Neurochirurgia…?

• zakres działania neurochirurgii:

• leczenie chirurgiczne chorób układu nerwowego i jego otoczenia

• obszar działania:

• mózg, rdzeń kręgowy, czaszka z jej powłokami, kręgosłup z jego zawartością (rdzeń kręgowy, korzenie)

• typy leczonych chorób:

• choroby nowotworowe, naczyniowe i urazowe

Neurochirurgia…?

• względnie wysoka śmiertelność

• ogromne obciążenie psychiczne i fizyczne dla personelu

• kompromis pojęcia „dobry wynik leczenia”

„brain surgery is a terrible profession”

Wodogłowie

• nieprawidłowy wzrost objętości płynu mózgowo-rdzeniowego w skutek zaburzenia równowagi produkcji i absorpcji

• produkcja płynu mózgowo-rdzeniowego:

• sploty naczyniówkowe

• ilość produkcji:

• 0,3 ml/min, 20 ml/h, 500 ml/doba

Podział

Etiologiczny:

• Wrodzone

• Nabyte:

• guzy

• pokrwotoczne

• pourazowe

• pozapalne

Anatomia

Objawy

• symptomatologia zależna od wieku i rodzaju wodogłowia

• szybka (wodogłowie ostre)

• powolna (wolniej rosnące guzy)

Objawy

• ostre wodogłowie:

• bóle głowy

• nudności i wymioty

• zaburzenia widzenia:

• objaw Parinaud, porażenie nerwu odwodzącego, tarcza zastoinowa „objaw zachodzącego słońca” - Bella

• później zaburzenia przytomności i wegetatywne

• niemowlęta:

• uwypuklone ciemiączka

• poszerzone żyły na głowie

• zwiększony obwód główki

Wodogłowie normotensyjne

• zespół Hakima (Salomon Hakim 1964):

• starszy wiek

• zespół otępienny z zaburzeniem czynności poznawczych

• zaburzenia chodu

• nietrzymanie moczu

Diagnostyka

• TK: stopień i dynamiki powiększenia się komór

• MR: guzy, wrodzone anomalie mózgu zespół Chiari

• USG przez ciemiączko u płodu, noworodka, niemowlęcia

• PL: ocena ciśnienia, wykrycie zmian zapalnych, testy infuzyjne

Leczenie

• przeciek komorowo-otrzewnowy - zastawka:

• ciśnieniowa (np.: Pudenza - Heyera)

• przepływowa (20 ml/h)

• regulowana elektromagnesem

• przeciek komorowo-przedsionkowy

• wentrikulostomia endoskopowa

Leczenie

Leczenie

Powikłania

• infekcje układu

• krwawienia

• zatkanie drenu

• zespół przedrenowania: krwiaki, wodniaki, wąskie komory, podciśnienie śródczaszkowe

• najlepsza zastawka - to ta której nie trzeba zakładać

Historia i współczesność neurochirurgii

Późny neolit 7000 B.C.

papirusy Edwina - Smitha

• 1700 B.C.

• opisy zabiegów wykonywanych po złamaniach czaszki i urazach rdzenia

Cywilizacja Inkaska - Peru

plastyka ubytku, trepanacja, rytualna kraniostenoza

Hipkrates 470 - 390 B.C.

• opisy napadów padaczkowych

• klasyfikacja urazów głowy i złamań czaszki

• czepiec Hipokratesa

Rhazes - Abu Bekr Muhammed el Razi (852-932)

• Islamski chirurg mózgu, oceniał reakcje źrenic na światło

średniowiecze

średniowiecze

…niektóre nazwiska

• 1543 Andrea Vesaliusa - anatomia mózgu

• 1590 Ambroise Pare - następstwa urazów głowy i rdzenia

• 1641 Tulpius - opis tarni dwudzielnej

• Jean Louis Petit - podział urazów głowy na wstrząśnienie, stłuczenie i obrzęk

• 1743 L. Heister- pierwszy opis usunięcia oponiaka

• 1757 Hunter - opis przetoki szyjno-jamistej

• 1761 Morgagni - opis tętniaka

• 1764 Cotugno - opis rwy kulszowej

• 1765 Biumi - opis krwawienia podpajęczynówkowego

Sir Victor Horsley

• 1886 - pierwsza operacja leczenia padaczki

• 1889 pierwsze usunięcie gruczolaka przysadki z dostępu podczołowego

• 1887 pierwsze usunięcie guza kręgosłupa

• 1910 dostęp odnamiotowy nadmóżdzkowy do guzów szyszynki

Harvey Cushing

• pionier nowoczesnej neurochirurgii zastosowanie jej w endokrynologii (choroba i zespół Cushinga)

• leczenie guzów mózgu, głównie oponiaków i gruczolaków przysadki

• twórca narzędzi - wiertło, igła

• twórca metod operacyjnych odbarczenie podskroniowe, dostęp do komór, do tylnej jamy czaszki

Operacje H. Cushinga

Walter Edward Dandy

• powietrzna wentrikulografia

• wodogłowie

• pierwsza operacja płynotoku nosowego

• leczenie (próby) przepukliny dyskowej

• dostęp na podstawę, dojście do guzów szyszynki

• 1937 - zamknięcie tętniaka klipsem naczyniowym wymyślonym przez Cushinga

Antonio C. E. Moniz

• angiografia mózgowa 1927

Lobotomia przedczołowa

1944 - postrzelony przez chorego i sparaliżowany
1956 - chory po leukotomii zabija go.

Jerzy Choróbski

• Twórca I Oddziału Neurochirurgii w Polsce - grudzień 1935

Odma diagnostyczna

Pracownia naczyniowa - DSA

Tomografia komputerowa

Rezonans magnetyczny

Stereotaksja

• Stereotaksja (chirurgia stereotaktyczna) jest metodą do lokalizowania niewielkich miejsc uszkodzenia w mózgu z użyciem specjalnej ramy dającej możliwość opisania położenia tych miejsc (punktów) w trójwymiarowej przestrzeni w oparciu o koordynaty Kartezjusza (x,y,z)

Ramy stereotaktyczne

Stereotaksja bez ramy „frameless”

Radiochirurgia

• „Nóż” w którym:

• ostrze: wysokie dawki promieniowania skupione na niewielkim obszarze, których źródłem jest przyspieszacz liniowy

• rękojeść do sterowania: aparatura stereotaktyczna

Radiochirurgia

Gamma Knife

Gamma Knife

Neuroendoskopia

• wentrikulostomia

• fenestracja - otwarcie - torbieli śródkomorowych i pajęczynówki

• fenestracja wodogłowia niekomunikującego

• resekcja torbieli koloidowych III komory

• biopsja patologii śródkomorowych

• resekcja zmian okolicy przysadki

Neuroendoskopia

Neuronawigacja

• Cel neuronawigacji:

• lepsze rozeznanie w indywidualnej anatomii

• poprawa śródoperacyjnej precyzji

Neuronawigacja

BrainSuite

Robotyzacja…