|
Występowanie |
Budowa |
Cykl rozwojowy |
Epidemiologia |
Ixodes ricinus (kleszcz pastwiskowy) |
kręgowce: szyja, uszy, pod pachami, w pachwinach, pod sutkami, w fałdach pośladkowych, na kroczu, na nogach
3 żywicieli (raz w każdym aktywnym stadium rozwojowym), 1-7lat |
samiec - brązowy, 2-2,5mm, ryjek(gnatosoma), rozwinięte brzeżne zęby hipostomu; ciało(idiosoma) pokryte tarczką grzbietową i tarczkami brzusznymi; tarczki oddechowe; 4 pary nóg; samica - tylko tarczka grzbietowa, silnie powiększa ciało przy żerowaniu, 3-18mm; spłaszczona grbietobrzusznie; gnatosoma długa, ząbki chitynowe; nimfa - 1-7mm; larwa - 1,5-1mm, 3 pary odnóży |
larwa - ptaki, ssaki, gady; 3-6 dni nimfa - ssaki, ptaki; 4-7 dni samica - duże ssaki; 6-14 dni
poza okresami żerowania - w runie leśnym, ściółce, glebie |
wiosna, koniec lata i jesień; wywołują kleszczowe zapalenie mózgu, paraliż kleszczowy (utrudnione oddychanie) - małe dzieci, krymsko-kongijską gorączkę krwotoczną, przenoszą wirusy wywołujące gorączki kleszczowe, bakterie, pierwotniaki
wpija się - wydziela ślinę, tworzy pochewkę cementową, uszkadza naczynia, ssie krew |
Argas polonicus (obrzeżek polski) |
bardziej ciepłolubny niż A. reflexus |
jak A. reflexus |
jak A. reflexus |
jak A. reflexus |
Argas reflexus (obrzeżek gołębi, gołębień pstry) |
Europa Śr. i Zach.;
aktywny nocą
gołębie, kawki, gawrony, jaskółki, ew. człowiek |
larwa - 0,7-1mm, gnatosoma, hypostom z 2 rzędami zębów, szczecinki w zgrupowaniach nimfy i dorosłe - 6,5-10mm, owalne, spłaszczone grzbieto-brzusznie, popielate, fałdki, brodawki, zagłębienia, płytki chitynowe, charakterystyczne fałdki na obwodzie ciała |
255 dni do 2 lat; 2-4 stadia nimfalne |
drobnoustroje - kleszczowe zapalenie mózgu, gorączki, pałeczki rzekomodurowe
ukłucie - ognisko krwotoczne, swędząca krosta, rumień, powiększenie i ból węzłów chłonnych; masowe ukąszenia: zatrucie - nudności, duszności, ból głowy, niepokój, paraliż kleszczowy |
??? Tyroglyphus pharinae (rozkruszek) |
produkty mączne, sery |
stadium spoczynkowe - hypopus |
|
alergie, dychawica oskrzelowa, świąd i podrażnienie skóry, (zaburzenia żołądkowo-jelitowe) |
Dermatophagoides pteronyssinus |
odzież, skóra, włosy ludzi; ptaki, ssaki, ule pszczele
keratynofagi - w kurzu domowym, gniazdach ptaków i ssaków |
samica - 0,36mm, samiec - 0,29mm; owalne, białe lub bladoróżowe, błyszczący oskórek; idiosoma i gnatosoma
hipopus - deutonimfa przetrwalnikowa |
( + 3 stadia nieruchome poprzedzające każde stadium) jajo 8 dni, prelarwa larwa 5,4 dnia, protonimfa 2,8 + 5,6 dnia, tritonimfa 2,7 + 4,4 dnia, forma dorosła |
alergie atopowe oddechowe lub skórne
występowanie zależne mocno od temperatury i wilgotności |
Dermanyssus gallinae (ptaszyniec, dręcz kurzy) |
ptaki domowe i dzikie, człowiek, małe ssaki |
0,63-0,84mm, owalne, wypukły grzbiet; samica - schitynizowana gnatosoma, tarczka grzbietowa, piersiowa, płciowa i odbytowa; samiec - ryjek krótki, przekształcony w aparat kopulacyjny, płytka grzbietowa i brzuszna |
linieje przy każdym przejściu: jajo larwa - sześcionoga, nie żeruje protonimfa postać dorosła |
drobnoustroje - zapalenie mózgu, kleszczowe zapalenie mózgu, gorączka Q, dur kleszczowy
ukłucie - plamki lub bąble, wysypka, zapalenia skóry |
Demodex folliculorum (nużeniec ludzki) |
pasożyt wewnętrzny skóry; torebki włosów, gruczoły łojowe - nasady skrzydełek nosa, dookoła oczu i ust |
robakowaty, wydłużony, narządy gębowe ssące, fałdki chitynowe, nogi skrócone; samiec - 0,3 x 0,04mm samica - 0,38 x 0,045mm |
jajo larwa nimfa x2 forma dorosła |
zakażenie przez kontakt; przenoszą trąd, grzybice; wywołują nowotwory skóry (karcinogenność)
czasem wągry skórne, trądzik, poszerzanie torebek włos. |
Sarcoptes scabiei (świerzbowiec ludzki) |
skóra - boki palców, nadgarstki, pachwiny, pas, brzuch, pępek, pośladki, brodawki piersiowe, zewnętrzne narządy płciowe |
owalne, wypukłe grzbietowo; gnatosoma, prążkowana chityna, fałdki chitynowe, łuski, kolce chitynowe, krótkie nogi; samica - 0,3-0,5mm larwa - 0,11-0,12mm |
suma 2-3 tygodnie; jaja w skórze 3-5 dni, larwa 4-6 dni, protonimfa 2 dni, deutonimfa (tylko u samicy) forma dorosła 3-6 tygodni |
zarażenie pośrednie lub bezpośrednie; świerzb(scabies) - świąd, uczulenia, wypadanie włosów, gąbczaste strupy, zaburzenia przemiany materii wtórnie bateryjne ropne zakażenia skóry, rozstrój nerwowy |
Pediculus humanus (wesz ludzka) |
człowiek - skóra lub odzież
rozwój: 3 tygodnie |
nieuskrzydlone, spłaszczone grzbieto-brzusznie; oskórek ze szczecinkami, skleryty brzuszne, grzbietowe i boczne; 2-4,7mm; para czułków; aparat kłująco-ssący zmodyfikowany; 3-segmentowy tułów, 3 pary nóg, narząd chwytny; odwłok 11-segmentowy, przydatki płciowe lub narząd kopulacyjny, gruczoły cementowe jaja - owalne, białawe, 0,8mm długości |
7-8 dni zarodek, 13 dni nimfa (3 stadia), 2 dni samica składa jaja(gnidy) |
wesz głowowa - wszawica głowowa: rozprzestrzenia się przez kontakt bezpośredni lub pośredni; świąd, pieczenie, reakcje alergiczne, wtórnie infekcje bakteryjne;
wesz odzieżowa - wtórnie |
Pthirus pubis (wesz łonowa) |
okolica łonowa, krocze, pod pachami, rzęsy i brwi |
1-2mm, ciało szerokie, głowa zaokrąglona, zredukowane segmenty, skrócony odwłok |
w sumie 3,5 tygodnia: zarodek - 7-8 dni, nimfa - 15 dni samica - 2 dni do złożenia jaj postać dorosła - 20 dni |
swędzenie, stan zapalny skóry, egzemy, melanodermia (sine plamy), na rzęsach - zapalenie spojówek i brzegów powiek |
Pulex irritans (pchła ludzka) |
larwy - nie sprzątane miejsca, szczeliny podłóg, pod dywanami, w starych materacach, legowiskach zwierząt domowych, kurnikach, oborach |
2-4mm, brązowe, bez skrzydeł, spłaszczenie boczne, segmentacja, długie nogi, narząd gębowy kłująco-ssący; larwa - beznoga, robakowate, narząd gębowy gryzący, szczecinki |
(przeobrażenie zupełne) jajo 4-5 dni larwa 9-18 dni poczwarka w kokonie 7-239 dni |
reakcje alergiczne; plamica pchla - świąd, przebarwienia skóry; przenosi dżumę, tularemię, dur endemiczny, pneumokoki; żyw. pośredni tasiemców |
Tunga penetrans (pchła piaskowa) |
Ameryka Środkowa; pasożyt okresowy - samiec wolnożyjący, samica w skórze kręgowca; między palcami, koło paznokci |
1-1,2mm, |
jaja składane w skórze rozwój w piasku 17 dni |
tungoza - podrażnienie, swędzenie, wtórnie infekcje: tężec |
Xenopsylla cheopis (pchła szczurza) |
gł. klimat tropikalny i subtropikalny; szczur śniady, szczur wędrowny, mysz domowa, człowiek |
2-2,5mm, jasnobrązowe |
(jak u pchły ludzkiej) |
dur plamisty endemiczny szczurzy, tularemia, nosacizna rzekoma; wąglik, bakterie gorączki |
Cimex lectularius (pluskwa domowa) |
nocny pasożyt czasowy; człowiek, czasem zwierzęta |
spłaszczenie grzbieto-brzuszne, 4-5mm x 3mm, czerwonobrązowe, narząd kłująco-ssący, skrzydła szczątkowe, gruczoły zapachowe, gr. cementowe |
przeobrażenie niezupełne: jajo z wieczkiem 10 dni nimfy - 5 linień |
odczyny uczuleniowe |
Anopheles maculipennis (komar malaryczny - widliszek) |
rozwój 4-6 tygodni |
6-8mm, brązowoszary, narząd gębowy kłująco-ssący, gardziel ssąca; śródtułów - tarcza, tarczka, nogi z pazurkami i przylgami; skrzydła - 4 ciemne plamki jaja - 0,7-0,9mm, komory powietrzne larwa - szczoteczkowate czułki, tułów cały, odwłok 9-segmentowy |
zapłodnienie picie krwi żywiciela jaja na pow. zbiornika wodnego larwa linieje 4 razy ruchliwa poczwarka po 3-4 dniach imago |
świąd, odczyny alergiczne, wtórnie infekcje; przenoszą malarię (gł. Pl. vivax) |