OSOBOWOŚĆ DZIELI SIĘ NA DWIE STRONY:
-kierunkowa(podmiotowa, motywacyjna, emocjonalnowolicjonalna)-przekonania, system
-wartości-podmiotowo-instrumentalna-wiadomości, umiejętności doświadczeń, nawyków.
Wychowanie(w znaczeniu szerokim)wszelkie oddziaływanie środowiska społecznego i przyrodniczego na człowieka, a więc spontaniczne i okazjonalne wpływy innych ludzi lub grup ludzkich jak i wpływy przyrody, klimatu. Wychowanie w znaczeniu wąskim (bliższe pedagogice) to działalność zinstytucjonalizowana, której celem jest ukształtowanie kierunkowych cech osobowości a więc przekonań, postaw, systemu wartości.
Kształcenie- nauczanie i uczenie się.Uczenie się zależy od predyspozycji, aktywności, długotrwałości, systematyczności, planowości, planowości motywacji ucznia
Nauczanie -odbywa się w instytucji według określonego planu, proces o charakterze czynnościowym. Nauczanie może być przypadkowe i okazjonalne, krótkotrwałe.
Kształcenie cechy: długotrwałość, planowość, systematyczność, ukierunkowanie na wynik, instytucjonalność.
Wychowanie cechy: długotrwałość, interakcyjność, celowość, relatywność (trudność przewidywania skutków wychowania) ,złożoność polega na asymilacji -przyswajania nowych form postępowania, akomodacja- przystosowanie się starych norm do nowych.
Czas wolny - czas po wykonaniu obowiązkowych zajęć. Cechy : dowolność przyjemność, niezarobkowość.
KULTURA : dobra materialne i niematerialne. ŚRODOWISKO : naturalne, kulturowe, społeczne.
Obserwacje:
- oddziaływanie na uczniów
- reakcje pod wpływem oddziaływania
- wszystko co otacza wrunki
Obserwacja powinna być : obiektywna wnikliwa, ukryta, planowa, mieć kompletne dane.
Rodzaje obserwacji : -swobodna-luźna ,celowa, znaczących zdań
-skategoryzowana
- dychotonomiczna:
ze względu na :czas -długotrwała, krótkotrwała
obserw. - bezpośrednia, pośrednia
treść - ogólna , częściowa
aktywność obserwatora-bierna, czynna
obserwację uczestniczącą-jawna, pozorna, ukryta
Środki utrwalania obserwacji:
-dziennik obserwacji
-charakterystyka ucznia
-taśma video
-zapis ciągły
-projektowanie zachowań
-teczka biograficzna ucznia
-arkusz obserwacyjny
-teczka sędziów kompetentnych
Metoda socjometryczna(Moreno)-1.nie klasyczne :zgadnij kto, tech. szeregowania rangowego, porównywania parami, plebiscyt życzliwości(wg. Korczaka),2.tech. klasyczne: tech. Moreno
Tech. MORENO-zadaje się pytanie, na podstawie którego badamy np. przewodnictwa w grupie- gniazda socjometryczne. Identyfikacje osób odrzuconych, powiązania między grupami, wpływ jednych osób na drugie.
Test socjometryczny(jego konstruowanie)
1.socjologiczne np.psychologiczne
2.przeprowadzanie testu socjometrycznego
-lista wyborów
-anonimowość
3.analiza danych
-sporządzamy matrycę socjometryczną ,
-analiza graficzna-socjogram, tabela: kołowy, nieuporządkowany, hierarchiczny
Relacje socjometryczne:
Wybór jednostkowy, wzajemny, brak relacji socjometrycznej, wybór wzajamny sympatia-antypatia,
jednostronna antypatia, wzajemna antypatia
Pj=(np.-nn):(N-1) Pj-pozycja jednostki w grupie, nn-negatywne wybory, np.-pozytywne wybory, N-ilość uczniów w grupie
Zalety socjometrii:
-pozwala poznać przywódcę w grupie ,powiązani
-prosta, nie potrzebne są urządzenia dodarkowe
Wady :
-nie znamy motywów wywodów
-chwilowa struktura grupy
Studium indywidualnych przypadków:
-za pomocą wywiadu, ankiety, własnej obserwacji, analizy dokumentów
Sondaż diagnostyczny:
-badanie grupy-poglądów, opini, rozmiaru i natężenia zjawisk społecznych.
-badany za pomącą ankiety, wywiadu, analizy diagnostycznej
Ankieta:przeprowadza się przez osobę na kartce, odp. na kartce. Aby stworzyć ankietę należy:
-znaleźć cel i problem
-do jakich ludzi będziemy kierować ankietę
-układamy pytania
-badania pilotażowe
1.Ankieta zaczyna się listem do respondenta:
-cel ankiety
-czy ankieta będzie anonimowa
-kto przeprowadza ankietę
-metryka wypełniającego
2.Rodzaje pytań ankietowych: otwarte, zamknięte(wybiera się jedną), półotwarte, alternatywne(tak, nie, nie wiem),dysjunktywne-polegają na wyborze jednej z podanych odpowiedzi,koniunktywne(można wybrać np. 3 odp.).filtrujące, kontrolne(sprawdza się czy osoba wypełniająca ją przemyśla stawiane pytania)
Błędy ankiet:
-Zbyt dużo pytań w zależności od wieku
-pytania nie mogą sugerować odpowiedzi
-budowa ankiety powinna być jasna
-pytania z podwójnym przeczeniem
-pytania zbyt ogólne
Wywiad: przeprowadza się ustnie, bezpośrednio z osobą, zawsze jest to o kimś .Rodzaje wywiadu:
1.mieszany, kierowany, swobodny
2.indywidualny, zbiorowy
3.jawny, ukryty
Przewodzący powinien stworzyć atmosferę zaufania, odpowiedni czas.
Błędy wywiadu:
1.-bez zgody
-gdy są w jakichś silnych stanach emocjonalnych
-zbyt osobiste pytania
-zbyt mało czasu
-świadkowie osób postronnych
2.błędy psychologiczne:
-nie powinno od razu oceniać się zdania kogoś
-zbytnia wylewność
-zbytnia przychylność
-nie notować w każdym momencie wywiadu
Etapy postępowania badawczego:
-postawienie i sformułowanie problemów: jaki ?jak? jakie?
-przyjęcie hipotez roboczych(przypuszczalne rozwiązania)
-wyłowienie zmiennych(czynnik przybierający):zależne, niezależne, leżne, pośredniczące
-zdefiniowanie wskaźników do każdej zmiennej np. umiejętności pisania
-wybór metody badań, wybór techniki, opracowanie procedury badań, osób terenu
-opracowanie wyników badań
Proces wychowania dzieli się na 4 części:
-cel wychowawczy
-sytuacja wychowawcza
-doświadczenia wychowawcze
-efekt
Sytuacje wychowawcze są to pewne układy:rzeczy, ludzi, zadań powiązanych jednością miejsca i czasu i organizowanych w celu zrealizowania określonego celu wychowawczego i są organizowane przez wychowawcę który jest reżyserem sytuacji. Każda sytuacja ma dwa aspekty: obiektywny, subiektywny
Parametry sytuacji obiektywnych:
Wychowawca, wychowanek, grupa, zadanie
Powiązania(interakcje)między sytuacjami obiektywnymi:
1.interakcja pełna bezpośrednia(wychowawca-wychowanek)
2.interakcja pełna pośrednia (wychowawca- grupa-wychowanek
wychowawca-zadanie-wychowanek, wychowawca-grupa-zadanie-wychowanek)
3.interakcja niepełna pośrednia(wychowawca-grupa-wychowanek, grupa-zadanie-wychowanek, zadanie-grupa, zadanie-wychowanek)
IV KLASY wpływów wychowawcy na wychowanka:
1.podawanie wzorów przez wychowawcę(np. bohater z przyszłości, nauczyciel)
2.presja sytuacyjna, prowokacja(stawianie warunków w pewnej sytuacji zmuszenie wychowanka do myślenia ,najleprzego rozwiązania)
3.trening-systematyczność w uczeniu się
4.nadawanie znaczenia-uczenie cech z których w przyszłym życiu będzie praktyczne, kształtowanie systemu wartości wychowanka
Warunki skuteczności procesów wychowania
Błędy wychowawcze:
-uprzedmiotowienie dziecka
-agresja
-spostrzeganie dziecka jako słabego
-odczuwanie sytuacji dziecka jako trudnej
Techniki wychowania
1.Zadania wg. Kruszewskiego -sytuacyjne-karanie-nagradzanie, pokonywanie i dawanie zadań
-strukturalne(stanowienie obyczajów, pobudzanie wynalazczości zespołowej, dyfuzja-przenikanie się obyczajów klasy i nauczyciela)
2.Formy i techniki pracy wychowawcy wg Łobockiego:
-tech,. socjodramatyczne-przedstawianie scenek:problemy domowe i klasowe,-tech:lustrzana, zamiany ról , postępowania na odległość