Starożytny bliski wschód - ĆWICZENIA I
Czas trwania cywilizacji na teranie Mezopotamii 3800 - 539 r. p. n. e.
Rdzennie tereny państwa Uruk zamieszkiwali Protoeufratyjczycy, którzy przybyli na te tereny w VI tysiącleciu p. n. e. Z rejonu Syrii Wschodniej. Od około 3800 r. p. n .e na tereny te napłynęli Sumerowie. Sumerowie mówili innym językiem (ale od protoeufratyjczyków zapożyczyli wiele nazw przedmiotów (świadczy to o fakcie że byli bardziej prymitywni i wcześniej nie znali tych przedmiotów). Język Sumerów zbliżony był to języków Azji Wschodniej (np. tybetańskiego, czy birmańskiego ) i to prawdopodobnie z tego rejonu wywodzili się Sumerowie. Jednak czaszki Sumerów ( czaszki z grupy pamiro fergańsich) znajdowane na tych terenach datowane są również na okres przed 3800 r. p. n. e. Wiadomo z tond, że Sumerowie wiedzieli wcześniej o tych terenach i utrzymywali z nimi kontakty.
Pierwszą instytucją państwową było miasto państwo Uruk powstałe w 3800 r. p. n. e (wcześniej istniały podobne jednak były to twory efemeryczne)
Elementy składowe państwa:
społeczność,
terytorium,
władza,
forma organizacji,
ideologia,
3250 r. p .n e. - w Uruk powstaje pierwsze pismo - pismo piktograficzne.
2600 r. p. n. e. - powstaje pierwsze pismo fonetyczne teksty w tym piśmie zawierają pierwsze wzmianki ideologiczne.
Miasto Uruk miało 4 ha powierzchni i 50 tys. mieszkańców (podczas gdy Kraków w XIV w. liczył tylko 10 tyś mieszkańców - w Uruk panować musiał straszny ścisk).
Na terenie tego miast znaleziono XVI Budynków monumentalnych. Jednak nie znaleziono siedziby władcy. Można by wnioskować więc że panował tam ustrój teokratyczny, tak jednak nie było.
W najstarszych zapiska nie pojawia się też żadne określenie władcy. Pojawia się natomiast słowo unkin czyli rada.
Eanna- okręg świątynny z sumeryjskiego „dom nieba”
Okręg ten nie był podzielony murem od reszty miasta.
Prawdopodobnie ustrojem państwa była oligarchia, w skład której wchodzili przywódcy rodzin (przy czym, przywódcy ci nie musieli być najstarsi, ale musieli cieszyć się autorytetem rodziny). Obok rady przywódców istniało też zgromadzenie mieszkańców zwane Alu. Mieszkaniowców miasta zasiadających w radzie nazywano Gurusz i byli to wolni mężczyźni.
Istniał król nazywany lugal jednak jego pozycja nie była wysoka.
Układ król + 2 rady przetrwał do I tysiąclecia p. n. e.
Ustrój ten odwzorowywały także wierzenia Sumerów. Które ukazywały świat bogów w postaci rady na czele z bogiem Anu. Rada ta wyznaczała kierunki działania oraz bogów odpowiedzialny za ich wykonanie (np. zabicie demona).
Awilum- odpowiednik dzisiejszego obywatela (należy jednak pamiętać że wówczas obywatel nie posiadał takich praw jak dziś).
Miasto Uruk nie posiadało murów obronnych (można stąd wnioskować że górowało na danym obszarze i nie miało żadnego realnego wroga).
Miasto było połączone z mniejszymi osadami i wsiami poprzez system kanałów i dróg.
Dzięki wynalazkowi szybkoobrotowego koła garncarskiego Uruk zalał swoją ceramika cały region.
3100 r. p. n. e. - Państwo Uruk podupada.
Połowa ludności państwa przenosi się wówczas na północny zachód. Poczałkowo sądzono, że było to związane z zasolenie gleb przez slone rzeki Tygrys i Eufrat, okazał się jednak że ludność ta potrafiła odsalać glebę.
W regionie tym Tygrys i Eufrat meandrują i czasem zupełnie zmieniają swoje koryto zalewając dotychczasowy ląd. Tak właśnie było w tym przypadku.
Z nowych osad zaczęły wyłaniać się państwa wzorowane na strukturze Uruk. Po roku 3000 p. n. e państwa te zaczęły wnosić mury obronne (można więc wnioskować, że pojawiło się zagorzenie ze strony miast sąsiednich).
W samym Uruk mury wzniósł legendarny władca Gilgamesz .
Z XXVI w. p. n. e zachowały się teksty z Lagasz opisujące lata walk pomiędzy sąsiadującymi państwami. W raz ze wzrostem zagrożenia zewnętrznego wzrastać zaczęła rola władcy (Lugal z sumeryjskiego „wielki człowiek”) oraz pałacu (Egal z sumeryjskiego „wielki dom”).
Od 2800 r. p. n. e. Pojawił się stała władza i instytucja pałacu.
Władca najczęściej otaczał się rodzina i nie widziano w tym niczego nagannego. Cały czas trwał proces umacniania władzy królewskiej.
Pojawił się tytuł En -najwyższy kapłan lub Entu najwyższa kapłanka (posiadał go między innymi Gilgamesz) kapłan ten był jednocześnie traktowany jako mąż bóstwa danego miasta.
Do końca tej cywilizacji król musiał zostać zaakceptowany przez rade. Władza ta nie była więc dziedziczna od tak. Każe niepowodzenie i kataklizm odbierano jako gniew bogów i wiązane go z niedopełnieniem obowiązków kapłańskich przez króla.
Z czasem pojawiać zaczęły się takie tyły jak:
Ensi- namiestnik boga na ziemi,
Sanga zarządca domu boga,
Od wieku XXV w. p. n. e. W sród władców pojawiać zaczęły się zapędy podoju całego regionu. (np. Ednmotu władca Lagasz tytułuje się władca nad całością)
Do XXIV w. p. n. e toczą się walki o hegemonie w regionie i wówczas pojawia się kult boski władcy.
Starożytny bliski wschód - ĆWICZENIA I s.1