CHARAKTERYSTYKA DROB WYST W ZYWNAcetobacter-bakt octowe,w prod octu wykorzystywane sa te gatunki,które wytwarzaja estry aromatyczne i niepowoduja zjawiska nadoksydacji.Micrococcus caseolyticus-bakt kuliste,tlenowe,bierze udzial w dojrzewaniu serow;Streptococcus-paciorkowce homofermenta-tywne fermentujące laktoze,do tego rodzaju naleza paciorkowce mlekowe Lactococcus lactis ssp.lactis i cremoris,stanowiace glowna flore dobrze ukwaszonego mleka oraz S.thermophilus,wchodzące w sklda flory jogurtow;Leuconostoc-paciorkowce heterofermentatywne.Gat L.citrovorum wchodzi w sklad zakwasow czystych kultur ,mleczarskich;Lactobacillus-paleczki mlekowe homo-i heterofermentatywne.Okreslone gat stnowia pozadana miklo-flora kefiru,jogurtu,mleka acydofilnego, sera ementalskiego,kwaszonej kapusty i ogórków,zacierow ziemniaczanych i zbozowych;Propionibacterium-bakt propionowe wyst w mleku,serze,zakwasach chle-bowych.Biora udzial w dojrzewaniu niektórych serow podpuszczkowych.G(+) BAKT CHOROB PRZENOSZONE PRZEZ ZYWStaphylococcus aureus-wyst na pow skory ludzkiej,w blonach sluzowych gardla,migdałów.Dobrze rozwija się poza org np.w zyw(mieso mielone,roztopione lody,twarogi).Wywoluja stany zapalne, ropne wszystkich możliwych narzadownp.zapalenie opon mozgowych,pluc,angine,zapalenie kosci.Moga być przenoszone przez nosiciela i mogą się namazac w zyw. Dzialaja drażniąco na sluzuwke jelita,rozwoj 6,5-45C;Listeria monocytogenes-może powodowac zaburzenia przewodu pokarmowego.bakt rosnaca w temp18-37C,w niższych temp czyli 18-20Ctworza rzeski.Optymalne pH to7,4.Gina wtemp60Cpo 30min.Srodowisko wyst przewod pokarmowy ludzi i zwierzat,gleba rozkładające się resztki roślin.Srodowisko do rozwoju to prod poch zwierz(sery,surowe mieso i poddane obróbce cieplnej),a także marchew,kapusta,salata;Bacillus cereus-wlasci-wosci gnilne,rozklad węglowodanów,zatrucia pokarmowe z gleby na prod spoz,surowce.Trudna do zniszcze nia 2 rodz toksyn:wymitna i biegunna;Clostridium batulinum(jodu kilbasianego)chorobotwórczość zwiazana jest z wytwarzaniem toksyn,która jest 400razy wieksza od toksyny tezcowej
G(-) BAKT CHOROB PRZEN PRZEZ ZYWNEscherichia coli-stanowi staly skl mikroflory przewodu pokarmowego człowieka i zwierzat.Na pow sianu kom wyst4antygeny(samoczynny,rzeskowy,otoczkowy,fimbriowy).Szczepy enteropatogenne produkuja 2toksyny:cieplostala,która nie traci aktywności w 100C i cieplo-chwiejna,która jest inaktywowana w 60C.Toksyny te mogą być wytwarzane w jelitach.E.coli może wywoływać biegunki.Przyczyna zachorowan może być zanieczy-szczona żywność lub woda;Salmonella-to paleczka chorobotworcza.U ludzi można spotkac 2 typy dhorob wywolanych przez paleczki S.ostre chorob zakazne,gora-czkowe:dur brzuszny,zatrucia pokarmowe typu zakaznego.Bardzo czestem zjawiskiem jest bezobjawowe paleczek S.Nosiciele sa bardzo czestym źródłem zaniemczy-szen zyw.S sptyka się najczęściej w zyw pochodz zwierz(w miesie,jajach,deserach,ciastkach z kremem)rozwoj 5-45CShigellabakt te nierozmnazaja się poza org czło-wieka,jedynym źródłem zakazenia jest chory lub nosiciel.Bakt przenoszone sa przez okarm.Silna biegunka jest objawem choroby czerwonki.Objawe wyst po ok.12h. Bakt czerwonki mogą zyc w wodzie jednak się nie rozmnażają.Rozwijaja się w mleku,masle,smietanie,serzeDROB POW WADY MIKROB W ZYW Pseudomo-nas-rozkladaja cukry,bialka i tluszcze,zjełczały smak mleka;Escherichia-wywoluje wadynp.wczesne wzdecie serow;Serratia-paleczki saprofityczne o właściwościac gnilnych np. S. marcescens pow krwistość pieczywa;Proteus-enzymatyczne scinanie mleka;Micrococcus-sa niepozodane w mleczarstwie(enzymatyczne scinanie mleka)powoduje tez psucie się kwaszonek warzywnych;Leuconostoc mesenteroides-jest szkodnikiem w cukiernictwie9pow śluzowacenie sokow dyfuzyjnych
DEZYNFEKCJAproc stosowany w celu zniszczenia drob chorobotw oraz zmniejszenia liczby drob saprofitycznych.Jest selektywna eliminacja drob, zapobiegajaca przenoszeniu niektórych niepożądanych mikroorg,przez dzialanie na ich strukture lub metabolizm,niezależnie od funkcjonowania postaci kom.kw i zasdzial Bakterio-bójcze tych zw wiaze się z aktywnoacia H+lubOH-,przy czym kw wywiera silniejszy wpływ na drob niż zas.Dzialaja bakterioboj nie tylko na formy wegetatywne lecz również na przetrwalne.Sr utleniajacedzial bakterioboj polega na uszkodzeniu strukt blony cytoplazma i denaturatcji bial.Chloraminy i podchloryny dzial bardzo sku-tecznie na bakt G(-),slabiej naG(+).Doskonalym utleniaczem stos do dezynfekcji wody jest ozon.Do sr utleniających zal nadmanganian potasowy i wode utlenina. Aldechydynajsilniejsze dzial wykazuje a mrowkowy i glutarowy.Do dezy stosuje się roztw wodny lub alkoholowy formaliny w stez 3-20%.A glutarowy dzial bardzo silnie na baktG(+)iG(-) na pratki gruźlicy,wirusy i grzyby.Fen i krezoledzial bakrerioboj pol na dzial tych zw ze sciana kom i z bial kom,Zw te działają silnie bakterio-boj na formy wegetat,slabiej zas na przetrwalniki i zarodniki grzybow.Zw powierzchniowo czynnego mechanizm dzial polega na zminie przepuszczalności sciany i blony kom drob.Dzialaja silniej na BaktG(+)niż naG(-),sa również aktywne wobec drozdzy.Ujemna cecha stosowani tych zw jest szybkie pojawienie się kom opo-rnych.Sole met ciezkichs srebra i rtęci niszcza formy wegetat lecz nie niszcza form przetrwalnychPROM UVnajsilniej bakterioboj działają prom o dl fali ok. 250-260nm,ponieważ sa pochłaniane w kom bakt przez zas purynowe i piramidowe DNA oraz aminokw aromatyczne bial.Najbardziej wrażliwe na dzial UV sa f wegeta bakt.Przetrw i wirusy wykazuja od kilkunastu do kilkudziesięciu razy wieka odporność,a szczególnie wysoka odporn stwierdzono u zarodnikow grzybow plesni. PROM RADIACYJNEmech dzial prom jonizującego na bakt wyjasnia dzial bezpośrednie prowadzace do trwałego zniszczeniaDNA,możliwość dzial prod radiolizy wody,która ma miejsce podczas naświetlania prom jonizującymi.PEOM ELEKTROMAGNETYCZNEdzial polega na pochlaniniu ich przez niektóre struktury kom co prowadzi do zniszczenia kom.Ma to charakter wybiorczy ponieważ poszczegole sklad kom np.DNA,bial absorbuja prom o określonej dl fali.W zależności od czasu oraz dawki dzial prom na drob obserwuje się efekt mutagenny lub letalny
ANTYBIOTYKIsubst niskocząsteczkowe wytwarzane przez drob,działające przeciwko drob.Powstaja jako prod tzw.metabolizmu wtornego.Cecha wspolna antyb jest to ze działają bakteriobójczo lub bakteriostatycznie w niskich stężeniach.Mechanizm dzial pol na:zahamowaniu biosyntezy sciany kom,bialek;zahamowaniu proc oddechowych;zniszczenie struktury nukleoidu;wszystkie mechanizmy prowadza do śmierci.Drob Bronia się przed dzial antybio poprzez tworzenie mechanizmow obronnych,dzieki którym nabywaja oporność na antybiot.Cecha oporność zlokalizowana jest w plazmidach.Antybiotyki ze wzgl na spectrum dzialania dziel na:antyb o waskim spec dzial-dzial na baktG(+)lubG(-);antyb o szerokim spec dzial-dziala na baktG(+)iG(-).Pod względem budowy chem i mechanizmu dzialania antyb sta-nowia bardzo zroznicowana grupe wyróżniamy:antyb β-laktamowe-syntezowane przez plesnie z rodzaju Penillium i Cephalosporium.Penicyliny działają zabojczo na baktG(+),przemieszczając się przez warstwy peptydoglikanu i wiazac się z tzw.bial wiążącymi penicyline,występującymi w blonie kom.W ten sposób dochodzi do za-hamowania syntezy peptydoglikanu,co prowadzi do śmierci kom.Zaliczamy do tej grupy:Penicyliny,Cefamycyny.Antybaminoglikozydowe-pierwszym wykrytym jest streptomycyna produkowana przez promieniowce Streptomyces,dzial na pratki gruźlicy.Wytwarzana jest przez promieniowce Streptomyces lub grzyby.Dzial ba-kteriobójczo na baktG(+)iG(-)-szerokie spectrum dzialania.Mech dzial pol na hamowaniu translacji czyli zaburzenia genetycznego.Antyb wiaza się z mala podjedno-stka rybosomy,w ten sposób dochodzi do śmierci kom.Naleza tu Streptomycyna,Kanamycyna.teracykliny-wytwarzane przez promieniowce.Charakter się duza ro-zpiętością dzial wobec roznych BaktG(+)iG(-)oraz pierwotniakow.Mech dzial pol na niszczeniu wiązań w rybosomie,co prowadzi do śmierci kom.naleza:Tetracykli-na,Aktydion.Makrolity-syntezowane przez promieniowce.Najczesciej maja dzial bakteriobójcze,którego mech pol na hamowaniu syntezy bial przez polaczenie z wie-ksza podjednostka rybosomy.Dzialaja tez przeciwgrzybowo i przeciwpierwotniakowo,naleza do nich:Erytromycyna,antybpeptydowewytwarzne sa przez niektóre la-seczki z rodzaju Bacillus oraz promieniowce Streptomyces,Mech bakteriobójczego dzial pol na tym ze antyb doprowadzaja do perforacji blony zew kom i blony cyto-plazmatycznej tworząc kanalyprzez które dochodzi do wypływu zaw kom naleza:Tyrotrycyna,Polimyksyna
PODZ PODLze wzgl na przeznaczenie i zast:podst-do hod drob o malyc wymaganiach odżywczych np.bulion(wyciag miesny+1%peptonu+ 0,5%NaCl): wzbogacone-sa stosowane do hod drob o dużych wymaganiach pokarmowych,które slabo lub w ogule nie rosna na pozyw podst,a do swego rozwoju potrz spe-cyficznych zw np.cukrow,witamin,krwi,surowicy(podl wzbogacone witaminami Lactobacillus sp-MRS);wybiorcze-selektywne lub izolacyjne,które zawieraja odp skl wybiorcze,hamujące wzrost mikroflory niepożądanej,oraz skl umożliwiające w charakterystyczny sposób wzrost poszukiwanych drob.Np podl z zolcia, zielenia brylantowa i laktoza do hodowli drob paleczek z grupy coli;wybiorczo-roznicujace-na takich podl może rosnac klka rodz bakt ale każdy z nich wytwa-rza charakterystyczne talowe do rozncowania kolonie;diagnostyczne-sa podl z dodatkiem specyficznych substratow sluza do określania cech biochem.specjalna grupe podl stanowia podl transportowe,służące do zabezpieczenia materialu mikrobiologicznego podczas transportu,Sa to najczęściej dobrze zbudowane podl minimalne bez skł odżywczych,zawierające jedynie sole mineralne.podz podl wg charakteru skl-naturalne-pochodza ze skl naturalnych lub tylko nieznacznie zmienionych:mleko,krew,surowice krwi,soki z jarzyn(sa podl o zmiennym skl chem);syntetyczne-charakt się zaw scisle okresl skl chem,np:podl mineralne(podl Devisa);polsyntetyczne-zaw skl naturalne i określone zw chem np:bulion posolony(bulion+subst dodatkowe)podz podl ze wzgl na konsystencje:plynne-sluzace glownie do badania właściwości biochem mikroorganizmow np:bulion,brzeczka,mleko;stale-otrzymuje je się dodając srodek zestalający agar1,5-3%lub żelatynę sa glownie wykorzystywane do określenia liczebności mikoorg,poznania morfologi kolonii;polplynne-zaw0,2-0,5%agaru np:podl Hugh-Lifsona,bada się na nich charakter metabolizowania substratow.AGAR-polisacharyd skl się z agarozy(90%)i agaropektyny(10%).agar jest otrzymywany z krasnorostow morskich.jest skl zestalającym.W roztw1,2-2,0% i w pH obojętnym rozpuszcza się w temp100Ca zestala się po ochłodzeniu pon42-50C.ZELATYNA-czesciowo hydrolizo-wane bialk,pochodzące z tkanki lacznej zwierzat.W roztw15-20%rozp się w temp 20-23C.Jest substratem białkowym.Pod wpływem enz proteolitycznych zosta-je uplynniona.
PODLOZAmikrob zwane tez pożywkami sa plynnymi lub zestalonymi mieszaninami z odpowiednio dobranych skl,umozliwiajacuch hodowl drob w waru-nkach laboratoryjnych.Stos podl pozwala na izolacje,roznicowanie,identyfikacje oraz określanie właściwości fizjologicznych i biochem drob.Podl wykorzystuje się do określonych produ metabolizmu drob.CECHY POZ:1)musza zaw latwo dostępne źródła pierw biogennych(C,O, H,N,S,P),energi oraz odpow zestaw soli mineralnych;2)optymalny odczyn pH-najbardziej odp pH to obojętne lub lekko alkaliczne.Grzyby preferuja środowisko lekko kwasne;3)odp stosunek oksydore-dukcyjny-stosunek do tl;4)odp cisnienie osmotyczne-do uzyskania cisnie izotonicznego w stosunku do wnętrza kom hodowanych drob stosuje się roztw soli ku-chennej(NaCl).W podl hipertonicznym nast. kurczenie się plazmy kom na skutek wydzielenia wody do środowiska w celu wyrównania cisnienia,a nast. odziele-nie plazmy od sciany kom.Powoduje to zaburzenia normalnych funk życiowych.Zjawiso odwrotne Zach w hod drob w podl hipotonicznym,wówczas woda wni-ka do kom,aby wyrównać cisnie osmotyczne,co powoduje pęcznienie kom i ich pekanie;4)powinny być przejzyste-z wyjątkiem podl zaw zw nierozp.Gdy podl jest metne,określenie charakteru wzrostu jest bardzo trudne:5)musza być sterylne-sterylnosc jest niezbedna w hod czystych kultur drob.HOD DROBmozna prow na podl: I)plynnych-w celu określenia stosunku do tlenu.Bakt Tl rosna na powierzchni podl,wzglednie beztl powoduja zmętnienie,a beztlenowce tworza osad na dnie probowki.W przypadku wzrostu w postaci osadu zwraca się uwage na jego il i rodzaj,opisując wzrost w postaci zmętnienia należy zcharekteryzowa jego intensywność,przy opisie wzrostu powierzchniowego należy podac jego typ;II)stalych:1) na skosach agarowych-które sluza m.in. do określenia charakt wzrostu.W jego opisie uwzglednia się:typ wzrostu,konsystencja,stopien wzrostu,pow wzrostu,wzniesienia,barwa,zapach;2)plytkach Patriego: posiew powie-rzchniowy:eza(posiew izolacyjny,redukcyjny),bagietka(do określani drob);posiew wgłębny-met plytek zlewanych
HODOWLE drob tl-bardzo duza liczba drob wymaga do wzrostu dużego dostępu do tlenu(Pseudomonas,Bacillus).Hodowle tych drob prowadzi się zwykle na wytrząsarkach lub z zastosowaniem napowietrzania sterylnym sprężonym powietrz.Met hodowli drob tlen można podzielic na powierzchniowe i wgłębne,a po uwzglednieniu rodz szkla na met probówkowe i płytkowe.HODOWLEdrob beztl-met biologiczne(met plytek Fortnera)polegajaca na zaszczepieniu pożywki w plytce szczepami bakt Tl(Pseudomonas)i beztl(Clostridium).Po posiewie brzegi plytki uszczelnia się plastelina,odcinając dost tl.Drob tl,wykorzystując do swojego ro-zwoju tl,stwarzja sprzyjające warunki do rozw bakt beztl.Przy sprawdzeniu,jaki jest stosunek do tl badanych drob,sa pomocne hodowle prowadzone w probowkach z wysokim słupkiem agarowym lub żelatynowym.Jesli bakt rowinely się w gornym odcinku pożywki,gdzie dost Tl jest najwieksza,to sa to bakt Tl(Bacillus,Pseudomo-nas)jeśli w dolnym odc bakt beztl(Clostridium,Bacteroides).Jesli wzrost nastąpił w zdluz uklucia to bakt sa względnymi beztl(Escherichia coli,Pseudomonas mirabilit). Met fizyczne-bakt beztl można hodowac w urządzeniach zwanych anaerostatami,gdzie powietrz zastepuje się gazem obojętnym:CO2,azotem.inna met jest hodowla na podlozu Wilsona-Blaira, gdzie na zestalone podl W-B,z zaszczepionym uprzednio materialem,wylewa się cienka warstwe agaru wodnego,odcinając dostep tlenu.W met probówkowych jako warstwe odcinajaca Tl mozn zastosowac plynna jalowoa parafine po uprzednim usunieciu tlenu z pożywki.Met chem-najczesciej sa stoso-wane w hodowli probówkowych z uzyciem zw chem pochlanijacych Tl:pyrogallolu,weglanu potasu,ziemi okrzemkowej.Po wykonaniu wysiewu drob na skosie czesc korka z waty wystającej na brzeg probowki należy odciac wcisnąć na ok1cm w glab probowki i nasączyć 0,5cm3 20% kw pyrogallolowego i0,5cm3 nasyconego ro-ztw weglanu sodu lub wapnia.Nast probowke natychmiast zamknąć korkiem gumowym by odciac dostep powietrza z zewnatrz.Met mieszane-sa polaczeniem wy-mienionych wczesniej met.Wsrod nich można wyroznic hodowle na pożywce Wrzoska,w której Tl zawarty w podlozu jest absorbowany przez kawalki wątroby,a od tlenu pozywka jest oddzielona warstwa plynnej jalowej parafiny
Podl ENDO-p roznicujace,do ozn i izolacji Escherichia coli i paleczek z grupy coli.Wzrost baktG(+)hamowany jest przez siarczan sodu i fuksyne.Inkubacja posie-wow w temp37lub44Cprzez24h.Kol bakt laktododatnich,wytwarzające podczas metabolizmu aldehydy i kw sa bardzo czerwone na skutek powstania w obecności aldehydu kompleksu fuksyny z siarczanem.kol Escherichia coli sa ciemnoczerwone z charakterystycznym zlotym polyskiem,spowodowanym krystalizacja fuksyny na ich pow.Kol innych paleczek z grupy coli sa czerwone bez metalicznego polysku lub czerwonorozowe.Bakt laktoujemne tworza kol bezbarw i przezroczyste.pod Slanetz'a-p wybiorczo-roznicujace,stos do ozn liczby paciorkowcow kolowych w wodzie i prod spoz.Inkubacja w warunkach Tl,37C 24-48h.Na tych podl zachamo-wany jest wzrost baktG(-)przez azydek sodu.Kol bakt z rodzaju Enterococcus maj barwe jednolita,ciemnorozowa do Brunatnej,powstaja w wyniku redukcji TTC (chlorek trojfenylotetrazolowy).Pod z żółcią,ziel brylantowa i laktoza-p wybiorcze,do potwierdzania obecności paleczek gr coli po namnożeniu lub do wykrywania tych bakt z bezpośrednich posiewow badanego mat.Podl silnie selektywne dzieki zaw soli zolc oraz ziel Bryl.W tej pożywce zahamowany jest rozw bakt G(+),nato-miast mogą rosnac niektóre baktG(-)(Proteus sp i niektóre szczepy z rodz Pseudomonas).Inkubacja w temp30lub37C,24-48hw obecność paleczek z gr coli potwierdza gromadzenie się gazu w rurkach Durham,przy czym poz mze być klarowna lub niewielkie zmetnieniepod VRBL-czyn wybiorczy:V-fiolet kryst(hamuje rozw bakt G(+)ale nie dziala na paciorkowce,B-sole zolci(hamuje rozwG(-)innych niż Enterobacteriaceae;czyn różnicujący:L-laktoza:laktozododat,laktozoujemne;wsk zmian pH:R-czerwien obojetna-przt spadku pH zmienia swoja wyjsciowa barwe na czerwona.Podl Burzynska-czyn wybiorcze:fiol kryst(hamuje rozw bakt G(+),azydek so-du(ha-muje rozw G(+)i(-)oprocz Enterococcus;czyn różnicujący:glukoza lub laktoza;wsk zmian pH:purpura bromokrezolowa odbarwia się na zolto pod wpływem Enterococcus.podl Demetera-p różnicujące:czyn rozn: glukoza lub laktoza;wsk zmian pH:blekit chinski.przy fermentacji cukru powst kw który w podl obniza pH. Wowczas blekit chinski będac wsk zmian pH zmiena barwe na granatowa.Jezeli szczep bakt nie fermentuje cukru to blekit chinski pozostaje bialy