Fenomenologia nauka zakładała, że poznajemy świat obiektywny. Husserl twierdzi, ze my konstruujemy świat w sposób jaki jesteśmy zdolni nie odczytujemy go obiektywnie Uważał że człowiek poznaje świat przez doświadczanie . Doświadczanie świta powoduje gromadzenie inf. o tym świecie. przekształcamy zdobyte doświadczenia.
Hermeneutyka
Sztuka czytania tekstów źródłowych kiedyś. Jest zdolnością interpretacji tekstów. Tekstem jest również obraz i rzeczywistość nie tylko to co napisane. Przed hermeneutykami uważano że rozumienie to odczytywanie treści oni stwierdzili że to człowiek nadaje treści sens.
Interakcjonizm symboliczny
Usankcjonowanie jednostki. W człowieku jest „ja” społeczne i „ja” jednostkowe. Społeczne rodzi się w interakcjach z innymi. Jednostkowe jest efektem procesów myślowych namacalnie przekazywany przez innych ale rowie osobowością szczególną. Blumer odkrył ważność jednostki.
Badania jakościowe
Były traktowane jako mało ważne dlatego, że w badaniach tych zwraca się uwagę na:
a) szczególność zjawiska ( coś specyficznego ) jednostkowe sytuacje. b) kiedy przedmiot badania jest drażliwy
dla człowieka( istota agresji) c) sięgamy w głąb zjawiska ( jak funkcjonuje dana rodzina).
W badaniach jakościowych jeżeli temat jest nieznany gromadzimy materiały idziemy w świat badamy a następnie czytamy schemat badanie-materiały analiza z literatura zebranych danych
w badaniach ilościowych schemat literatura- narzędzia - badanie.
Cel badań jakościowych związany jest z zainteresowaniami badacza. Pomaga nam coś ustalić coś zrozumieć nie wyjaśnia wpływu nie zadajemy pytania dlaczego?
Ilościowe żeby wyjaśnić.
Przedmiot badań jest ściśle związany z celem badań - zachowania albo opinie. Co chcemy poznać
Problem badawczy pytanie poznawczo interesujące. Zawsze ma formę pytania poznawczego, określa problem na jaki szukamy odpowiedzi w jakościowych i ilościowych mogą dotykać tego samego zagadnienia ale w rożny- inny sposób. Jest sformułowaniem w postaci pytania celu badań. W badaniach jakościowych nie szukamy przyczyn. W tych badaniach problemy formułuje się bardzo ogólnie. Np. Jak dziecko niewidome widzi świat.
Rodzaje badań ilościowych.
a) eksperyment ustalenie zależności, zmiana ludzkich zachowań pod wpływem bodźca, badanie wpływu. Celem eksperymentu jest wykrycie związków przyczynowo- skutkowych między zmienna niezależną a elementami badanego układu. Rezultatem są określone zmiany albo ich brak. Sztuczne pomieszczenie.
a1) eksperyment pedagogiczny badacz wybiera bodziec, wys. w warunkach naturalnych
b) badania porównawcze chęć wyjaśnienia różnic lub podobieństw miedzy populacjami lub grupami.
c) badania surveyowe przeglądowe celem jest poznanie własności (opinii ) najczęściej badania ankietowe. Prowadzi się je na dużych populacjach. Wyniki mają nam pozwolić na tworzenie pewnych uogólnień np. o postawach jakiejś grupy. Błąd niefachowy dobór próby, np. (osoby dostępne) tym samym jest to pozbawienie reprezentatywności.
Rodzaje badań jakościowych. Wychodzą z założenia że badacz jest subiektywny uważają że nie trzeba zatem badać dużej ilości ludzi.
a) badania etnograficzne prowadzimy gdy zamierzamy opisać życie wybranej grupy ludzi ze wszystkimi jego kulturowymi aspektami. Długa tradycja, związane z badaniami kultury- styl życia, relacje społ., symboliczna sfera wiara, mity, rytuały święta; kultura placówki grupy społecznej, ukryty program topografia szkoły. W naturalnym środowisku, stosuje
się tutaj obserwacje, wywiad, analizę wytworów ludzkich.
Makroetnograficzne badanie dużych grup, systemu są to przeważnie instytucje szkoła więzienie. Kultura organizacji/ instytucji
Mikroetnograficzne klasa szkolna, element całości, większego systemu.
Jak badać zgoda na badania, świadomość badanego, należy oswoić badanych z badaczem.
3 stadia wchodzenia badacza w środowisko
1) obserwacja, badacz przychodzi z pewnym celem;
2) kiedy już wszystko się unormuje ( badacz przestaje być obcym) zaczyna zauważać cos nowego w tej grupie element którego wcześniej nie dostrzegał ;
3) badacz zauważa wszystko co się dzieje wokół niego, poznaje całościowo adept etnograf.
Etnograf słucha i notuje. Notatki jedyny materiał badawczy, etyczność badacza opisać to co pozwolą, rezygnacja z oceniania, nie wyraża opinii, nie ocenia a ogląda.
b) studium przypadku badanie pojedynczego przypadku zjawiska, osoby . kiedy chcemy przyjrzeć się zjawisku które w jakiś sposób jest specyficzne, mało znane nietypowe.
Cechy: otwartość badacza, gotowość do zmian koncepcji, wizji , częstotliwość kontaktu; -wywiad narracyjny, więź z badanym; naturalność badacza, naturalność środowiska, interpretacja.
Badania biograficzne dowidzieć się o wyjątkowym
człowieku, poznać zrozumieć. Trajektoria życia, doświadczenia życiowe, dzieje człowieka, wpływ człowiek na wlany los materiał + wywiad;
autobiografia opis siebie w wywiadzie. T. Gilza nie rozdzielać biografii i autobiografii. Co ukształtowało człowieka, obiektywny opis sylwetki.
Monografia opis obiektu, placówki itp. Co charakterystycznego.
c) badania fenomenograficzne prowadzimy gdy chcemy poznać jakie pojęcia ludzie nadają różnym pojęciom. Czym dla studentów jest uczenie się ? najczęściej stosowaną metoda zbierania danych jest wywiad.
Badania w działaniu (action research) prowadzi się wówczas gdy dostrzega możliwość zmiany na lepsze jakiejś sytuacji, przygotowuje się wówczas projekt jej udoskonalenia , wprowadza się go w życie i obserwuje co z tego wszystkiego wyjdzie. Służy ulepszaniu praktykom. Zauważają trudności w pracy ( nauczyciel) potem szukają metod pracy, potem wdrażają ją w życie i sprawdzają jej skuteczność. Służy ulepszaniu naszego działa, w środowisku w którym pracujemy. Trzeba obserwacji moment wdrażania tej nowej metody, żeby zobaczyć czy działa czy nie.
wywiad ilościowy badacz ekspertem z danego tematu, zna się na zagadnieniu zna temat, ; zestaw pytan ok. 10 kwestionariusz wywiadu narzędziem. Badacz decyduje o tym co będzie powiedziane. Planuje co poruszy. Badamy wpływ czegoś na coś. Relacje badacz badany są proste, obiektywizacja, dystans, dokładnie określone role, nie ma potrzeby dokładnego poznania.
Wywiad jakościowy wywiad sprzyja refleksji nad własnym życiem badanego. okazją do rozumienia zjawisk. Nie jest traktowany jako szukanie wiadomości o czymś ale dużą wagę przyjmuje badany, który wypowiada coś co ma w umyśle. Idziemy często z jednym pytaniem, które nadaje sens tematowi.
Badany decyduje o czym powie, nie wolno ukierunkowywać odpowiedzi badanego, nie jesteśmy w stanie szukać wpływu. Pytania wspomagające by przedłużyć rozmowę. Np., jak się wtedy czułeś ? badacz idzie do badanego aby cos zrozumieć, wkracza tylko gdy chce cos wyjaśnić, słucha, musi zdobyć zaufanie badanego, warunki muszą być sprzyjające, wywiad musi być nagrany po nagraniu transkrypcja czyli przepisanie tego na komputera1 godz. To ok. 10 stron.
Fazy wywiadu jakościowego
a) wprowadzenie do problematyki, objaśnienie dla badanego po co przyszliśmy i co z tym zrobimy;
b) wprowadzenie do wywiadu nakreślenie zjawiska. Wytłumaczenie skąd się wzięło zainteresowanie tematem bądź może być fragment dokumentu, artykuły który będzie komentowany.
3) opowiadanie główna narracja. Badacz siedzi i słucha ( zainteresowanie)
4) oczekiwania badany nie rozwija tematu faza uzupełniania dopytywania.
5) bilansowanie podsumowanie w razie niejasności powrót do dwóch ostatnich faz.
Wywiad rodzaje
a) narracyjno- biograficzny opracowany przez A. Schutze. Utożsamiany z wywiadem jakościowym. Samodzielna metoda zbierania danych studium przypadku losy, dylematy jednostki. przeprowadzamy gdy zakładamy że człowiek w czymś uczestniczy z jednostka szczególną. Trwa kilkanaście godzin, kilka spotkań. Życie jako projektornia, życie w czasie jednostki.
b) z ekspertem rozwieź jakościowy. Z osoba najbardziej kompetentną w danym temacie.
c) z wykorzystaniem pomocy z zastosowaniem fotografii, obrazów, krótkich filmów unaocznienie interesującego zjawiska.
d) skoncentrowany na problemie jakis problem nie rozwiązany, my pytamy ludzi co oni by zrobili, jeżeli chcemy usłyszeć ocenę zjawiska.
e)recepcyjny badacz nie zadaje pytań, nie dopytuje, nie uczestniczy w odpowiedziach badanego.
Wywiad jest po macoszemu potraktowaną dyskusją. Różni się ilością osób badanych w tym samym czasie.
Dyskusja grupowa *stosuje się ta metodę gdy chcemy poznać poglądy ludzi na jakiś temat, problemem, ważne jest co powiedziane jest przez wszystkich jak i przez jednostkę w trakcie dyskusji zmienia się bądź nie jego myślenie na dany temat. * interesują nas interakcje grupowe mniej temat, chcemy zobaczyć jak traktowane są osoby o innym zdaniu.* jeśli chcemy aby grupa dyskutowała stanowisko dotyczące jakiegoś projektu, obiektu- oceniać jakość produktu, najczęściej w bad. marketingowych
Badania fokusowe, ogniskowane na produkcie.
Etapy dyskusji grupowej a) dobór uczestników np. w naturalnych warunkach mogą być rowie stworzone sztuczne grupy, badacz ma wybór czy stworzyć grupę jednorodną czy z różnymi podstawami. To zależy na czym zależy badaczowi . b) wprowadzenie do dyskusji tzw zagajenie naświetlić skomplikowanie zjawiska, dobrze jest zacząć od opowiadania lub własnych poglądów. c) zasadnicza dyskusja badacza interesuje różne podejście do sprawy. Jest moderatorem dyskusji, zachęca
podtrzymuje, podsyca ja musi dbać żeby pojawiły się różne watki kontrowersyjne pytanie do 1,5 godziny. d) transkrypcja - rozróżniamy glosy.
Obserwacja ustrukturyzowana postrzeganie zjawisk jest przefiltrowane przez wiedze i doświadczenia.
Obserwacja uczestnicząca
1) badacz który jest obserwatorem jest uczestnikiem zdarzenia, mocny dystans- w Bad. ilościowych
2) uczestnik jest badaczem, poddaje się zjawisku, uczestniczy w nim, zachowuje się jak uczestnik, nie tworzy się dystansu- nie robi tego z własnej potrzeby ( nie jest człowiek grupy ale się w nią wtapia)
3) najpełniejsze uczestnictwo, jest się członkiem grupy i bada się coś w niej. Jest to badanie przez wspólne doświadczanie . badacz doświadcza tego samego to badani. Przedstawia zjawisko padkontem emocjonalnym, społecznym. Obserwator zewnętrzny jest tylko w stanie dostrzec prawdę.
Prowadzenie obserwacji jakościowej- czas obserwacji jest ważny, ustalenie ilości zdarzeń, sytuacji jednostkę musimy zdecydować ile to będzie trwał, przestajemy obserwować gdy następuje nasycenie treści oznacza to że poziom osiągnięto poziom nasycenia. Obserwujemy relacje między ludzkie, zachowania, przestrzeń. Badacz
musi na początku notować wszystko bo nie wszystko na początku rozumie. Warunkiem badacz musi poprosić o zgodę. Badany musi wiedzieć że może się nie zgodzić na wykorzystanie niektórych treści. Badacz nie może rozwiązywać problemów które wynikają podczas badania między badanym a otoczeniem. Budowanie zaufania jest trudne. Badacz musi być dyskretny.
Analiza dokumentów odpowiednie pogrupowanie dokumentów, badacz mógł czytać sprawozdanie z domu dziecka natomiast prace dziecka, nie były traktowane jako dokument; dokumenty incydentalne- dokumenty, zapiski pamiętniki nastolatków, nasza notatka może stać się dokumentem. Miejsce czas, osoba to powinno się znaleźć w notatce; dokumenty wytworzone na metody badania;
ilościowe: eksperyment, monografia, metoda indywidualnych przypadków, metoda sondażu diagnostycznego, obserwacja, ankieta, badanie dokumentów, analiza treści, techniki projekcyjne
jakościowe badania etnograficzne, studium przypadku- badania biograficzne, fenomenograficzne, badanie w działaniu, obserwacja uczestnicząca , otwarty wywiad pogłębiony, dyskusja grupowa.
ILOŚCIOWE
Eksperyment: ustalenie zależności, zmiana ludzkich zachowań pod wpływem bodźca, badanie wpływu. Celem eksperymentu jest wykrycie związków przyczynowo- skutkowych między zmienna niezależną a elementami badanego układu. Rezultatem są określone zmiany albo ich brak. Sztuczne pomieszczenie.
a1) eksperyment pedagogiczny badacz wybiera bodziec, wys. w warunkach naturalnych
Monografia to metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowawcze lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej lub jednorodne zjawiska społeczne, prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń prognoz rozwojowych.
Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprze pryzmat jednostkowych działań biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych np. „trudności dydaktyczne i wychowawcze a sytuacja rodzinna dziecka”
Metoda sondażu diagnostycznego badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowania, ponadto stany świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawisk ich tendencji i nasilania . techniki to wywiad, ankieta, analiza dokumentów osobistych techniki statyczne.
Obserwacja- jest czynnością badawcza polegająca na gromadzeniu danych droga spostrzeżeń
Otwarta albo swobodna- najczęściej stosowana, przez nauczycieli wychowawców. Daje sumę wiedzy o przedmiocie zainteresowań lub pracy, pozwalając na sprawniejsze dzianie w danej dziadzinie można uzyskać wiedzę ogólną obiekcie badan, która daje podstawę do szczegółowego planowania dalszego toku badań, a głównie do sformułowania zagadnień wstępnych i hipotez roboczych.
Systematyczna obserwacja bezpośrednia lub pośrednia planowane gromadzenie spostrzeżeń przez określony czas w celu poznania lub wykrycia istniejących zależności między zjawiskami, rodzajami i kierunkami procesów zachodzących w zbiorowościach społecznych lub instytucjach. Jej przypadkiem jest obserwacja uczestnicząca jawna wiedza o obserwatorze lub ukryta nie wiedzą o nim.
Wywiad- jest rozmową badającego z respondentem lub respondentami według opracowanych wcześniej dyspozycji w oparciu o specjalny kwestionariusz . typy wywiadu jawny badany wie o badaniu i o celu, ukryty nieświadomie bierze w nim udział i jawny nieformalny badany orientuje się w fakcie prowadzenia z nim wywiadu, nie jest poinformowany o właściwym przedmiocie.
Ankieta technika zbierania informacji polegająca na wypełnieniu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub bez ankietera
Badanie dokumentów- technika badawcza służąca do gromadzenia wstępnych, opisowych, także ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku wychowawczym. Jest także techniką poznawania biografii jednostek i opinii wyrażonych w dokumentach. Samodzielnie rzadko może występować w roli instrumentu naukowego poznania.
Analiza treści jest techniką badawczą służącą do obiektywnego, systematycznego i ilościowego opisu jawnej treści przekazów informacyjnych
Techniki projekcyjne dąży do poznania postaw indywidualnych i zbiorowych pod dzianiem czynnika celowo zorganizowanego.
JAKOŚCIOWE
Badania etnograficzne powadzimy gdy zamierzamy opisać życie wybranej grupy ludzi ze wszystkimi jego kulturowymi aspektami. Długa tradycja, związane z badaniami kultury- styl życia, relacje społ., symboliczna sfera wiara, mity, rytuały święta; kultura placówki grupy społecznej, ukryty program topografia szkoły. W naturalnym środowisku, stosuje
się tutaj obserwacje, wywiad, analizę wytworów ludzkich.
Makroetnograficzne badanie dużych grup, systemu są to przeważnie instytucje szkoła więzienie. Kultura organizacji/ instytucji
Mikroetnograficzne klasa szkolna, element całości, większego systemu
Studium przypadku- badania biograficzne badanie pojedynczego przypadku zjawiska, osoby . kiedy chcemy przyjrzeć się zjawisku które w jakiś sposób jest specyficzne, mało znane nietypowe.
Cechy: otwartość badacza, gotowość do zmian koncepcji, wizji , częstotliwość kontaktu; -wywiad narracyjny, więź z badanym; naturalność badacza, naturalność środowiska, interpretacja.
Badania biograficzne dowidzieć się o wyjątkowym
człowieku, poznać zrozumieć. Trajektoria życia, doświadczenia życiowe, dzieje człowieka, wpływ człowiek na wlany los materiał + wywiad;
autobiografia opis siebie w wywiadzie. T. Gilza nie rozdzielać biografii i autobiografii. Co ukształtowało człowieka, obiektywny opis sylwetki.
Monografia opis obiektu, placówki itp. Co charakterystycznego.
Badania fenomenograficzne prowadzimy gdy chcemy poznać jakie pojęcia ludzie nadają różnym pojęciom. Czym dla studentów jest uczenie się ? najczęściej stosowaną metoda zbierania danych jest wywiad.
Badania w działaniu (action research) prowadzi się wówczas gdy dostrzega możliwość zmiany na lepsze jakiejś sytuacji, przygotowuje się wówczas projekt jej udoskonalenia , wprowadza się go w życie i obserwuje co z tego wszystkiego wyjdzie. Służy ulepszaniu praktykom. Zauważają trudności w pracy ( nauczyciel) potem szukają metod pracy, potem wdrażają ją w życie i sprawdzają jej skuteczność. Służy ulepszaniu naszego działa, w środowisku w którym pracujemy. Trzeba obserwacji moment wdrażania tej nowej metody, żeby zobaczyć czy działa czy nie.
Obserwacja uczestnicząca związana jest z badaniem społeczności z pozycji jej uczestnika.
Otwarty wywiad pogłębiony każdy badany może skupiać się na innych problemach i sygnalizować inne aspekty interesującego badacza zjawiska, wywiad ten jest długa rozmowa snująca się prze kilka spotkań. Brak kwestionariusza, brak ustalonego porządku zadawania pytań. Badacz nie sonduje lecz słucha. Pytanie nie jest dopełnieniem lecz zaproszeniem do dalszej rozmowy,
Narzędzie badawcze- jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań
Hipoteza nazywa się wszelki twierdzenia czesiowo tylko uzasadnione, przeto także wszelki domysł, za pomocą którego tłumaczymy dane faktyczne, a więc też i domysł w postaci uogólnienia, osiągniętego(..) na podstawie danych wyjściowych” zadaniem badacza jest sformułowanie możliwie wielu hipotez obejmujących wszelkie znaczące zależności i cechy badanego środowiska. Hipoteza przybiera kształt zależności prawdopodobnej dwu zjawisk. Może być udowodniona przez zbieranie danych popierających wysuwaną zależność lub obalona prze brak takich danych czy uzyskanie danych świadczących o fałszywości przypuszczenia.
Obserwacja: systematyzacja obserwacji, pozycja obserwatora wobec zdarzeń, wady i zalety metody. Sposób przeprowadzania obserwacji.
Obserwacja wzbogaca naszą wiedzę o rzeczywistości , jest wykorzystywana w badaniach jakościowych. Bada jak zachodzą pewne procesy społeczne.
Przykład to badanie religijne: „ Jak często uczestniczy Pani w praktykach religijnych”.
a) regularnie
b) nieregularnie
c) zachowuję tylko podstawowe praktyki
d) nie praktykuję
Takie pytanie nie zastąpi obserwacji ,gdyż można uczestniczyć regularnie ale w różny sposób. Dzięki obserwacji mamy klarowną sytuację.
Warunki obserwacji:
1. Obserwacja musi być podporządkowana pytaniom.
2. Musi być systematycznie zaplanowana.
3. Wynik obserwacji musi być systematycznie zanotowany.
4. Wyniki powinny być ujęte w ogólne kategorie.
5. Musi być sposób zapewnienia trafności i rzetelności.
Zalety:
1.Technika , która jest techniką niereaktywną (czyli możemy prowadzić obserwacje nie prosząc o zdanie tych, których obserwujemy).
2.Nie musimy uciekać się do wiedzy i pamięci badanego.
3.Obserwacje możemy zastosować dla ludzi, którzy nie są w stanie odpowiedzieć na pytania np. dzieci.
4.Znika problem nieszczerości.
Wady:
1.Trudno jest obserwować zjawiska niespodziewane.
2.Trudno badać zjawiska długotrwałe.
3.Część zachowań jakie interesują socjologów nie mogą być obserwowane bo ludzie tego sobie nie życzą.
Podział obserwacji:
1. Jawna - wszyscy wiedzą :
a) bez interwencji - celem jest opis zachowania, pojawiającego się samo z siebie. Badanie w warunkach naturalnych związków między zmiennymi.
b) z interwencją - aktywne zaaranżowanie sytuacji , sprowokowanie zachowań, przyspieszenie bądź wywołanie zjawisk, które w warunkach naturalnych pojawiają się rzadko. Umożliwia porównanie przez zmienianie czynników sytuacyjnych.
2. Ukryta
a) ustrukturalizowana - stosowana przez psychologów w badaniach nad dziećmi. Prowokuje się pewną sytuację.
b) nieustrukturalizowana - kontroluje się dużo czynników i manipuluje nimi.
Obserwacja uczestnicząca (jawna i ukryta) ma swoje wady ponieważ człowiek staje się takim z kim przebywa. Można zbudować dystans kiedy jest dwóch badaczy, jeden wewnątrz zdający relację temu z zewnątrz.
Obserwacja może być rejestrowana na różne sposoby:
- narracyjny,
- elektroniczny.
Wykorzystuje się w obserwacji metodę prób czasowych, czyli co jakiś czas albo losowo dobieramy okresy.
Obserwacja może mieć zapis dowolny lub wystandaryzowany.
W badaniach zwraca się uwagę na:
- człowieka i jego zachowanie
- poj. zachowania i interackji, można badać ich częstotliwość
- jaki sens ma działanie aktora
Wywiad socjologiczny jako metoda, etapy badania za pomocą wywiadu, techniki oparte na komunikowaniu bezpośrednim, techniki oparte na komunikowaniu pośrednim. Focused group interview.
Jest to technika zbierania informacji w ramach metody obserwacji socjologicznej. Jest to rozmowa celowa kierowana, prowadzona przez badacza z respondentem. W wywiadzie określamy problem badawczy, który nas interesuje np. interesuje nas kultura w organizacji, osobowości kierownika. Problem ogólny dzielimy na problemy szczególne. Różne wywiady:
- standaryzowany (ułożona kolejność pytań) - łatwość obróbki statystycznej, łatwe do realizacji, są płytkie, do znanych spraw używane.
- swobodny (dowolna kolejność zadawania pytań) - nie da się obrabiać statystycznie ale można zadawać pytania raz trudne raz łatwe i dobierać je do nastroju badanego.
- jawny - cel prowadzenia rozmowy
- ukryty - dotyczy rozmów, które nie możemy wyjawić celów rozmowy
- panelowe - polegają na tym, że tą samą grupę badamy w pewnym okresie czasu, żeby stwierdzić jakie zmiany nastąpiły w tym czasie
- specjalistyczne - np. marketingowe grupowy FOCUS
może być przeprowadzamy:
1. ustnie:
a) ankieter jest w stanie ocenić czy ktoś odpowiada dla jaj czy naprawdę
b) czy dociera do właściwiej osoby
c) nie nadaje się jeśli chcemy poznać prawdziwe odpowiedzi na krępujące pytania
d) badany może się chcieć przypodobać
2. pisemnie:
a) respondent może odpowiadać wtedy kiedy chce
b) dowolna kolejność odpowiedzi
c) ludziom się nie chce i jak się im wyśle ankietę to uzupełnionych wraca bardzo mało
d) nie ma kontroli warunków odpowiedzi, nie wiemy kto uzupełniał ankietę
3. grupowe
4. indywidualne
Wywiad skategoryzowany inaczej kwestionariuszowy powinien trwać 60 minut nie dłużej.
- Powinien respondent być poinformowany o celach naszej rozmowy
- Wywiad powinien zaczynać się grzecznym nawiązaniem do rozmowy np. powiedzieć dzień dobry i się uśmiechnąć
- Pytania powinny być tak sformułowane aby nasz respondent otworzył się przed nami (pytania ogólne)
- Nie możemy zdominować tej osoby
- Należy szanować partnera, wysłuchać go do końca co chce nam przekazać
- Wywiad jest wynikiem badań jakościowych (jego postaw, jego wartości) poglądów i postaw
- Zadawać pytania, które nas najbardziej interesują
- Pytania na wyciszenie dotyczące np. spraw osobistych
- Pytania na końcu rozluźniające np. gdzie chciałby pan spędzić urlop
Nie wolno:
- Zadawać pytań sugerujących
- Można zadawać pytania projekcyjne - pytania jego wyobrażenie dotyczące rzeczywistości np. jak wyobraża sobie pan idealnego szefa.
Fokusy
Metoda jakościowa zbierania danych bezpośrednio od respondentów w trakcie dyskusji prowadzonej przez specjalnie szkolonego moderatora.
Grupa liczy zwykle od 8 do 12 osób, dobranych (zazwyczaj celowo) odpowiednio do badania.
Osoby te spotykają się (zwykle za wynagrodzeniem) by omawiać interesujące badacza zagadnienia - całość dyskusji "ogniskuje" się na tematach z nimi związanych.
Uczestników zachęca się do swobodnych wypowiedzi, zarówno ustnych jak i pisemnych, ale także do brania udziału w zadaniach indywidualnych i grupowych w celu wydobycia również nieświadomych informacji.
Moderator dysponuje przewodnikiem (zestaw pytań, opisy stosowanych technik) i kieruje dyskusją nie wyrażając własnych opinii.
Fokusy mogą mieć na celu:
pogłębienie wiedzy z badań ilościowych
ujawnianie postaw i przekonań decydujących o wyborach i zachowaniach
badanie motywów zakupów i decyzji
poszukiwanie nowych zastosowań znanych produktów (ale nie nowych idei i pomysłów, fokus nie jest zwykle zbyt kreatywny)
sprawdzian zrozumiałości nowych pomysłów reklamowych
ocenę propozycji promocyjnych
ocenę emocji i ocen jakie budzi nowych produkt, nowe opakowanie, nowa etykieta itp.
ujawnianie wad i zalet produktów
eksplorację wizerunku marek
określenie cech potencjalnego/aktualnego użytkownika/adresata produktu/marki
sprawdzanie postaw wobec zjawisk społecznych
określanie optymalnego poziomu zmian proponowanych w danym środowisku (np. reformy społeczne, zmiany własnościowe w zakładzie pracy)
Wywiad skategoryzowany inaczej kwestionariuszowy powinien trwać 60 minut nie dłużej.
- Powinien respondent być poinformowany o celach naszej rozmowy
- Wywiad powinien zaczynać się grzecznym nawiązaniem do rozmowy np. powiedzieć dzień dobry i się uśmiechnąć
- Pytania powinny być tak sformułowane aby nasz respondent otworzył się przed nami (pytania ogólne)
- Nie możemy zdominować tej osoby
- Należy szanować partnera, wysłuchać go do końca co chce nam przekazać
- Wywiad jest wynikiem badań jakościowych (jego postaw, jego wartości) poglądów i postaw
- Zadawać pytania, które nas najbardziej interesują
- Pytania na wyciszenie dotyczące np. spraw osobistych
- Pytania na końcu rozluźniające np. gdzie chciałby pan spędzić urlop
Nie wolno:
- Zadawać pytań sugerujących
- Można zadawać pytania projekcyjne - pytania jego wyobrażenie dotyczące rzeczywistości np. jak wyobraża sobie pan idealnego szefa.
Błędy w ankiecie.
- Błąd multifikacji - dwa pytania na raz, odnoszą się do więcej pytań.
Przykład: Czy uważa P(i) wysokość swoich zarobków za słuszna w stosunku do kwalifikacji i wysiłku włożonego w pracę.
1. Tak
2. Nie, są zbyt wysokie
3. Nie, są zbyt niskie
4. Nie mam zdania.
Wyraźnie pytanie dotyczy dwóch różnych rzeczy(kwalifikacji i wysiłku) i nie można udzielić precyzyjnej odpowiedzi.
- Błędy językowe-ortograficzne.
- Błędy polegające na zbyt trudnym sformułowaniu pytania.
- Błąd na fałszywym założeniu znawstwa - pytanie o coś zakładając, że respondent zna to pojęcie.
- Błąd złego skalowania .
- Jednoczesne pytanie o fakty i opinie.
- Zbyt skomplikowana tabela.
- Źle skonstruowane możliwości wyboru .
Metoda biograficzna
Metoda polegająca na analizie wszelkiego rodzaju dokumentów osobistych, celem odkrywania społecznie uwarunkowanych regularności losów życiowych ludzi, zdobywanie określonych danych związanych z konkretnymi wydarzeniami, ukazywanie subiektywnego obrazu społeczeństwa istniejącego w świadomości jednostek. Metoda dokumentów osobistych jest krytykowana przez wielu socjologów ze względu na brak reprezentatywności autorów tych materiałów, trudność weryfikacji wykorzystywanych danych. Stanowi ona najczęściej jedno ze źródeł danych badawczych i bywa uzupełniana innymi danymi.
Najczęściej wykorzystywane w analizach rodzaje dokumentów osobistych obejmują: autobiografie, fotografie, inskrypcje, listy, opowieści o życiu i pamiętniki.
Istnieje kilka technik analizy:
1. Metoda konstruktywna - analiza ogromnej ilości materiału pod kątem określonych zagadnień.
2. Metoda egzamplifikacji .
3. Metoda statystyczna - ustalenie zależności statystycznych.
4. Metoda typologiczna - ustalenie typów osobowych interakcji posiłkując się zdobytym materiałem.
Biografia może być:
Kompletna - skoncentrowana na całym życiu
Tematyczna - na określonej fazie życia
Zalety:
- ciągła ukazuje osobowość człowieka
- wypowiedz jest konstruowana przed długi okres czasu przez co jest czas na przemyślenia
- jest tworem autentycznym
Wywiad narracyjny jest nagrywany na dyktafon. Po czym jego treść jest dokładnie i w całości przepisywana. W trakcie przepisywania zaznacza się w tekście przy pomocy różnych symboli długość przerw pojawiających się w trakcie opowiadania (milczenie, nagłe przerwy), różne sygnały parawerbalne (np. śmiech, westchnienia), podkreśla się z naciskiem wypowiadane słowa, itp. Znajomość tych elementów jest często niezbędna dla interpretacji wypowiedzi.
Wywiad narracyjny składa się z czterech części.
- Część pierwsza - to początek wywiadu, kiedy buduje się zaufanie i tworzy relację oraz odpowiednią atmosferę, sympatię pomiędzy słuchaczem i opowiadającym.
- Części druga - w tej fazie przeprowadzający wywiad wyjaśnia, że wywiad narracyjny nie jest klasycznym wywiadem, że badacz jest bardzo zainteresowany opowieścią o tym co dana osoba doświadczyła.
- Część trzecia - opowiadający przedstawia narrację bez ingerencji przeprowadzającego wywiad.
- Część czwarta - zadaje się dodatkowe pytania.
- Część Piąta - przechodzimy gdy przeprowadzający wywiad nie ma już więcej dodatkowych pytań. Przeprowadzający wywiad powinien opowiedzieć coś o sobie by wytworzyć poczucie równowagi, otrzymał bowiem bardzo dużo, bardzo osobistych informacji od respondenta