poszerzenie cienia przedkręgowego i ewentualnie poziom płynu, podana gatrografina ujawnia miejsce perforacji

• zapalenia opłucnej

• zapalenia otrzewnej

• ropnia około przełykowego

• odmy

• diagnostyka:

• wykonujemy zdjęcie boczne szyi i klatki piersiowej w celu ustalenia położenia cieniującego się ciała obcego

• przy ciałach niecieniujących stosujemy gastrografinę

• leczenie:

• ezofagoskopia przy użyciu sztywnej rury w znieczuleniu ogólnym

• ezofagotomia szyjna

• torakotomia

• przedziurawienie przełyku należy zeszyć, zastosować duże dawki antybiotyków aby zapobiec rozwinięciu się zapalenia śródpiersia

• jeżeli jest podejrzenie ciała obcego, należy endoskopowo obejrzeć gardło dolne i przełyk nawet wtedy, gdy badanie radiologiczne jest ujemne

• nie należy usuwać ciał obcych giętkim fiberoskopem

6. Ciała obce w przewodzie słuchowym:

• patogeneza:

• woskowina

• czop naskórkowy

• u dzieci fragmenty zabawek, roślin

• owady

• usuwanie ciał obcych:

• płukanie przewodu słuchowego

• usuwanie haczykiem

• ciała pęczniejące płuczemy spirytusem

• owady żywe zalewamy gliceryną lub parafiną i usuwamy haczykiem

• jeżeli podejrzewamy perforację błony bębenkowej to nie należy płukać ucha wodą

• usuwanie ciała obcego na ślepo lub bez odpowiednich narzędzi jest postępowaniem błędnym

• poza najprostszymi przypadkami, tylko specjalista powinien usuwać ciała obce z przewodu słuchowego

---