PRAWO ADMINISTRACYJNE
zestaw tez egzaminacyjnych na rok akademicki 2012/2013
PODSTAWOWE INSTYTUCJE I POJĘCIA
Rozwój prawa administracyjnego i nauki administracji - rys historyczny.
Pojęcie administracji publicznej.
Podstawowe cechy administracji publicznej.
Funkcje administracji i jej podziały (podział z uwagi na siatkę podziału terytorialnego kraju, z uwagi na zakres zadań, klasyfikacja oparta na przepisach prawa materialnego, na podstawie kryterium charakteru działań administracji).
Pojęcie prawa administracyjnego (zróżnicowanie definicji - np. definicja według Ochendowskiego, J. Starościaka, T. Hilarowicza, J. S. Langroda i F. Longchampsa).
Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa (prawo konstytucyjne, cywilne, karne, wykroczeń, ubezpieczeń społecznych, finansowe).
Norma prawa administracyjnego - pojęcie normy, rodzaje norm prawa administracyjnego (ustrojowe, materialne, proceduralne; normy o charakterze społecznym, technicznym).
Stosunek administracyjny
pojęcie
elementy stosunku
cechy charakterystyczne stosunku administracyjnoprawnego
klasyfikacje stosunków administracyjnych (np. według F. Longchampsa, J. Filipka)
rodzaje stosunków administracyjnych: materialnoprawne, proceduralne, ustrojowe, sporno-administracyjne; podział ze względu na złożoność stosunków administracyjnoprawnych
Sytuacja administracyjnoprawna
Istota władztwa administracyjnego
pojęcie władztwa administracyjnego
cechy (elementy) władztwa administracyjnego
jednostronny charakter władztwa
władztwo zewnętrzne i wewnętrzne
władztwo zakładowe jako szczególna postać władztwa administracyjnego
władztwo pełne i władztwo ograniczone
działanie administracji publicznej na podstawie ustaw i w granicach przez nie określonych
sfera zewnętrzna i wewnętrzna działania administracji
władztwo organizacyjne
Zasada podziału władz
Podział terytorialny
pojęcie i istota podziału terytorialnego
klasyfikacja podziału terytorialnego (zasadniczy podział terytorialny, pomocniczy podział terytorialny, podziały terytorialne specjalne)
ewolucja podziału terytorialnego w Polsce
zasadniczy podział terytorialny - cel utworzenia, jednostki zasadniczego podziału terytorialnego
miasta na prawach powiatu
status terytorialny m. st. Warszawy
pomocniczy podział terytorialny - cel utworzenia, przykłady jednostek terytorialnych funkcjonujących w podziale pomocniczym
podziały specjalne - cel utworzenia, przykłady podziałów dla celów specjalnych
Podmiot administrujący (podmiot administracji).
pojęcie aparatu administracyjnego
pojęcie podmiotu administracji
pojęcie systemu administracji publicznej
Organ administracji publicznej.
pojęcie
warunki, które powinien spełniać organ administracji publicznej
rodzaje organów administracji publicznej
Kompetencje organów administracji publicznej.
pojęcie kompetencji
kompetencja a właściwość
kompetencja a zakres działania organu
przeniesienie kompetencji (tzw. delegacja i dewolucja)
działanie z upoważnienia organu
Właściwość rzeczowa, miejscowa, funkcjonalna oraz instancyjna organów administracji.
spory o właściwość (spory kompetencyjne)
Pojęcie władzy.
Pojęcie urzędu.
Zlecanie funkcji z zakresu administracji publicznej.
istota i cel zlecania funkcji
podmioty, które wykonują funkcje zlecone z zakresu administracji publicznej
przesłanki, które muszą być spełnione aby móc zakwalifikować określone działanie do sfery funkcji zleconych
Zlecanie zadań z zakresu administracji publicznej.
istota zlecania zadań
zadania zlecone obowiązkowe lub wykonywane na podstawie porozumień
Prywatyzacja zadań publicznych.
pojęcie prywatyzacji
sposoby wprowadzania prywatyzacji
prywatyzacja zadań publicznych sensu stricto i sensu largo
przyczyny, cel i granice prywatyzacji
Zakład publiczny.
pojęcie zakładu publicznego
geneza pojęcia - zakład publiczny, zakład, zakład państwowy, zakład administracyjny → postulat Ochendowskiego, by przywrócić określenie „zakład publiczny”
przykłady zakładów publicznych
użytkownicy zakładów publicznych
uzasadnienie istnienia obok siebie organów administracji publicznej i instytucji zakładu publicznego
różnice między zakładami publicznymi a:
przedsiębiorstwami
korporacjami prawa publicznego (samorządami)
fundacjami
rodzaje zakładów publicznych (klasyfikacje według H. J. Wolffa - według kryterium prawnej samodzielności, według kryterium podmiotu tworzącego zakład i według kryterium celu zakładu)
cechy wspólne większości zakładów publicznych
sposoby tworzenia zakładów publicznych
cel istnienia zakładów publicznych
nawiązanie stosunku administracyjnoprawnego pomiędzy organami zakładu a jego użytkownikami
przyjęcie w poczet użytkowników zakładu publicznego
prawa i obowiązki użytkownika zakładu
wygaśnięcie prawa do korzystania ze świadczeń zakładowych
Publiczne prawo podmiotowe
- pojęcie
- źródło publicznych praw podmiotowych
- istota publicznego prawa podmiotowego
- podmioty publicznych praw podmiotowych
- zrzeczenie się publicznych praw podmiotowych
- treść publicznego prawa podmiotowego (tzw. triada Bernatzika)
- cechy publicznych praw podmiotowych
- rodzaje publicznych praw podmiotowych
- ochrona publicznych praw podmiotowych
Dobra publiczne, świadczenia publiczne, obowiązki publiczne
- pojęcie rzeczy publicznych
- kategorie rzeczy publicznych (majątek skarbowy, majątek administracyjny, rzeczy służące do użytku powszechnego, czyli dobra publiczne)
- świadczenia publiczne i obowiązki publiczne
- ciężar publiczny, świadczenie publicznoprawne
Zasady ogólne prawa administracyjnego (m.in. zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada legalności, zasada równości wobec prawa, zasada lex retro non agit, zasada ochrony praw dobrze (słusznie) nabytych, zasada pomocniczości (subsydiarności), zasada proporcjonalności)
B. ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Istota źródeł prawa publicznego.
Dwie teorie źródeł prawa (tzw. formalne źródła prawa i tzw. materialne źródła prawa).
Pojęcie „źródło prawa”.
Zamknięty model źródeł prawa i otwarty model źródeł prawa.
Usytuowanie problematyki źródeł prawa w Konstytucji.
Cechy systemu źródeł prawa.
Cechy charakterystyczne źródeł prawa administracyjnego.
Konstytucyjne źródła prawa powszechnie obowiązującego.
Hierarchia źródeł prawa.
Konstytucja RP jako źródło prawa administracyjnego.
Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP.
Umowa międzynarodowa jako źródło prawa administracyjnego.
teorie dotyczące umów międzynarodowych (monistyczna i dualistyczna)
definicja umowy międzynarodowej (traktatu) zawarta w Konwencji wiedeńskiej z 1969 r. o prawie traktatów
pojęcie ratyfikacji
rodzaje umów międzynarodowych (ratyfikowane, nieratyfikowane)
międzynarodowe umowy administracyjne
Ustawa jako źródło prawa administracyjnego.
pojęcie ustawy
ustawa jako akt parlamentu o charakterze normatywnym
szczególna moc prawna ustawy
ustawa jako akt o nieograniczonym zakresie przedmiotowym (wyjątki od tej zasady)
zasada tzw. wyłączności ustawy
zasada zupełności koniecznego zakresu ustawy
szczegółowość (głębokość) regulacji ustawowej
szczególna procedura uchwalania ustawy
Rozporządzenie wykonawcze jako źródło prawa administracyjnego
charakter rozporządzenia: warunki jego legalności i konstytucyjności
podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń
upoważnienie do wydania rozporządzenia
problem subdelegacji
wejście rozporządzenia w życie
współdziałanie przy wydawaniu rozporządzenia
rozporządzenie z mocą ustawy
rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego, wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej
Prawo miejscowe jako źródło prawa administracyjnego.
pojęcie aktów prawa miejscowego
stanowienie źródeł prawa miejscowego
klasyfikacja źródeł prawa miejscowego
Konstytucyjne źródła prawa wewnętrznego.
- res internae - istota
- istota prawa wewnętrznego
- rodzaje źródeł prawa wewnętrznego
- dylematy prawa wewnętrznego
Statut, regulamin.
Akty kierownictwa wewnętrznego.
Polecenie służbowe w administracji.
Prawo powielaczowe - wytyczne, instrukcje, okólniki.
Ogłaszanie źródeł prawa.
Problemy zamkniętego katalogu źródeł prawa.
Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP
Prawo krajowe a prawo UE w sferze prawa administracyjnego
- prawo unijne a prawo wewnętrzne
- podział prawa unijnego i podstawowe kategorie aktów
C. FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI
Formy działania administracji - pojęcie i istota.
Podział form działania administracji.
Metoda działania administracji a prawna forma działania administracji.
Klasyfikacje prawnych form działania administracji.
Akty normatywne administracji.
pojęcie aktu normatywnego
podstawa prawna aktów normatywnych administracji powszechnie obowiązujących
podstawa prawna wewnętrznych aktów normatywnych administracji
formy aktów normatywnych stanowionych przez administrację
podział aktów normatywnych
ogłaszanie aktów normatywnych (dzienniki urzędowe - dzienniki promulgacyjne i dzienniki informacyjne)
Akty administracyjne.
pojęcie aktu administracyjnego
elementy twórcze określenia aktu administracyjnego
rodzaje aktów administracyjnych
decyzja administracyjna jako podstawowy akt administracyjny (pojęcie decyzji administracyjnej, rodzaje decyzji administracyjnych, elementy decyzji administracyjnej, podstawa prawna decyzji administracyjnej)
warunki prawidłowości aktu administracyjnego
wadliwość aktów administracyjnych
wadliwość istotna i nieistotna aktu administracyjnego
akty administracyjne wzruszane
zasada domniemania ważności aktu administracyjnego
trwałość i wzruszalność aktów administracyjnych (ostateczność i prawomocność aktu administracyjnego)
tzw. nieakty
przyrzeczenie wydania decyzji administracyjnej
Akty generalne stosowania prawa.
Umowa administracyjna.
Umowa cywilnoprawna.
Czynności materialno-techniczne.
Porozumienie administracyjne.
Działalność społeczno-organizatorska.