Drogi podawania leków

1. Dojelitowa:

• Doustna

• Dożołądkowa

• Dojelitowa

Pozajelitowa

• Dożylna

• Domięśniowa

• Podskórna

• Śródskórna

• Dotchawicza

• Do jamy szpikowej

Rodzaje działania leków

• Działanie przyczynowe

• Działanie objawowe (np. środki p/kaszlowe, przeciwgorączkowe)

• Działanie ośrodkowe (CUN)

• Działanie obwodowe (Rdzeń)

• Działanie ogólne

• Działanie miejscowe

• Działanie wybiórcze

• Działanie odwracalne

• Działanie nieodwracalne

• Działanie antagonistyczne

• Działanie synergistyczne

Mechanizm działania leków:
1. Mechanizm fizykochemiczny

Gdy związek osiąga aktywność chemiczną pod wpływem występowania odpowiednich warunków fizycznych (np. termodynamizm)

2. Mechanizm chemiczny

Gdy działanie zależy od obecności odpowiedniego receptora.

Mechanizm wyzwalania efektu leku

1. Teoria okupacyjna Klarka = klawisz organów

Lek działa dopóty, dopóki jest zespolony z receptorem

2. Teoria dynamiczna Pattona = klawisz fortepianu

Lek działa tylko w momencie wiązania się z receptorem


Transport leków przez błony biologiczne

1. Dyfuzja bierna (różnica stężeń)

2. Dyfuzja przez pory (wielkość cząsteczek)

3. Transport przenośnikowy (obecność specjalnego transportera)

4. Transport czynny (j.w. energozależny ograniczony obecnością ilości substancji transportującej)

5. Dyfuzja ułatwiona (niezależny od energii hamowany przez konkurentów)

6. Pinocytoza rzadko dotyczy leków raczej w układzie humoralnym (np., fagocytoza, < 750 nm)
   

Wchłanianie leków

1. Wchłanianie przez skórę Zwykle leki lipofilne i hydrofilne. Wchłanianie w dużym stopniu zależy od stopnia ukrwienia skóry.

2. Wchłanianie przez płuca Gazy, pary i cząsteczki ciał stałych w postaci zawiesin i aerozoli o średnicy < 1um

3. Wchłanianie z jamy ustnej (wiele leków - szybciej niż z żołądka)

4. Wchłanianie z żołądka - leki rozpuszczalne w tłuszczach i słabe kwasy i słabe zasady (alkohol, kofeina)

5. Wchłanianie z jelit - leki rozpuszczalne w tłuszczach (dyfuzja bierna) - transport przenośnikowy (niewiele leków; aminokwasy, leki p\nowotworowe)

6. Doodbytniczo - wchłanianie zgodne z prawami Brodiego

7. Pominięcie krążenia wątrobowego, sploty odbytnicze łączą się z żyłą wrotną.

8. Wchłanianie z innych błon śluzowych (nosa, spojówki, pochwy)

9. Wchłanianie z tkanki podskórnej (cząsteczki <60 000 m.cz.)

10. Donaczyniowo - natychmiastowy efekt. Specjalne procedury przygotowania (rozbijanie ultradźwiękowo emulsje etc.)

11. Śródoponowo - podpajęczynówkowo (p\bólowe, anast.)

12. Do jam ciała - dootrzewnowo, do zatok nosowych, dotchawiczo. Głównie działanie miejscowe.

Leki podawane dojelitowo:

• Tabletki

• Kapsułki

• Drażetki

• Płynne

• Proszki

Leki podawane dożylnie:

• Działają po około 1 - 3 min

• Jeśli po leku przepłucze się 0,9% NaCl to jeszcze się skraca w\w czas

Leki podawane dotchawiczo:

• Podaje dawki leków dwukrotnie większe niż podawane dożylnie, należy je rozcieńczyć NaCl 0,9% do 10 ml i podać

• Zwykle podaje się leki ratujące życie

Leki podawane doszpikowo:

• Zwykle przez specjalny cewnik doszpikowy założony ponad kostka przyśrodkową

• Zwykle podaje się leki ratujące życie w takich samych dawkach jak dożylnie

Leki podawane dosercowo:

• Zwykle do prawej komory z dojścia około wyrostka mieczykowatego

• W większości jednak lek jest podawany poza serce, co udowadniają badania sekcyjne.

• Istnieje również duże ryzyko uszkodzenia opłucnej, płuca i naczyń wieńcowych.


® 2006 AŁ