Skład granulometryczny - jest to stan rozdrobnienia mineralnej części fazy stałej. Jest on wyrażany za pomocą procentowego udziału poszczególnych cząstek mineralnych (frakcji granulometrycznych). Faza stała gleby jest poliheterodyspersyjna, gdyż obejmuje cząstki gleby o różnych wielkościach ziaren (polidyspersyjna) a zarazem cząsteczki te różnią się składem mineralno-chemicznym (heterodyspersyjna).

Frakcja granulometryczna - jest to umownie przyjęty zbiór ziaren glebowych mieszczących się w danym przedziale wielkości średnic, wyrażonych w milimetrach. Wyniku różnic w wielkości ziaren jak i innych właściwości chemicznych, frakcje granulometryczne wykazują odmienne właściwości.

GRUPY GRANULOMETRYCZNE wg PTG

- Utwory kamieniste

- Żwirowe ( żwir piaszczysty i gliniasty)

- Piaszczyste ( piasek luźny, słabogliniasty, gliniasty lekki i mocny)

- Pyłowe ( pył zwykły i ilasty)

- Ilaste ( ił )

- Gliniaste ( glina lekka silnie spłaszczona, lekka słabo spłaszczona, średnia, ciężka)

FRAKCJE GRANULOMETRYCZNE wg PTG

Części szkieletowe:

- Kamienie (grube, średnie, drobne)

- Żwir ( gruby, drobny)

Części ziarniste:

- Piasek ( gruby, średni, drobny)

- Pył ( gruby, drobny)

- cz. spławialne tj. Ił ( pyłowy gruby, pyłowy drobny, koloidalny)

Sposoby przedstawiania wyników oznaczeń składu granulometrycznego gleb:

W formie zestawień Tabelarycznych lub graficznie:

Krzywa uziarnienia - Stosowana głównie w geotechnice i hydrogeologii

Diagram Uziarnienia - Na diagramie uziarnienia przedstawić można dużą liczbę próbek w celu ogólnego scharakteryzowania ich uziarnienia, umożliwia dokonywanie porównań na danych uogólnionych do trzech frakcji.

Preparowanie cząstek ziarnistych do analizy:

*mechaniczne: wytrząsanie, gotowanie, mieszanie, rozcieranie

*chemiczne: utlenianie za pomocą 6% H2O2, usuwanie koagulujących jonów

Metody oznaczania składu granulometrycznego

1. SITOWE - żwiry, piaski [do 0.1 mm, poniżej obarczone dużym błędem]. sita metalowe z okrągłymi oczkami (dla dużych frakcji - gł. kamienie i żwiry), sita siatkowe z kwadratowymi oczkami (frakcje nieco mniejsze, gł. piaski), sita mikroperforowane (frakcje pylaste) . Sitowa na mokro.

2. GRAWITACYJNE - [poniżej 0.1 mm]

Przepływowe - szybkość prądu wody przepływającej przez szereg naczyń połączonych (z dołu ku górze) o różnych średnicach jest odwrotnie proporcjonalna do ich średnicy.

Sedymentacyjne

Odwirowywania - frakcje najdrobniejsze

3. OPTYCZNE

- Bezpośredni pomiar składników pod mikroskopem.

- Dyfrakcji laserowej

4. RENTGENOGRAFICZNE

5. ORGANOLEPTYCZNE

---