Rozwój sensoryczno-motoryczny według Piageta
Rozwój ten trwa od urodzenia do drugiego roku życia charakteryzuje się że niemowlęta rozumieją świat poprzez zewnętrzne oddziaływanie na niego. Te działania odzwierciedlają schematy sensoryczno- motoryczne. W miarę rozwoju schematy stają się stopniowo bardziej złożone i powiązane. Następuje decentracja i dziecko dochodzi do zrozumienia stałości przedmiotu.
Badania inteligencji niemowląt Piaget opisał rozwój niemowląt na podstawie obserwacji trójki własnych dzieci prowadzonych od urodzenia do końca wieku poniemowlęcego.
Piaget podzielił okres sensoryczno-motoryczno na sześć stadiów.
Stadium 1 ćwiczenie odruchów ( od urodzenia do 1 miesiąca)
Repertuar adaptacyjny noworodka jest ograniczony do kilki prostych odruchów pochodzenia biologicznego. Noworodek ssie kiedy sutek dotyka jego warg, chwyta kiedy jakiś przedmiot dotyka jego dłoni, odwraca się kiedy pojawia się odpowiedni wzorzec wzrokowy. Te wzorce zachowania są widziane jako automatyczne reakcje na dane bodźce pochodzące ze środowiska, ulegające jedynie niewielkim zmianom w 1 miesiącu życia.
Stadium 2 rozwijanie schematów trwa od 1 do 4 miesiąca
Schematy sensoryczno-motoryczne wyćwiczone i możliwe do uogólnienia wzorce działania za pomocą, których małe dzieci oddziałują na świat i go poznają
Np. schemat ssania niemowlę posiada zorganizowany wzorzec ssania i daje się go zastosować do wielu bodźców ( grzechotek, pluszowe zabawki i palce) również schemat chwytania
Niemowlę poznaje świat poprzez takie czynności jak ssanie chwytanie patrzenie i manipulowanie
W stadium 2 schmaty podlegają dwojakiego rodziaku rozwoju
Po pierwsze indywidualne schematy stają się stopniowo coraz precyzyjniejsze np. chwytanie u jednomiesięcznego dziecka jest mało zróżnicowane twarde cienka grzechotka i miękka zabawka mogą być chwytane zasadniczo w taki sam sposób, chwytanie dziecka czteromiesięcznego jest zdecydowanie lepiej wyćwiczone
Po drugie zmiana polega na tym że pierwotnie niezależne schematy zaczynają ulegać kordynacji. Ważne jest to że schematy angażujące różne modalności zmysłowe wzrok słuch dotyk smak węch zaczynają być wiązane ze sobą. Np. dziecko słysząc jakiś dzwięk dziecko zwraca się w kierunku źródła tego dźwięku jest to przykład koordynacji słuchu i wzroku.
Stadium 3 Odkrywanie procedur 4-8 miesięcy
Zainteresowanie różnymi ruchami własnych części ciała
Wyraźne wykazanie zainteresowan światem zewnętrznym. Schematy zaczynają być skierowane na zewnątrz własnego ciała dziecka, ku eksploracji otoczenia.
Manipulowanie zabawką wynika z rzeczywistego zainteresowania badaniem tego przedmiotu
Np. wywołanie jakiegoś dzwięku przez uderzenie zabawką w wanienkę co uruchamia działanie trwające w nieskończoność.
Rozumienie przyczynowości rozumie ją po fakcie
Potrafi odtwarzać interesujące skutki pod warunkiem że trafi na nie przez przypadek
Stadium 4 Intencjonalne zachowanie czas trwania 8-12 miesięcy
Dziecko najpierw dostrzega jakiś porządny cel a następnie zastanawia się jak mogłoby go osiągnąć
Zachowanie Intencjonalne to zachowanie, w którym cel istnieje wcześniej niż działanie wybrane dla jego osiągnięcia, możliwe do wykonania dzięki umiejętności oddzielania środków i celów, pojęcie należące do teorii Piageta
Stadium 5 Nowość eksploracja 12-18 miesięcy
Piaget nazywał stadium „odkrywanie nowych środków poprzez aktywną eksploracje”
Dziecko zaczyna świadomie i systematycznie zamieniać swoje zachowania tworząc w ten sposób zarówno nowe schematy jak nowe skutki
Dziecko nie ogranicza się do odtwarzania rozwiązań które przynosiły mu uprzednio sukces lub do wprowadzania do nich niewielkich zmian. Potrafi odkrywać zupełnie nowe rozwiązania poprzez bardzo aktywne działanie metodą prób i błędów.
W tym okresie dzieko potrafi eksperymentować dla przyjemności eksperymentowania. Znane dobrze zachowanie dziecko wychyla się z krzesełka i zrzuca łyżeczkę na podłogę starannie obserwując jak ona spada, rodzice podnoszą a dziecko zrzuca je drugą stroną w tym momencie większość rodziców zabiera łyżeczkę.
Stadium 6 Reprezentacje umysłowe ( od 18 miesięcy do 24 miesiąca )
Pięć pierwszych stadiów stanowi okres postępu poznawczego
Podczas pierwszych 5 stadiów cała adaptacja dziecka od świata przebiega po przez jawne zachowanie. Postęp w stadium 6 jest dokonujący dziecko po raz pierwszy staje się zdolne do tworzenia reprezentacji do myślenia o czymś i działania wobec świata w sposób wewnętrzny a nie tylko zewnętrzny. Ten właśnie postęp prowadzi do zakończenia fazy sensoryczno- motorycznej
Stadium przedoperacyjne (2-7 lat): Dziecko nie potrafi jeszcze dokonywać operacji logicznych.
1. Egocentryzm to koncentracja na widzeniu świata tylko z własnej perspektywy. Piaget pokazywał dzieciom trójwymiarowy nieruchomy model trzech gór, prosząc o opisanie, co zobaczy miś umieszczony po przeciwnej stronie; dzieci poniżej siedmiu lat nie potrafiły poprawnie opisać tego widoku (Piaget 1967).
2. Dzieci są niezdolne do rozróżniania świata fizycznego i psychicznego. Myślenie animistyczne polega na przyznawaniu nieożywionym przedmiotom właściwości psychicznych (np. chmury zakrywają słońce celowo, bo powinny iść spać) (Piaget 1969).
3. Centracja to koncentracja na pojedynczym czynniku percepcyjnym. Klasyczne doświadczenie Piageta pokazuje, że dziecko nie rozumie, iż ilość lemoniady nie zmienia się, jeśli przelewać ją z niskiej i szerokiej szklanki do wysokiej i wąskiej szklanki. Pięciolatki wiedzą, że lemoniada w wysokiej szklance jest tą samą lemoniadą (tożsamość jakościowa), lecz twierdzą, że jej przybyło. Sześciolatki są niepewne co do natury zmienionej ilości, jednak także mówią, że wysoka szklanka zawiera więcej lemoniady. Siedmiolatki wiedzą, że w obu szklankach jest tyle samo lemoniady. Młodsze dzieci koncentrują się na jednym, dwóch starsze na dwóch wymiarach szklanki (wysokość i szerokość).