1. Litosfera obejmuje skorupę ziemską (oceaniczną lub kontynentalną) i sztywną część górnego płaszcza.
2. tło geochemiczne - Charakteryzuje się zmiennością regionalną (wynikającą ze zróżnicowanej litologii podłoża, klimatu) i czasową, spowodowanymi migracją składników w obrębie danego medium jak również między poszczególnymi elementami środowiska.
3. Wpływ kwaśnych deszczy i depozycji związków siarki będzie malał ( w pytanie rósł)
4. Dokładność - najbliższa rzeczywistości wartość zmierzona lub obliczona.
5. Próbka musi spełniać następujące podstawowe wymagania: powinna być:
- reprezentatywna dla danego elementu środowiska ( coś tam, że można ten etap zweryfikować w dalszym badaniu)
6. Dyfrakcja promieniowania rentgenowskiego -identyfikacji faz krystalicznych w oparciu o pomierzone wartości odległości międzypłaszczyznowych.
Spektroskopia w podczerwieni opiera się na selektywnej absorpcji promieniowania podczerwonego.
Spektroskopia - ogólna nazwa wszelkich technik analitycznych polegających na generowaniu widm powstających w wyniku oddziaływań różnych rodzajów promieniowania na materię rozumianą jako zbiorowisko atomów i cząsteczek.
7. Obszary ekologicznego zagrożenia 1983 - 1995 (w ramach PMŚ - fałsz)
Obszary ekologicznego zagrożenia zostały wprowadzone załącznikiem Nr 4 do uchwały nr 21/83 Rady Ministrów z dnia 4 marca 1983 roku w sprawie projektu Narodowego Planu Społeczno-Gospodarczego na lata 1983 - 1985
8. Bilans energetyczny atmosfera-ziemia:
Promieniowanie słoneczne:
Temperatura emisji - 5800K
Przedział widmowy <4 m (UV i VIS)
Absorbowane przez N2, O2, O3
Promieniowanie ziemskie:
Temperatura emisji - 255 K
Przedział widmowy >4 m (IR)
Absorbowane przez H2O,
O3, CO2, CH4, N2O,
HFCs, PFCs, SF6,
HCFCs
9. Według Milankowicia intensywność zjawisk zmienia się w zależności od szerokości geograficznej
10. O ilości metanu i dwutlenku węgla w atmosferze decyduje głównie nasłonecznienie półkuli północnej( w pytaniu że południowa półkula nie ma wpływu) w miesiącach letnich, czyli wtedy, gdy biegun północny znajduje się najbliżej Słońca
11. Pierwsi badacze wpływu CO2 na klimat w XX w ?:
John Tyndall 1820 - 1893 (Irlandia), Svante Arrhenius (Uppsala; 1859 - 1927). Około połowy XIX wieku John Tyndall zadał pytanie:
„czy siłą napędową epok lodowcowych mogły być zmiany
w składzie atmosfery?”
Do pomiarów absorpcji promieniowania przez wybrane gazy (np. dwutlenek węgla, azot, ozon) czy parę wodną
w zależności od długości fali Tyndall skonstruował pierwszy spektrofotometr
12. Aerozole mogą się unosić w atmosferze dłużej niż rok.
Aerozole powstałe podczas erupcji wulkanu Roza mogły spowodować efekt typu „nuklearnej zimy” (np., Turco i in. 1983) lub „wulkanicznej zimy” (np., Rampino i in., 1988) trwający
około 10 lat; efekty innych historycznych i prehistorycznych erupcji
mogły być znaczniejsze (figura poniżej, z thordarson i self, 1996)
13. Coś że po wybuchu wulkany ochłodziło się w stratosferze i troposferze.
Dolna część stratosfery ochładza się o 0,5oC/10 lat
Ta stała tendencja jest modyfikowana podczas silnych wybuchów wulkanów, podczas których temperatura ulega podwyższeniu na okres 2 -3 lat
14. Wahania CO2 w cyklu rocznym osiągają 5-8 ppm
i wynikają z cyklu wegetacyjnego na półkuli północnej, dlatego w okresie wegetacyjnym, gdy fotosynteza przeważa na procesami oddychania, zawartość CO2 w atmosferze spada, w pozostałej części roku, gdy procesy oddychania dominują ilość CO2 w atmosferze wzrasta
15. Mała epoka lodowa - Spadek średniej temperatury roku o około 0.4C
oraz częste pojawianie się zjawisk ekstremalnych
16. AREOZOLE: Cząstki powstałe w wyniku nukleacji (zarodkowania) - ultradrobne (<0.01 m) - kondensacja gazowych prekursorów (nucleation mode)
17. Aerozole zawierające „black carbon” absorbują i odbijają promieniowanie słoneczne. Efekty to - ogrzewanie atmosfery i obniżenie temperatury
powierzchni Ziemi.
Własności optyczne Cząstki aerozoli oddziałują ze światłem na dwa sposoby:
-rozproszenie - energia otrzymana przez cząstki jest wypromieniowana bez zmiany długości fali;
-absorpcja - energia promieniowania jest zamieniana na inną formą (np. ciepło) lub wypromieniowana w innym zakresie długości fali Przykłady: Kropelki wody lub roztworu - rozpraszanie Czarne cząstki węgla - silna absorpcja Suma rozproszenia i absorpcji - pochłanianie lub osłabienie Wygaszenie światła przez cząstki aerozolu zależy od rozmiaru optycznego i współczynnika załamania
18. Stężenie azotanów w powierzchniowej warstwie wody
morskiej jest bardzo niskie - ocean jako „pustynia azotowa”nie dostarcza tego składnika do atmosfery
19. Siarczki organiczne wytwarzane przez mikroorganizmy mają szczególne znaczenie w wprowadzaniu siarki do atmosfery 6. Najbardziej charakterystyczny to siarczek dimetylu (DMS; (CH3)2S). Wytwarza go w w górnych warstwach oceanu fito- plankton morski Phaeocystis pouchetii w reakcji hydrolizy -dimetylosulfoniopropionianu: (DMSP: (CH3)2S+CH2CH2CH2COO-) do DMS i kwasu akrylowego CH2CHCOOH (CH3)2S+CH2CH2CH2COO-)(aq) (CH3)2S(g) + CH2CHCOOH(aq)
20.pytanie o LPI zwrotnikowe i umiarkowane… Na podstawie danych, zbieranych od 1970 roku, a dotyczących stanu zachowania ponad 9 tysięcy populacji 2688 gatunków ssaków, ptaków, gadów, płazów i ryb, wiemy, że ich liczebność zmniejszyła się w skali globalnej o 1/3 W zależności od rejonu występowania tych zwierząt, różni się wysokość tych strat W przypadku strefy tropikalnej, Indeks Żyjącej Planety, czyli wskaźnik zachowania gatunków, ukazuje dramatyczny spadek aż o 60 procent
21. LPI - różnorodność biologiczna 50 % umiarkowane, 50% równikowe …..
22. siarczki i azotany to wtórne składniki smogu
23. Gdyby CO2 był jedynym gazem regulującym kwasowość wody deszczowej to jej wartość pH wynosiłaby ~5.6
24. Realizacja i funkcjonowanie technicznego zabezpieczenia stabilności brzegu klifowego w Jastrzębiej Górze spowodowało znaczące przekształcenie środowiska
w postaci:
• zmiany rzeźby terenu, przypowierzchniowej budowy geologicznej przy całkowitym zaniku
charakterystycznych procesów morfodynamicznych,
• zniszczenie pokrywy glebowej i zbiorowisk roślinnych charakterystycznych dla aktywnych zboczy klifu oraz zmiany związanych z tym siedlisk flory i fauny bytującej na tym odcinku,
• wprowadzenie obcej, antropogenicznej formy krajobrazowej
Po wykonaniu prac makrorzeźba terenu nie uległa widocznej zmianie
Wierzchnią warstwę powierzchni zbocza stanowi grunt mineralny i zachowany został dotychczasowy ogólny kierunek spadku terenu
Zlikwidowane zostały nisze i wypiętrzenia związane
z osunięciem się gruntu
25. Skażenia ludzi i kutrów w Polskiej Strefie Ekonomicznej nie zdarzają się często. Niepokojącym jest jednak fakt, iż skażenia te rejestrowane są również w rejonach, na których nie powinna występować amunicja chemiczna. Świadczy to o wielu tajemnicach, które kryje morze, a także o możliwości przemieszczania się amunicji w efekcie działalności ludzkiej (trałowanie dna), oraz w wyniku silnych sztormów
26. Gatunki bałtyckie użytkowe dla rybołówstwa nie są liczne Podstawowymi są: dorsze, śledzie, szproty. Ich połowy to około 95% połowów ryb bałtyckich
27. Bardzo intensywne połowy doprowadziły do zmian struktury wielkościowej stad dorszy na niekorzyść ryb większych, co z kolei spowodowało w ostatnich latach zmniejszenie udziału net i zwiększenie udziału włoków
28. Bałtyk - rośnie znaczenie połowów rekreacyjnych dorszy
W Polsce mają one nadal znaczenie marginalne,
ale jak pokazują doświadczenia innych państw, mogą znacząco się rozwinąć w przyszłości
29. Dorsz - ryba drapieżna - intensywnie żeruje na zasobach szprota, z kolei mały szprot - jak wskazują badania - intensywnie żeruje na ikrze dorszy
W rezultacie biomasy dorszy i szprotów w Bałtyku są często przeciwstawne - wysoka biomasa dorszy prowadzi do niskiej biomasy szprotów, a spadek biomasy dorszy sprzyja wzrostowi biomasy szprotów
30. Bałtyk zasiedliła także pąkla (Balanus improvisus), jest to gatunek północno-amerykański. Po raz pierwszy zauważono ją w 1844 roku w Królewcu .
31. małe dorsze ze względu na zasolenie i nasłonecznienie
32. wpływ narzędzi do połowu na ryby
33. niedotlenienie wód na północ od helu.
34. aerozole miejskie to gł mineralne części?
35. czy więcej jest naturalnych czy antropogenicznych aerozoli?
36. czy ilośc chloru podczas wybuchu jakiegos wulkany mogla wpłynąć na dziure ozonowa?
37. wybuch superwulkany raz na 100 000 lat
38. obecnie na terenie ameryki pd i Sr i USA stwierdza się znaczny odpływ rtęci do atmosfery z miejsc, w których w przeszłości stosowano amalgamacje.
39. ok. 2 x więcej rtęci pochodzi ze źródeł naturalnych niż antropogenicznych
40. podwyższona depozycja rtęci na obszarach zalesionych zwiazana jest ze stosowaniem srodkow ochrony roslin
41. Iles tam ptakow w Szwecji zdechlo bo piorunian rtęci w przemysle stosowano w latach 70 ?
42. związki rtęci podlegają transportowi na duże odległości
43. w Polsce występują przekroczenia dopuszczalnych stężeń rtęci
44. eutrofizacja - czy zatrzymanie dostaw fosfory wystarczy by zapobiec… NIE
45. czy kiedys tam 1970-90 po osuszeniu deponowanych probek czy depozycja sucha czy wykryto gł halit w Krakowie
46. czy przyczyną czegoś tam na d …. Było wietrzenie solne zabytków w Krakowie
47. siec rezerwatów biosfery zawiera przyklady ekosystemow reprezentujacych 9 biomy swiata
48. ochrona obszarów bagiennych, błotnych może pomóc przy ograniczeniu przenikania obszarowego azotu…
49. Pierwiastki odniesienia - pierwiastki występujące w skorupie ziemskiej w dużych ilościach lub te, które nie wchodzą łatwo w obiegi biogeochemiczne (najczęściej wykorzystuje się Si, Al., Fe, Sc, Cs i Ti
50. minerały azotu tworzą się rzadko.
Gosia Madej:
czy natura 2000 oparta jest o 9 regionów biogeograficznych P
siec rezerwatów biosfery zawiera przyklady ekosystemow reprezentujacych biomy swiata P
zakazenia iperytem w polsce nie zdarzaja sie czesto. P
wskaznik living planey indeks ocenia stan bioroznorodnosci w oparciu o trendy populacji gatunkow zwierzat na calym swiecie. P
indeks zyjacej planety w przypadku strefy tropikalnej wzrosl o 60% F
pod koniec dewonu wymarlo 55% organizmow ladowych F
najwiecej obcych gatunkow zyjacych w polsce pochodzi z Ameryki polnocnej.P
w polsce zanotowano duze skazenia ryb rtecia F
depozycja rteci ze zrodel naturalnych jest dwa razy mniejsza niz ze zrodel antropogrnicznych. F
najwieksze wybuchy wulkanow przypadaja na 100000 - 200 000 lat P
czastki wagliste pochlaniaja promieniowanie słoneczne P
w 79 r herkulanum zostalo zasypanem popiolem wulkanicznym. P
budynki w krakowie w latach.... zostaly zniszczone przez kwasne deszcze ??
w krakowie w latach ..... obserwowano smog fotochemiczny. F
w wieku 18 i 19 rozpoczely sie badania nad co2 chyba jakos tak to było P
Pedosfera obejmuje skorupę ziemską (oceaniczną lub kontynentalną) i sztywną część górnego płaszcza. ŹLE, LITOSFERA
Pierwiastki odniesienia w dużych ilościach
CO2 ma wpływ na krasowienie
Czy dokładność to najmniejsza różnica między kolejnymi próbkami? NIE, PRECYZJA
Karbonatyzacja, pochłanianie CO2 to efekt globalny?
Wahania CO2 o 100 ppm rocznie? NIE
Emisja na półkuli N metanu zależy od nasłonecznienia
Rośliny i grzyby >0,1 mikrometrów
Produkcja aerozoli więcej antropogenicznych CHYBA
Coś o aerozole morskie czy główne/śladowe to siarka i halogeny
W dewonie wymarło 55% lądowych ? chyba nie bo wymarło 55% morskich ponoć
LPI obliczany na podstawie ssaków, ptaków, gadów, płazów… na podstawie całej populacji
LPI spadek w wodach powierzchniowych większy w zwrotnikach niż umiarkowanych CHYBA TAK
Zmniejszenie liczby dorsza przez obce gatunki? NIE
W Krakowie smog siarczanowy
Ozon to skł. wtórny smogu fotochemicznego
Sucha i mokra depozycja większa w lasach niż na bezleśnych terenach
Kwaśne deszcze mają główny wpływ na zabudowę Krakowa?
Minerały azotu i fosforu rzadkie i tworza się w specyficznych warunkach geochemicznych ? AZOT NA PEWNO ALE FOSFOR???
Martwe strefy wokół Gotlandii i na płn od Helu
Herkulanum - popiół wulkaniczny, Pompeje błoto wulkaniczne FAŁSZ
Przez wybuch Toba zanikła/zmniejszyła się fotosynteza w oceanach?
Największe erupcje co 100 tys - 200 tys lat
Podwodny wybuch powoduje eutrofizacje
Port we Wladysławowie - od zach akumulacja od wsch erozja
Skażenia iperytem w Polskiej SE rzadko
Zmiana liczby dorsza na rzecz ryb mniejszych? NIE, BO WIĘKSZYCH
Najwięcej obcych gatunków z Am. PŁN w Bałtyku
NATURA 2000 ochrona siedlisk charakterystyczna dla 9 obszarów biogeograficznych
Rezerwat Biosfery - ochrona biomów świata
Lodowiec Wyoming - rtęć, coś tam amalgamacja