CELE BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
Każde badanie prowadzone jest w określonym celu. Cel to przewidywany stan rzeczy, końcowy efekt, rezultat, który badacz zamierza osiągnąć w postępowaniu badawczym.
Według Z. Skornego podstawowym celem badań naukowych jest poznanie prawdy. Jest nim wykrycie związków i zależności, interakcji zachodzących między badanymi zjawiskami.
Wyróżnia on dwa zasadnicze cele badań:
Cele wewnętrzne związane z poznawaniem prawdy o istniejącej rzeczywistości, które stawia sobie badacz. To cele poznawcze.
Cele zewnętrzne, które wynikają z funkcji, jakie pełni nauka w społeczeństwie. Sprowadzają się one do dostarczania wiedzy, którą wykorzystuje się do poprawy warunków życia ludzi jak i próby udzielenia odpowiedzi na pytania zgłaszane pod adresem nauki ze strony praktyki.
Inna klasyfikacja celów badań pedagogicznych:
Teoretyczno - poznawcze, których realizacja stanowi podstawę osiągnięcia celów praktyczno - wdrożeniowych, gdyż poznanie prawidłowości kierujących daną kategorią zjawisk umożliwia kierowanie nimi. Wiążą się z poznaniem określonej kategorii zjawisk a także z wykryciem występujących między nimi związków.
Praktyczno - wdrożeniowe - łączą się z wykorzystaniem wyników przeprowadzonych badań w działalności wychowawczej, kulturalnej, społecznej i innej formie aktywności.
J. Gnitecki dzieli cele badań na cele:
Poznawcze - to inaczej poznanie, zidentyfikowanie, rozróżnienie badanego stanu rzeczy - określenie jego cech i uwarunkowań, np.: postaw uczniów, ich aspiracji życiowych, trudności szkolnych, zdiagnozowanie postaw rodzicielskich, pozycji dziecka we klasie itp.
Praktyczne (utylitarne) - to wyciagnięcie wniosków z wyników prowadzonych badań dla ulepszania praktyki pedagogicznej - czyli uruchamiania działań: profilaktycznych, terapeutycznych, naprawczych, itp., opracowanie dyrektyw pedagogicznych, czyli praktycznych wskazówek skierowanych do: nauczycieli, rodziców, uczniów, itp. dla warunków i efektów działań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych.
Teoretyczne dotyczą wzbogacenia wiedzy, stworzenia pewnej teorii na interesujący badacza temat, np. opracowania teoretycznego lub empirycznego modelu zajęć dydaktyczno - wychowawczych, zbudowania określonych twierdzeń - reguł, zasad postępowania wychowawczego lub hipotez do dalszej weryfikacji.