Skóra. Histologia 4.05.2009
powłoki skórne ,włosy , paznokcie.
Powloki ciala
skora zewnetrzna powloka ciala. ;naskórek(nablonek) , skora wlasciwa
grubosc skory 0,3 do 4 mm
tkanka podskorna -tkanka laczna wlasciwa luzna
wytwory skory: paznokcie, wlosy, gruczoly (potowe,łojowe,gruczoł mlekowy)
funkcja:
protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi)
bariera zabezpieczajaca przed ubytkiem wody
bariera przed mikroorganizmami
termoregulacja
wydalanie soli
synteza wit. D
zmysłowa (dotyk ciepło ucisk ból )
wydzielanie ochronne dzialajacych lipidów.
Skora gruba >5mm grubosci - ma bardzo gruba warstwę rogowaciejącą .
listewki naskorkowe - wpuklenia naskorka - linie papilarne
skora cienka 1-2 mm grubosci
naskorek
nabłonek wielowarstwowy plaski rogowaciejący
wastwy :
podstawna
kolczysta
ziarnista
jasna ( w skorze grubej)
zrogowaciala
komorki naskorka :
keranocyty - komorki nablonkowe
melanocyty - naskorkowa jednostka melaniny )
komorki Langerhanska - makrofagi skorne
komorki Merkla- receptory dotyku
limfocyty T.
warstwa podstawna:
komorki mają ksztalt walcowaty lezace na blonie podstawnej
polaczenia :
desmosomy - pomiedzy komorkami
hemidesmosomy - pomiedzy komorkami i blona podstawna.
Komorki macierzyste - zapewniają ciągła odnowę tkanki
podziały asymetryczne
średni czas migracji komórki z warstwy podstawnej do zrogowaciałej wynosi 20-30 dni
Zmiany struktury i funkcji komórek
zagęszczenie pęczków filamentów cytokeratyny w cytoplazmie
wewnatrz komotkowa synteza bialek:
profilagryna
lorykryna
SPR -bialko zawierajace PROLINE (aminokwas)
kornifina
inwolukryna
pojawienie się w cytoplazmie ziaren keratohialiny - pecherzyki zawierajace ww. bialka
synteza glikolipidow tworzących cienkie blaszki, które są otaczane blona - cialka blaszkowate.
warstwa kolczysta
komorki plaskie ,wieloboczne
Desmosomy - odpornosc mechaniczna naskorka
Po raz pierwszy pojawiają się ciałka wieloblaszkowate
Warstwa Ziarnista
Inwolukryna, lorykryna i SPR są uwalniane do przestrzeni miedzykomorkowych
Pomiedzy uwolnionymi bialkami tworza się wiazania krzyzowe, poprzez co powstaje gesta, rogowa warstw na powierzchni komorek
Bariera dla wody
w poblizu zewnetrznre powierzchni warstwy ziarnistej gromadzone są liczne pecherzyki - cialka blaszkowate, zawierajace glikolipidy - ACYLOGLIKOZYLOCERAMID
zawartosc pecherzykow jest wydzielona na zewnatrz warstwy ziarnistej - powstaje warstwa blaszek glikolipidu.
Warstwa jasna
wystepuje tylko w grubych naskorkach
cienka warstwa keranocytow
keranocyty nie mają jader, wypelnione są masami zrogowacialymi filamentow cytokeratyny.
Warstwa zrogowaciala
Prolilagryna przeksztalca się w w filagryne - wiazanie filamentow cytokeratyny w gesta masę rogowa
LUSECZKI ROGOWE:
scisle upakowane
zrogowaciale cialkowicie
brak jades komorkowych
cytoplazma zawiera zagregowane filamenty keratynowe polaczone z filagryna
otoczka luseczki : inwolukryna ,SPR, lorykryna
Czas przejscia keratynocytow - z warstwy podstawne do warstwy rogowej to 20 dni
Bariera naskorkowa - wystepuje w warstwie rogowej
filament-matrix kompleks
koperta -inwolukryna, lorikryna
'cement' uwolniona do przestrzeni międzykomorkowej zawartosc cial wieloblaszkowatych- substancje lipidowe
Chroni przed utrata wody , wnikaniem patogenow.
MELANOCYTY
między keratynocytami warstwy podstawnej naskorka
syntetyzuja i wydzielaja melanine
Melanosomy - pecherzyki, w których zachodzi synteza melaniny
od liczby ziaren melaniny w keratynocytach zależny barwa skory.
Ziarna są uwalniane również do fibroblastow, badz przechodza do komorek naskórka. Powodowane to jest UV(opalanie).
NASKORKOWA JEDNOSTKA MELANINY = melanocyt + 36 'obsługiwanych' przez niego keratynocytow.
Komorki Langerhansa - pochodzenie szpikowe.
Skóra właściwa
zbudowana z tkanki łącznej włóknistej :
warstw brodawkowa
warstwa siateczkowa.
Warstwa brodawkowa
tkanka łączna właściwa luźna,
brodawki skórne
naczynia krwionośne , włosowate, włókna nerwowe, zakończenia nerwowe, mięśnie przywłośne
włókna kolagenowe , sprężyste , siateczkowe
fibroblasty, histiocyty, komórki tuczne, komórki krwi.
Warstwa siateczkowa
tkanka łączna zbita o utkaniu nie regularnym
pęczki włókien kolagenowych (typu I) ,splatające się z włóknami sprężystymi
Tkanka podskórna:
zbudowana ze zrazikow tkanki tluszczowej otoczonych pasmami tkanki lacznej
może zawierac : dolne odcinki mieszkow wlosowych, odcinki wydzielnicze gruczolow, zakonczenia nerwowe,
funkcja podporowa, izolacja i odżywcza.
Gruczoly potowe :
czesci wydzielnicze znajduja się w warstwie siateczkowatej .
male:
cewkowe proste
wydzielanie merokrynowe
występują w prawie całej skórze , szczególnie w grubej warstwie( nie występują w skórze warg ,wewnętrznej powierzchni napletka, żołędzi prącia, łechtaczki i warg sromowych mniejszych )
funkcjonują od urodzenia
część wydzielnicza - nabłonek 1warstwowy sześcienny
część wyprowadzająca - nabłonek 2warstwowy sześcienny.
Male gruczoły potowe uchodzą na powierzchnie skory.
Duze:
funkcjonuja od okresu pokwitania (regulowane są przez hormony plciowe)
część wydzielnicza szeroka
uchodza na powierzchnie skory lub do mieszka wlosowego
cewki rozgalezione
wydzielanie merokrynowe
doly pachowe, pachwiny, okolice narzadow plciowych, otoczka grodawki sutkowej, przewod sluchowy zewnetrzny
Gruczoly lojowe
w całej skórze , oprócz skory dłoni i stop.
przewód wyprowadzający uchodzi do mieszka włosowatego i pokryty jest nablonkiem wielowarstwowym płaskim
budowa pęcherzykowa
wydzielanie holokrynowe - cala komórka się rozpada.
Włosy
wytwór naskórka
mieszek włosa - rurkowate wgłębienie(wgłobienie) naskórka do skóry właściwej
korzeń włosa (w mieszku włosowym)
cebulka włosa
brodawka włosa
łodyga włosa (część śródskórna, i ponad skórna)
powłoczka włosa
warstwa korowa
warstwa rdzenna
mięsień przywłośny
Budowa pochewki włosa :
pochewka zewnętrzna (nabłonek wielowarstwowy) , przechodzi w warstwę rozrodcza
trojwarstwowa pochewka wewnętrzna
Budowa paznokcia :
Plytka paznokciowa :
-spoczywa na lozysku paznokcia
-otoczona walem paznokciowym
Macierz paznokcia :
-jest dosiebna czescia paznokcia ukryta pod faldem skornym
-jest wpukleniem naskorka pozabwionym warstwy ZIARNISTEJ
Lozysko paznokcia
-tkanka laczna wloknista pokryta naskorkiem
Obrabek naskorkowy
podpaznokciowy ( hyponychium) i nadpaznokciowy(eponychium)