WYBRANE PROBLEMY PATOLOGII SPOŁECZNEJ - ĆWICZENIA

Mgr. Małgorzata Gwizdalska

Etiologia uzależnień

Etiologia - zespół przyczyn , nauka zajmująca się badaniem przyczyn zjawisk społecznych

Patologia społeczna - anormalne stosunki społeczne w instytucji, środowisku, systemach, wytwarzające, ułatwiające lub podtrzymujące patologiczne reakcje u jednostek żyjących w tych warunkach.

Kategorie czynników etiologicznych:

1. czynniki endogenne -związane z predyspozycją genetyczną determinującą zaburzenie czynności OUN w różnych okresach życia

2. czynniki somatogenne - znane czynniki patogenne i procesy chorobowe doprowadzające do zaburzeń OUN

3. czynniki psychogenne - związane z nieprawidłowym rozwojem psychicznym, społecznym uczeniem się oraz sytuacjami i wydarzeniami powodującymi stres psychiczny

Ad 1. dziedziczenioe czynnika podłoża biochemicznego. Np. podatności na alkoholizm

Ad 2. Teratogen - czynnik pozagenetyczny uszkadzający płód np. alkohol, morfina, ból

Ad 3. Czynniki przyczyniające się do powstania uzależnień np., alkoholizm rodzinny, uzależnienie od zakupów, stres

Czynniki wielopodłożowe - grupy czynników są zbierzne z podejściem systemowym

UZALEŻNIENIE OD ZAKUPÓW.

Kompulsywne kupowanie - uzależnienie od zakupów

Kompulsja - czynność natrętna, kilkukrotne powtarzanie tej samej czynności

1. Chroniczne powtarzające się zakupy, będące reakcją jednostki na negatywna zdarzenia lub emocje

2. Zachowanie związane z nabywaniem, które nie poddaje się kontroli jednostki, jest znacznie dolegliwe, pochłaniające czas i/lub stanowi przyczynę problemów rodzinnych, społecznych, zawodowych i/lub finansowych

Próbuje się powiązać tą chorobę do następujących grup chorób:

• Uzależnienia

• Kompulsyjna depresja

• Depresja

Formalnie to zaburzenie nie istnieje w klasyfikacji jednostek chorobowych

Rozpowszechnienie zaburzenia

W USA pod koniec lat 90tych 0k. 5,9 % społeczeństwa dorosłej populacji

Udział madiów jest spory

Symptomy uzależnienia:

• Nie ma możliwości powstrzymania się

• Planowanie zakupów

• Konsekwencja zachowań

• Wybór tych samych, prestiżowych sklepów

• Produkty mają charakter prestiżowy by pochwalić się innym

• Negatywne konsekwencje /brak pieniędzy, rozwody/

• Rozdawanie zakupionych produktów rodzinie, znajomym

Zmienne wpływające na kompusywne robienie zakupów:

• Płeć /częściej kobiety/

• Wiek /w młodym wieku/

• Średnie dochody /najczęściej/

• Niedostatek w dzieciństwie

• Wymagany status społeczno-ekonomiczny

• „reguła niedostępności” po 1989r

• grupa odniesienia

• forma zapłaty /kartą płatniczą/

ZAKUPY IMPULSYWNE powstają pod wpływem bodźca np. obniżka, promocja

Produkty kupowane kompulsywnie:

• mają dla konsumenta charakter prestiżowy

• odzież

• kosmetyki

• biżuteria

• RTV/AGD

UZALEŻNIENIE OD INTERNETU

Zespół uzależnienia od Internetu.

Typy uzależnienia wg. Young

1. erotomania internetowa

1. cybercex /klawiatura, kamera, mikrofon/

2. cyberporzestępczość /pedofilia, zoofilia/

2. internetowe kontakty społeczne /chat, GG, email/

3. uzależnienie od sieci internetowej bez specyfikacji

4. uzależnienie od komputera

5. Przeciążenie informacyjne /przymus pobierania informacji/

definicja zespołu uzależnienia od Internetu wraz z kryteriami diagnostycznymi zaburzenia wg klasyfikacji OSM - IV

ZUI - nieprawidłowy sposób korzystania z sieci prowadzący do istotnego zakłócenia czynności psychicznych j zaburzenia zachowania się, przejawiających się w okresie minionych 12 miesięcy co najmniej trzema spośród następujących objawów:

1. tolerancja rozumiana przez:

• potrzebę coraz dłuższego czasowego korzystania z Internetu celem uzyskania zadowolenia i/lub

• wyraźny, stopniowy spadek satysfakcji osiąganej przez tę samą ilość czasu przebywania w sieci

2. objawy odstawienia manifestujące się:

zespołem abstynencyjnym wyrażającym się w formie co najmniej dwóch z następujących objawów. występujących w okresie od kilku dni do 1 miesiąca po zaprzestaniu lub ograniczeniu korzystania z Internetu:

• pobudzenie psychoruchowe

• niepokój lub lęk

• wyraźne obniżenie nastroju

• obsesyjne myślenie o tym. co się dzieje w sieci

• fantazje i marzenia senne na temat Internetu

• celowe lub mimowolne poruszanie palcami w sposób charakterystyczny dla pisania na klawiaturze

korzystaniem z sieci celem uniknięcia przykrych objawów abstynencyjnych po "odstawieniu" Internetu

3. częste przekraczanie planowanego wcześniej czasu korzystania z Internetu

4. utrwalona potrzeba lub nieudane próby ograniczania albo zaprzestania korzystania z Internetu

5. poświęcanie dużej ilości czasu na wykonywanie czynności związanych z Internetem (np. kupowanie książek na temat sieci, testowanie nowych przeglądarek stron www, porządkowanie ściągniętych z Internetu materiałów, plików, programów itp.)

6. zmniejszanie lub rezygnowanie z aktywności społecznej, zawodowej lub rekreacyjnej na rzecz Internetu

7. korzystanie z Internetu pomimo świadomości doświadczania trwałych bądź narastających problemów somatycznych (fizycznych). psychologicznych lub społecznych. spowodowanych lub nasilających się w związku z korzystaniem z sieci (np. ograniczenie czasu snu, występowanie problemów rodzinnych, spóźnianie się do pracy i na spotkania, zaniedbywanie obowiązków, rezygnacja z innych istotnych działań)

Jakubik (http://WVV.W.ipz.edu. p'/index. php?dz=czytelnia&op=opis&id= 148)

przemoc - zachowanie jednostki lub grupy, w wyniku którego inne osoby ponoszą uszczerbek na ciele lub w zakresie funkcji psychicznych Fromm, 1991; za: Kmiecik - Baran, 1999, s. 20.

wszelkie nieprzypadkowe akty godzące w osobistą wolność jednostki lub przyczyniające

się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnej relacji Pospiszyl, 1994; za: Kmiecik - Baran, s. 20.

środowisko rodzinne: każde działanie lub zaniedbanie jednego z członków rodziny, które zagrażają życiu, cielesnej i psychiczne integralności lub wolności innego członka teJ samej rodziny bądź poważnie szkodzą rozwojowi jego osobowości Bourne, Lewis, 2000; za: Gajowy, Simon, 2002, s. 913.

przemoc w bliskich związkach: zespół atakujących, nadzorujących i kontrolujących zachowań o charakterze zamierzonym i instrumentalnym, których celem jest zniewolenie ofiary, wyeliminowanie jej suwerennych myśli i działań, podporządkowanie jej żądaniom j potrzebom sprawcy Lipowska- Teutsch, 1997; za: Gajowy, Simon, 2002, s. 913.

1