Dagmara Krysiak
ŹRÓDŁA INFORMACJI
Wprowadzenie:
- informacjami nazywamy wszelkie dane o świecie zewnętrznym, które uzyskujemy albo przez bezpośrednie poznanie zmysłowe albo przez odbiór podawanego przez inną osobę opisu jakiegoś stanu rzeczy lub zjawisk,
- typowymi źródłami informacji w kryminalistyce są: osoby, rzeczy, miejsca, zjawiska i zdarzenia, dokumenty i zwłoki,
- przy źródłach osobowych należy poważnie zastanowić się nad motywem jaki powoduje u danej osoby przekazanie danej informacji,
- poznanie może być dowolne - zamierzone, jak również mimowolne,
* poznanie dowolne jest pełniejsze i dokładniejsze, szczególnie przy określeniu tego, co chce się poznać,
- każda forma poznania bezpośredniego powinna być udokumentowana,
Źródła pierwszych informacji
- źródła zewnętrzne (pochodzące od osób, które nie miały dotychczas kontaktu z organami ścigania i przekazują te informacje w sposób spontaniczny) i wewnętrzne (czyli własne, organizowane przez organy ścigania,
- źródła zewnętrzne to np.
* zawiadomienia obowiązkowe - względnie spontaniczne, pochodzą od osób, które chcą przestrzegać prawnego lub społecznego obowiązku zawiadamiania o przestępstwie; zgodnie z art. 240 KK, każdy obywatel jest prawnie zobowiązany do zawiadomienia organów ścigania o pewnych przestępstwach (najcięższych, enumeratywnie wymienionych), a zaniechanie tego jest przestępstwem; obowiązek ten dotyczy także kierowników instytucji państwowych i społ., które w związku ze swoim urzędem, dowiedziały się o przestępstwie ściganym z urzędu, jest to ich obowiązek; natomiast społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie ciąży na każdym obywatelu, jednak poza wspominanymi wcześniej sytuacjami, nie niesie za sobą poważniejszej odpowiedzialności
* doniesienia jawne - doniesienie w przeciwieństwie do zawiadomienia wynika z niskich pobudek donoszącego takich jak zemsta, zawiść albo z poważnych zaburzeń jego równowagi psychicznej; szczególnym typem doniesień są doniesienia pieniaczy,
* doniesienia anonimowe - kryminalistyka wyróżnia dwa rodzaje anonimów - anonimy przestępcze (zawierają obelgi, groźby, w pełni wyczerpują znamiona jakiegoś przestępstwa), oraz anonimy donoszące (treść zawiadamia odbiorcę o przestępstwie, czynie nieetycznym, wykroczeniu),
* samooskarżenia - samooskarżenie podejrzanego i oskarżonego ma walor dowodu, motywem samooskarżeń mogą być:
+ rzeczywista skrucha,
+ stan psychiczny związany z niemożnością wytrzymania napięcia psych.,
+ przekonanie, że ujawniając coś dobrowolnie uniknie kary,
+ chęć uniknięcia kary za poważniejsze przestępstwo (przyznanie się do tego
lżejszego daje alibi na cięższe,
+ zamiar przeprowadzenia taktycznego zabiegu korzystania z domniemania
niewinności,
+ osłonięcie przed odpowiedzialnością karną innej osoby,
+ spaczony przez zaburzenia psych. stosunek do własnych zachowań,
* publikatory - chodzi głównie o media,
* instytucje kontrolne i kontrolno rewizyjne - badają działalność instytucji, przed-
siębiorstw i organów administracyjnych, jeśli w wyniku kontroli zostaną ujawnione
jakieś naruszenia, to musza one przekazać informację o nich organom ścigania,
- źródła wewnętrzne (własne):
* bezpośrednie wyniki czynności operacyjno - rozpoznawczych - czynności te podejmowane są przez Policję głównie poprzez ustawę o Policji,
* poufne osobowe źródła informacji „agentura” - działania na zasadzie absolutnej tajności; wyniki działalności tych źródeł nie mają znaczenia dowodowego, motywami takich działań są: zainteresowanie materialne kandydata, obawa kandydata przed ujawnieniem kompromitujących materiałów, którymi dysponuje Policja; dążenie kandydata do spokojnego wykonywania zawodu bez kontroli policyjnych, niskie pobudki kandydata, dodatnie uczucia kandydata skierowane na osobę, której swoimi informacjami chce pomóc, względy ambicjonalne, poczucie krzywdy doznanej ze strony określonego środowiska, negatywne nastawienie kandydata do przestępczości.
* wyniki niektórych czynności służbowych,
* rezultaty analiz materiałów archiwalnych,
* efekty różnych form kontaktów organów ścigania ze społeczeństwem