ϑRozdział 7
1. Na czym polega odrębność skargi odszkodowawczej przeciwko Wspólnocie Europejskiej od skargi z art. 230 lub art. 232 TWE?
Przedmiotem skargi odszkodowawczej jest roszczenie odszkodowawcze skierowane przeciwko Wspólnocie. Jest to zatem przedmiot odrębny od przedmiotu skargi z art. 230 (skarga o stwierdzenie nieważności aktu instytucji Wspólnoty) i art. 232 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (skarga na bezczynność instytucji Wspólnoty). Celem postępowania inicjowanego skargą jest skompensowanie szkody wywołanej działaniem albo zaniechaniem instytucji wspólnotowej (niekiedy nawet wówczas, gdy nie nosi ono znamion bezprawności). Celem tym nie jest natomiast wyeliminowanie przyczyny bezprawia (tj. aktu naruszającego normy wyższego rzędu albo niezgodnego z prawem stanu bezczynności instytucji wspólnotowej) z obrotu prawnego. Dlatego też skarga ta jest autonomiczna w stosunku do skargi o stwierdzenie nieważności aktu instytucji i skargi na bezczynność instytucji.
Jakie prawo jest właściwe dla zobowiązań umownych Wspólnoty i jakie sądy są właściwe w zakresie naruszeń tych zobowiązań?
Zgodnie z pierwszym akapitem art. 288 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską odpowiedzialność kontraktowa (umowna) Wspólnoty podlega prawu właściwemu dla danej umowy. Standardem jest wprowadzenie klauzul określających prawo właściwe dla zobowiązań umownych. W braku takiej klauzuli do ustalenia odpowiedzialności kontraktowej Wspólnoty właściwe jest to prawo, które jest stosowane jako właściwe dla samej umowy- odpowiednie normy są zawarte we właściwych regulacjach państw członkowskich.
Jak wynika z art. 240 TWE, w zakresie odpowiedzialności kontraktowej Wspólnoty co do zasady właściwe są sądy krajowe, chyba że strony umowy poddały ewentualne spory z niej wynikające pod jurysdykcję Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie z art. 238 TWE (klauzula arbitrażowa).
Klauzula arbitrażowa winna być sformułowana w taki sposób, aby z użytych sformułowań wynikało, że strony mają zamiar wyłączyć ich ewentualne spory spod właściwości sądów krajowych i poddać je sądom wspólnotowym. W barku odpowiedniej klauzuli arbitrażowej nie jest możliwe merytoryczne rozpoznanie skargi odszkodowawczej w zakresie odpowiedzialności umownej Wspólnoty.
3. Jak kształtuje się termin przedawnienia roszczeń z tytułu odpowiedzialności deliktowej Wspólnoty?
Roszczenia wynikające z odpowiedzialności pozaumownej Wspólnot ulegają przedawnieniu z upływem pięciu lat od zdarzenia stanowiącego podstawę tej odpowiedzialności. Okres przedawnienia przerywa wniesienie skargi do Trybunału lub uprzednie wniesienie przez poszkodowanego wniosku do właściwej instytucji Wspólnoty. W ostatnim przypadku wniosek musi być wniesiony w ciągu dwóch miesięcy. Bieg pięcioletniego terminu przedawnienia roszczeń z tytułu odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty rozpoczyna się „od chwili spełnienia wszystkich przesłanek powstania obowiązku naprawienia szkody, a zwłaszcza od chwili skonkretyzowania się szkody, która ma zostać naprawiona”.
Termin przedawnienia ulega przerwaniu (zawieszeniu) w razie wszczęcia przez tego samego skarżącego postępowania dotyczącego tego samego działania albo bezczynności instytucji- do zakończenia tego postępowania (jak należy przyjąć- zakończenia prawomocnego).
4. Omów legitymację czynną i bierną na gruncie art. 235 w związku z art. 288 TWE?
Legitymacja bierna
Pozwanym w postępowaniu opartym na art. 235 TWE w związku z art. 288 TWE jest Wspólnota. W postępowaniu jest ona jednak reprezentowana przez instytucje, którym zarzuca się działanie lub zaniechanie powodujące szkodę.
Wspólnota winna być reprezentowana w postępowaniu odszkodowawczym przed Trybunałem przez tę instytucję bądź te instytucje, którym przypisuje się zdarzenie skutkujące ewentualną odpowiedzialnością odszkodowawczą.
Legitymacja czynna
Zdolność procesową czynną (locus standi) na gruncie art. 235 TWE w związku z art. 288 TWE mają:
- obywatele Unii Europejskiej i osoby prawne mające przynależność państwową państwa członkowskiego Unii,
- inne osoby fizyczne i osoby prawne, w tym państwa członkowskie Unii Europejskiej i państwa trzecie oraz organizacje międzynarodowe
5. Przedstaw przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej (deliktowej) Wspólnoty.
Przesłanki odpowiedzialności deliktowej Wspólnoty Europejskiej:
- Musi wystąpić działanie albo zaniechanie, które można przypisać Wspólnocie.
- Takie działanie albo zaniechanie musi nosić znamiona bezprawności (sprzeczności z porządkiem prawnym)
- Po stronie skarżącego musi wystąpić szkoda spowodowana bezprawnym działaniem albo zaniechaniem przypisywalnym Wspólnocie.
- Między bezprawnym działaniem albo zaniechaniem a szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
6. Na czym polega formuła Schoppenstedt?
Formuła Schoppenstedt polega na tym, że do stwierdzenia odpowiedzialności odszkodowawczej Wspólnoty w przypadku aktów legislacyjnych nie wystarczy sam ich bezprawny charakter, lecz wymagany jest podwyższony poziom bezprawności- konieczne jest wystarczająco oczywiste/rażące naruszenie nadrzędnej normy dotyczącej ochrony jednostki.
7. Czy Wspólnota może ponieść odpowiedzialność deliktową za zgodne z prawem zachowania?
Za zgodne z prawem zachowania Wspólnoty nie zawsze wyklucza się jej odpowiedzialność odszkodowawczą. Można napotkać pogląd, że Wspólnota ponosi również odpowiedzialność za działania albo zaniechania zgodne z prawem, o ile skarżący wykaże, że poniósł nadzwyczajną i szczególną szkodę. Koncepcja ta jest rezultatem istniejącej w niektórych państwach członkowskich teorii odpowiedzialności państwa za szkodzące działania w granicach prawa.
Wspólnota nie musi, ale może przyznać odszkodowanie za szkody wywołane aktem zgodnym z prawem, czynić to jednak będą władze prawodawcze Wspólnoty, a nie Trybunał Sprawiedliwości.
8. Omów pojęcie szkody jako przesłanki odpowiedzialności deliktowej Wspólnoty?
Szkoda podlegająca kompensacji musi mieć charakter rzeczywisty i pewny, zarówno co do jej istnienia, jak i co do rozmiarów. Szkoda nie może więc być hipoteczna.
Trybunał przyjął, że nie stoi na przeszkodzie uznaniu odpowiedzialności Wspólnoty za bezpośrednio zagrażającą szkodę możliwą do przewidzenia w przyszłości z dostateczną pewnością, nawet gdy szkoda ta jeszcze nie może być precyzyjnie oceniona. Aby zapobiec zwiększeniu rozmiarów szkody, może się okazać konieczne skierowanie sprawy przed Trybunał, jak tylko przyczyna szkody staje się pewna.
Zakres szkody podlegającej kompensowaniu nie jest jednoznacznie określony ani w Traktacie, ani też w orzecznictwie Trybunału. Należy jednak założyć, że Trybunał skłania się raczej ku zasadzie pełnego odszkodowania, a więc zarówno w zakresie strat poniesionych, jak i utraconych korzyści, jednakże Trybunał wydaje się ostrożniej podchodzić do kompensowania szkody w zakresie utraconych korzyści, aniżeli ma to miejsce w przypadku strat poniesionych.
9. Wyjaśnij, na czym polega bezpośredni związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej Wspólnoty.
W teorii prawa zobowiązań nie ma jednolitego rozumienia związku przyczynowego natomiast związek przyczynowy akceptowany przez Trybunał to związek między zdarzeniem szkodzącym (X) a jego normalnym, zwykłym następstwem (Y), tj. taka relacja, jaka zwykle i bez dodatkowych czynników występuje między X a Y. Taki związek przyczynowy jest określany przez Trybunał mianem bezpośredniego związku przyczynowego. W polskiej doktrynie i polskim orzecznictwie tego rodzaju związek przyczynowy określa się najczęściej mianem normalnego, zwykłego albo adekwatnego związku przyczynowego, statuowanego jako zasada kodeksu cywilnego.
Na czym polega znaczenie orzeczenia w sprawie CILFIT?
W wyroku w sprawie CILFIT TS złagodził bezwzględny obowiązek zwracania się przez sady ostatniej instancji z pytaniem prejudycjalnym w określonych sytuacjach.
Formuła CILFIT
„Sąd, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, jest zobowiązany -w przypadku gdy powstaje przed nim pytanie dotyczące prawa wspólnotowego - do spełnienia swojego obowiązku przedłożenia pytania, chyba że stwierdził on, że podniesione pytanie nie jest istotne dla sprawy lub że danych przepis prawa wspólnotowego stanowił już przedmiot wykładni przez Trybunał, lub że prawidłowe stosowanie prawa wspólnotowego jest tak oczywiste, że nie pozostawia ono miejsca na jakiekolwiek racjonalne wątpliwości” Sąd orzekający w ostatniej instancji może odstąpić od zadania pytania prejudycjalnego:
• Gdy decyzja w kwestii interpretacji prawa wspólnotowego nie jest niezbędna do wydania rozstrzygnięcia w sprawie
• Gdy poprzednie decyzje TS odnosiły się już do kwestii prawnych, których dotyczy pytanie
• Jeżeli zastosowanie prawa wspólnotowego jest tak oczywiste że nie ma miejsca na żadne wątpliwości
Formuła CILFIT w skrócie:
sąd krajowy nie musi kierować pytań
1.. kwestia prawa wspólnotowego nie jest istotna dla rozstrzygnięcia sporu
2.kwestia była już rozstrzygnięta
3.interpretacja prawa WE jest oczywista
Jaki jest zakres stosowania doktryny acte eclaire?
Doktryna ta polega na tym, iz ogolnie rzecz biorac na podst. art. 234 TWE sady krajowe maja prawo, a bedac sadami ostatniej instancji obowiazek zwrocenia sie do TS z pytaniem prejuycjalnym, ALE wlasnie zgodnie z ta doktryna JESLI przepis prawa wspolnotowego STANOWIL JUZ przedmiot wykładni TS (czyli kwestia prawa wspolnotowego została juz wyjaśniona we wcześniejszych orzeczeniach w podobnych sprawach) sąd może odstąpić od zadania pytania, pomimo nawet tego iż jest sądem ostatniej instancji. Art. 234 pozwala jednak na to, że nawet jeśli sprawa była wcześniej omawiana, to sąd czy tak, czy siak, jeśli uzna to za stosowne, może pytanie zadać.
Rozdzial 2 - pytanie 2:
Czego dotycza nastepujace zasady i jaka jest wzajemna relacja miedzy nimi:
1) zas. aut. proc. a zas. skut. ochr. sąd.?
2) zas. effet utile a sa. skut. ochr. sąd. i aut. proc.
3) zas. loj. współpr. a zas. skut. ochr. sąd.
4) zas. effet utile, zas. skut. ochr. sąd., zas. aut. proc. a zas. równoważności i skut.?
Zasada effet utile (efektywności, skuteczności) - (szerzej) obowiązek PCZ w zakresie zapewnienia skuteczności prawu wspóln. (PW) w wewn. porządku prawnym;
Zasada skutecznej ochrony sądowej - effet utile, ale węziej - obowiązek sądów PCZ efektywnego stosowania i wykładni PW w celu zapewnienia skutecznej ochrony roszczeń opartych na PW.
Zasada autonomii proceduralnej - w przypadku braku reguł PW postępowanie o roszczenia wynikające z PW są regulowane przez krajowe prawo proceduralne
Zasada równoważności - warunki dochodzenia roszczeń opartych na PW nie mogą być mniej korzystne niż te, które dotyczą podobnych roszczeń PK, sądy krajowe mają obowiązek wykluczać dyskryminację ukrytą
Zasada efektywności - warunki proceduralne nie mogą prowadzić do uniemożliwiania lub nadmiernego utrudniania wykonywania w praktyce uprawnień uzyskanych przez jednostki na mocy prawa krajowego(nie skutkuje nałożeniem na sąd krajowy procedury)
Zasada lojalnej współpracy - wzajemne poszanowanie kompetencji organów prawodawczych, wykonawczych i sądowych na różnych poziomach zarządzania w ramach systemu federalnego i gotowość do współpracy
Rozdzial 2 - pytanie 2 ciąg dalszy:
Relacje (moje spostrzeżenia, nie biorę odpowiedzialności za ich prawidłowość):
Zasada autonomii proceduralnej a zasada skutecznej ochrony sądowej - autonomia proceduralna nie ma charakteru bezwzględnego. PW wymaga, by przepisy krajowe nie naruszaly prawa do skutecznej ochrony sądowej i wskazuje ze na PCZ spoczywa obowiazek ustanowienia systemu środków prawnych i procedur zapewniających poszanowanie tego prawa.
Zasada effet utile a zasady skutecznej ochrony sądowej i autonomii proceduralnej - zasada skutecznej ochrony sądowej wywodzi się z zasady effet utile (jest tą zasadą w węższym rozumieniu); zasada autonomii proceduralnej jest z kolei ograniczona przez zasadę skutecznej ochrony sądowej (czyli węższego rozumienia effet utile)
Zasada lojalnej współpracy a zasada skutecznej ochrony sądowej - państwa członkowskie podlegają zasadzie lojalnej współpracy, ujętej w art. 10 TUWE; zgodnie z orzecznictwem TS państwa członkowskie mają obowiązek przewidzieć system środków zaskarżenia i procedur, który pozwoli na zapewnienie, że przestrzegane będzie prawo do skutecznej ochrony sądowej
Zasada effet utile, skutecznej ochrony sądowej, autonomii prodecudarlnej, a zasadami równoważności i skuteczności - tutaj wymiękłem zważywszy na fakt, że w książce zasada effet utile to to samo co zasada skuteczności :-@ - jak ktoś ma sensowne wyjaśnienie, nie wahajcie się go tu zamieścić. Z tego co w książce znalazłem, to to, iż zasada równoważności jest istotnym warunkiem dla spełnienia zasady skutecznej ochrony sądowej
ROZDZIAŁ 6 - jesli kogos interesuje
1. Przeciwko komu może zostać skierowana skarga na bezczynność?
Zgodnie z art. 232 TWE skarga może zostać skierowana przeciwko bezczynności Parlamentu Europejskiego, Rady bądź Komisji. Nie może natomiast zostać skierowana przeciwko innym organom Wspólnoty (pod rygorem odrzucenia z powodu braku legitymacji biernej pozwanego) np. Rzecznik Praw Obywatelskich a także przeciwko państwu członkowskiemu i jego organom.
2. W jakich przypadkach skargę na bezczynność może wnieść jednostka?
Zgodnie z art. 232 TWE jednostka może wnieść skargę stawiając zarzut jednej z instytucji WE, iż zaniechała wydania aktu skierowanego do niej innego niż zalecenie i opinia.
Wykładnia funkcjonalna nakazuje jednak przyjąć, że jednostka może skarżyć niewydajnie jedynie aktu o charakterze wiążącymi, którego wydania żądała jednostka, której dotyczy on w sposób bezpośredni i indywidualny.
. Kiedy zaniechanie instytucji staje się bezprawną bezczynnością?
Zaniechanie instytucji będzie miało charakter bezprawnej bezczynności gdy:
- Traktat bądź reguła prawna służąca jego stosowaniu nakładają na instytucję prawny, bezwzględny i wystarczająco szczegółowy obowiązek działania;
- Przy wydawaniu spornego aktu instytucja nie dysponuje szerokim zakresem uznania;
- Zaniechanie ze strony instytucji nie wynikało z okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi powód;
- Ewentualny wyrok stwierdzający bezczynność będzie się nadawał do prawidłowego wykonania - możliwe jest wydanie środków, których niewydajnie zostało uznane bezprawnie.
5. Jaki skutek ma wydanie spornego aktu w trakcie trwania postępowania?
W przypadku, gdy instytucja wyda akt prawny w trakcie toczącego się postępowania sądowego w trybie art. 232 TWE postępowanie zostaje umorzone ze względu na brak potrzeby wydania rozstrzygnięcia.
Podobna sytuacja zajdzie wtedy, gdy sam powód uzna, że działanie instytucji go satysfakcjonuje.
Na czym polega wezwanie instytucji do działania?
Wyzywający musi określić, czego sobie życzy od instytucji. Wzywający nie musi oczywiście zaproponować instytucji treści aktu ani tym bardziej przedstawiać jej projektu tego aktu,
niemniej jednak wezwanie musi być wystarczająco jasne i dokładne aby instytucja dowiedziała się jakiej treści decyzji się od niej oczekuje a także jakie stanowisko w tym względzie zajął wyzywający.
Zgodnie z art. 232 TWE wezwanie powinno mieć charakter przed sądowy. Nie są zatem wezwaniem do działania różnego rodzaju informacje nadsyłane na żądanie instytucji, uwagi, skargi i wnioski instytucji czy petycje do innych podmiotów wyrażające niezadowolenie z instytucji.
7. Na czym polega zajęcie stanowiska przez instytucję?
Zajęciem stanowiska jest takie zachowanie instytucji, które w sposób wyraźny i rzeczywisty ujawnia jej intencje np. poprzez przyjęcie aktu prawnego którego domaga się wzywający bądź odmowę. Zajęcie stanowiska ma miejsce także gdy instytucja zażąda od wzywającego dodatkowych informacji przed wydaniem rozstrzygnięcia.
Zajęciem stanowiska nie jest taka odpowiedź, która ani nie odmawia ani nie uwzględnia żądania wzywającego (ogólnikowe, wymijające odpowiedzi)
Czym możliwe jest przekształcenie skargi na bezczynność w skargę o stwierdzenie nieważności?
Skarga na bezczynność nie może ani zastąpić skargi o stwierdzenie nieważności, ani tez zostać w nią przekształcona. Wg orzeczenia SPI z dnia 18 września 1992 w sprawie Asia Motor France i inni przeciwko Komisji wynika, iż powodowie którzy wnieśli skargę przed Trybunał na podstawie art. 175 EWG nie mogą przekształcić jej w skargę o stwierdzenie nieważności opartą na art. 173 EWG.