Zestaw 22

Scharakteryzuj składniki AD w gospodarce otwartej z udziałem państwa.

Model wyodrębnia następujące składniki popytu finalnego:

• konsumpcja indywidualna (C)

• inwestycje prywatne (I)

• wydatki państwa na zakup dóbr i usług (G)

• eksport (X)

• import (popyt na towary importowane) (M)

Konsumpcja prywatna stanowi największy składnik popytu, zwykle 60-70%. Inwestycje prywatne - zależnie od stanu koniunktury - absorbują przeważnie 15-25% produkcji. Wydatki państwa - zależnie od udziału sektora publicznego w gospodarce - reprezentują zazwyczaj 20-30% popytu. Udział eksportu i importu w dochodzie narodowym jest zróżnicowany - zależy od wielkości kraju i stopnia otwartości gospodarki. W krajach małych i silnie zależnych od handlu zagranicznego, udział ten sięga 70-80%, w krajach o średniej wielkości (jak Polska) wynosi 30-50%, a w krajach dużych i bardziej samowystarczalnych 10-20%.

W Polsce udział poszczególnych składników popytu finalnego w produkcie krajowym brutto (PKB) w 2007 r. wynosił:

C = 60,6%

I = 20,1%

G = 22,1%

X = 40,8%

M = 43,6%

AD = C + I + G + X - M = 100,0%

W przedstawianym modelu konsumpcja i import to zmienne zależne, których wielkość zależy od dochodu narodowego. Pozostałe zmienne: inwestycje, wydatki państwa i eksport to zmienne niezależne (autonomiczne).

Otwarcie gospodarki nie zmienia postaci funkcji konsumpcji ani funkcji oszczędności.

Funkcja konsumpcji oraz funkcja oszczędności jest taka sama jak w gospodarce zamkniętej z budżetem państwa.

Y_d = (1 - t)Y

t stopa podatkowa netto

Konsumpcja

Funkcja konsumpcji:

C = C₀ + cY_d = C₀ + c(1 - t)Y

Oszczędności

Funkcja oszczędności:

S = -C₀ + sY_d = -C₀ + s(1 - t)Y

Wykreśl IS oraz LM i podaj ich definicje.

Model IS-LM można przedstawić na wykresie w postaci dwóch przecinających się krzywych w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych.

Oś pozioma reprezentuje dochód narodowy lub realny produkt krajowy brutto i oznaczana jest Y. Oś pionowa oznacza nominalną stopę procentową i.

Krzywa IS reprezentuje punkty równowagi pomiędzy oszczędnościami a wydatkami na inwestycje ("Investment/Saving equilibrium"). Od 1937 roku zmieniono jej znaczenie, obecnie stanowi ona punkty równowagi, w których całkowite wydatki (wydatki na konsumpcje + zaplanowane prywatne inwestycje + wydatki rządowe + eksport netto) równają się produktowi gospodarki (równoważne z produktem krajowym brutto). Poziom realnego produktu krajowego brutto jest determinowany przez poziom stopy procentowej.

Krzywa LM jest dodatnio nachylona, reprezentuje ona sytuacje na rynku finansowym i monetarnym. Przedstawia ona kombinacje stopy procentowej i realnego PKB dla których rynek pieniężny jest w równowadze. Skrót LM oznacza "Liquidity/"Money supply"

W zamkniętej gospodarce krzywa IS opisana jest przez następujące równanie:Y=C(Y-T)+I(r)+G, gdzie Y oznacza PKB, c(Y-T) - wydatki konsumentów (jako funkcja dochodu do dyspozycji), I(r) oznacza inwestycje jako funkcja realnej stopy procentowej, G oznacza wydatki rządowe i T jest poziomem podatków. W tym równaniu wartości G i T są podane z zewnątrz (są zmiennymi egzogenicznymi). Krzywa LM opisana jest równaniem M/P=L(r,Y), gdzie M/P oznacza realną podaż pieniądza, L jest funkcją stopy procentowej (r) oraz dochodu (Y) i oznacza popyt na pieniądz. Aby model ten przedstawiał gospodarkę otwartą należy do równania krzywej IS dodać eksport netto (X-M) = eksport - import.

Cykliczne wahania w gospodarce - fazy cyklu ich charakterystyka.

Model cyklu koniunkturalnego - fazy

1. Faza kryzysu.

2. Faza depresji.

3. Faza ożywienia.

4. Faza rozkwitu.

 

Fazy cyklu koniunkturalnego

1. Faza kryzysu:

         Maleje produkcja , maleje zatrudnienie , maleją inwestycje i rośnie bezrobocie.

         Ograniczony jest popyt wewnętrzny

         Na rynku rośnie podaż w stosunku do popytu

         Maleją ceny i maleje stopa zysku

         Koniunkturalna obniżka cen prowadzi do bankructwa firmy produkujące po najwyższych kosztach…

2. Faza depresji :

         Trend spadkowy produkcji , zatrudnienia , płac , cen , zysku , inwestycji i konsumpcji zanikają…

         Zmniejszają się nadmierne zapasy towarów , ustają bankructwa przedsiębiorstw.

         Przywrócona zostaje stabilizacja i równowaga cen na niskim poziomie;

         Niski poziom cen , niska stopa zysku - zmusza firmy które przetrwały kryzys do poprawy rentowności;

         Firmy muszą obniżać koszty produkcji;

         Na rynku stopniowo pojawia się przewaga popytu nad podażą.

3. Faza ożywienia.

         Wzrasta popyt na dobra inwestycyjne

         Rosną ceny

         Poprawia się rentowność produkcji

         Następuje wzrost zatrudnienia

         Maleje stopa bezrobocia

         Rosną zyski

         Wzrasta popyt globalny

         Występuje trend ↑ inwestycji

4. Faza rozkwitu.

         Występują ↑ tendencje dochodu narodowego, produkcji , inwestycji , stopy zysku , konsumpcji , zatrudnienia , cen i płac.

         Rozpoczyna się okres najwyższego poziomu koniunktury.

 

Cykl koniunkturalny - definicje

         spowolnienie gospodarcze - faza cyklu w której stopa wzrostu PKB spada poniżej długookresowego trendu

         recesja (formalnie) - 2 kolejne kwartały bezwzględnego spadku PKB.

Faza spowolnienia nie musi oznaczać recesji !!!

         ekspansja - faza cyklu w której stopa wzrostu PKB przewyższa długookresowy trend

         zmienna procykliczna - zmienna wykazująca dodatnią korelację z PKB

         zmienna antycykliczna - zmienna wykazująca ujemną korelację z PKB

         zmienna acykliczna - zmienna wykazująca brak korelacji z PKB

 

Wahania koniunkturalne

W rozwiniętych gospodarkach obserwujemy nierównomierne, powtarzające się wahania realnych wartości PKB, przy czym przeciętny cykl trwa od pięciu do ośmiu lat.

 

Amplituda wahań cyklu mierzona w stosunku do linii trendu PKB jest niewielka

Wahania wokół trendu są nieistotne w porównaniu z kształtowaniem się trendu.

 

Cykle koniunkturalne

Niektóre zmienne wyprzedzają PKB w cyklu (zapasy, wykorzystanie możliwości produkcyjnych, ceny akcji, realna podaż pieniądza), inne są względem PKB opóźnione (inflacja, bezrobocie), a jeszcze inne zachowują się identycznie (stopy procentowe)

 

Pierwsza grupa to tzw. wskaźniki wyprzedzające.

Racjonalna firma przewiduje przyszłość i odpowiednio wcześniej ogranicza produkcję i inwestycje - maleją zapasy.

 

Druga grupa to wskaźniki opóźnione.

Nominalne sztywności sprawiają że najpierw następują dostosowania realne, potem nominalne.

C = C₀ + cY

Konsumpcja (C)

Dochód (Y)

C = C₀ + c(1 - t)Y

Funkcja konsumpcji w gospodarce bez budżetu państwa

Funkcja konsumpcji w gospodarce z budżetem państwa

---