Używać- kim jest osoba? (jednostka natury rozumnej, różni się od zwierząt, czł składa się z materii i formy, ciała i duszy. Czł jest istotą rozumną, bo uczy się na błędach, umie słychać, interpretuje teksty źródłowe. Czł to istota cielesno-duchowa, jest podmiotem i przedmiotem użycia w znaczeniu pozytywnym, np. pracodawca zatrudnia ludzi, mają być potrzebni.), charakter przedmiotowy i podmiotowy osoby. Przy używaniu należy uwzględniać: wspólny cel użycia, wspólne dobro, np. celem firmy jest dobro pracowników. Używanie- jedna osoba używa drugą w celu uzyskania jakiegoś dobra. Relacje są poprawne gdy celem będzie uwzględnianie dobra drugiego czł.
Miłość utylitarna. Jej cecha jest przyjemność, która może być osoby, grupy, społeczności. Eliminuje przykrość. Zasada- max przyjemności, min przykrości. Podejście utylitarne eliminuje trwałość związku, bo liczy się tylko przyjemność. Trwałość związku gwarantuje podejście personalistyczne. Zakłada nastawienie na dobro drugiej osoby, druga osoba dąży do dobra wspólnego i etycznego, w drugiej osobie widzę zalety i wady.
Popęd- instynkt. Czł kieruje się tymi samymi celami co zwierze, popęd służy zachowaniu gatunku, to działanie pozarozumowe i spontaniczne. Czł jednak jest w stanie zatrzymać popęd bo ma rozum i wolna wolę. Wojtyła nie neguje popędu, pozwala na przedłużenie gatunku, gł relacje między 2 ludzi, dzięki niemu powstaje zycie. Bóg daje duszę, ludzie ciało.
3 podejścia do popędu: religijne- kobieta i mężczyzna to dawcy, życia-ciała, Bóg daje ducha czł. Popęd jest związany z używaniem. Mają go ludzie i zwierzęta. 2. Rygorystyczne- popęd jest zły, bo czł traktowany jest przedmiotowo. Jest to sprzeczne z podejściem chrześcijańskim. Popęd- następuje doszywanie jednej osoby przez drugą. Służy tylko utrzymaniu gatunku. Jest zły- podejście purytańskie. 3. Libidystyczne- dzięki popędowi czl przezywa rozkosz. KiM odcinają się od skutków swojego działania. Popęd- nastawienie na rozkosz, ona jest dobra, ale podejście lib jest złe bo czł jest traktowany przedmiotowo. Podejście egoistyczne- rozkosz eliminuje skutki dawania życia.
Miłość- wg Wojtyły popęd cementuje miłość. Jest to relacja między 2 osobami lub jako upodobanie. Przedstawienie siebie jako dobra powoduje zaangażowanie poznawcze, które skutkuje stanem relacji, pewną uczuciowością, czyli zdolnością reagowania na to upodobanie. Uczciwość wiąże się z wartościowością. Gdy coś stanowi wartość, czł chce to posiąść. Rodzi się pożądanie. Pożądanie drugiej osoby rodzi się po to, by zaspokoić popęd, by używać.
Upodobanie- pojęcie związane z miłością, to przedstawienie siebie drugiemu czł.
Uczciwość- zdolność wzruszania się i reagowania na dobro drugiej osoby, na pewna jakość => nie ma mocy poznawczej, ale może się do niej przyczynić po pewnym czasie. Stan duchowości. Istnieje niebezpieczeństwo idealizowania osoby (oderwania od rzeczywistości),
Pożądanie- to chęć posiadania pewnego dobra dla siebie. Chęc uzupełniania siebie. Pożądanie jest dobre. W miłości odgrywa taka rolę, że chcemy drugą osobę posiadać tylko dla siebie.
Życzliwość- pragnę Twojego dobra bez zobowiązań, sprzyja miłości. Może pojawić się miłość nieodwzajemniona, która przynosi przykrość i po jakimś czasie umiera.
Sympatia- to zbliżenie czł do czł, to współdoznawanie, nie ma silnego oddziaływania w używaniu, jest dobra, może przerodzić się w miłość, ludzie sympatyzują nie znając się jeszcze dobrze, poprzez sympatie tworzą się przyjaźń a potem miłość.
Przyjaźń- chcemy dobra dla innego tak jak dla siebie, można z wieloma os.
Koleżeństwo- czynniki obiektywne łączą dwie osoby, relacje w grupie, np. chodzenie do jednej klasy.
Miłość oblubieńcza- oddanie siebie i swojego ja drugiej osoby, realizuję siebie przez drugą osobę, moje ja jest czyjąś własnością. Ja oddaje siebie a on oddaje siebie mi.
Wzruszenie- emocje, reakcja zmysłów na jakiś przedmiot, zdarzenie, osobę.
Wrażenie- relacja na treść, na osobisty obraz przedmiotu, np. piękna kobieta zrobiła na mnie wrażenie.
Zmysłowość- przeżycie wartości poprzez zmysły, stan cielesności, związany z emocjami, jest r-cją zmysłów, zawsze dot ciała, płciowości, nastawiona na ciało drugiej osoby, na konsumpcję- używanie, czł zmysłowy pożąda kogoś, nie jest zła, jest nastawiona na obiekt miłości, istotna w ujęciu chrześcijańskim. M jest bardziej zmysłowy, K bardziej uczuciowa.
Ingeracja- w miłości sfera duchowa musi iść w parze z cielesnością, zmysłowość z uczuciowością. Miłość jest nastawiona na ciało, gdy tego nie ma rodzi się uczuciowość.
W pierwszym rozdziale autor dokonuje analizy osoby jako podmiotu i przedmiotu. Po głębokiej analizie słów podmiot i przedmiot przechodzi do analizy słowa osoba. Analiza taka jest potrzebna do dalszych rozważań nad człowiekiem i problematyką etyki seksualnej o której książka traktuje. Autor konkluduje „[...]Człowiek nie jest bowiem tylko podmiotem działania ale bywa również jego przedmiotem. Co krok zdarzają się takie czyny które mają za przedmiot drugiego człowieka.[...] Dlatego też naprzód wypadło bodaj pokrótce zdać sobie sprawę z tego, kim jest ten, kto działa - podmiot, oraz ten do kogo działanie się zwraca - przedmiot działania. Trzeba teraz dobrze rozważyć zasady, do których musi się stosować działanie człowieka gdy jego przedmiotem jest druga osoba ludzka.[...]” (por. s. 26). I właśnie owe zasady postępowania wobec drugiej osoby jako przedmiotu działania Autor opisuje w kolejnych rozdziałach książki, gdzie szczegółowo analizuje słowo „używać”. Przy okazji tych rozważań Autor podaje piękną definicję miłości, która jest przeciwieństwem używania osoby jako środka do celu: „[...] Wiadomo bowiem, że można dążyć do tego, ażeby druga osoba chciała tego samego dobra, którego ja chcę. Rzecz jasna, iż ten mój cel musi ona poznać i uznać za dobro, musi go uczynić również swoim celem. Wówczas pomiędzy mną a tą osobą rodzi się szczególna więź: więź wspólnego dobra i wspólnego celu, który nas łączy. Ta szczególna więź nie ogranicza się do tego tylko, że razem dążymy do wspólnego dobra, ale jednoczy „od wewnątrz” osoby działające - i wówczas stanowi ona istotny rdzeń wszelkiej miłości. W każdym razie żadna miłość między osobami nie da się pomyśleć bez jakiegoś wspólnego dobra które je łączy. To właśnie dobro jest równocześnie celem, jaki obie te osoby wybierają. Świadome wspólne wybieranie celu przez różne osoby sprawia, że staja one względem siebie na równi, a przez to samo wykluczają, aby któraś z nich podporządkowywała sobie inną. Obie natomiast (chociaż osób związanych wspólnym celem może być więcej niż dwie) są niejako równomiernie i równorzędnie podporządkowane owemu dobru, które stanowi wspólny cel.[...]” (por. s. 31) Po przeprowadzeniu tej głębokiej analizy autor przechodzi do interpretacji popędu. Karol Wojtyła pisze, że popęd seksualny nie istnieje w oderwaniu od konkretnego człowieka, lecz nie stanowi konkretnych wykończonych działań, stanowi tylko do takich tworzywo. Osoba może używać popędu według własnego uznania, może nim dysponować. Autor również ukazuje popęd w świetle różnych interpretacji.
W kolejnym dziale „Osoba a miłość”, autor analizuje samo słowo „miłość” oraz przedstawia różne oblicza miłości. Miłość jako upodobanie według Karola Wojtyły jest najściślej związana z poznaniem umysłowym. „[...]Upodobanie to nie tylko myślenie o jakiejś osobie jako o dobru, upodobanie to zaangażowanie myślenia w stosunku do tej osoby jako do pewnego dobra.[...]” (por. s. 71) Miłość jako pożądanie, jak pisze Autor, nie sprowadza się do samych pożądań, jest pragnieniem dobra dla siebie, jednak gdyby sama miłość nie wychodziła ponad pożądanie, byłaby zła i niepełna, dlatego musi być niejako uzupełniana miłością rozumianą jako życzliwość, która nie pozwala pragnąć osoby jako dobra dla siebie, trzeba przede wszystkim pragnąć również dobra drugiej osoby. W tej części książki Autor porusza również problematykę miłości oblubieńczej, zmysłowości oraz przeprowadza analizę etyczną miłości.